7 қарашада «Самұрық-Қазына» қоры «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясының жай акцияларын алғаш рет жария түрде сатуға ұсынып, IPO-ға шығатынын мәлімдеген еді. Үкімет пен қордың шешіміне сәйкес, IPO шеңберінде қор нарығындағы инвесторларға компанияның 5 пайызға дейінгі үлесін, яғни 30 505 974 акцияны сату ұсынылды.
– «ҚазМұнайГаз» IPO-ға жоғары өндірістік және тұрақты қаржылық көрсеткіштермен келді. Алдағы уақытта бұл нәтижені жүзеге асып жатқан жобалар есебінен одан әрі жақсартуды көздеп отырмыз. Компанияның 100 пайыз акциясы 5,1 трлн теңгеге бағаланды. Сонда бір жай акцияның бағасы 8 406 теңгеден айналады. Акцияларды брокерлер және олардың мобильді қосымшалары, бірқатар коммерциялық банктің мобильді қосымшалары, AIX биржасының Tabys қосымшасы және «Қазпошта» бөлімшелері арқылы сатып алуға болады. 14 қарашада IPO аясында роудшоу басталды. Жергілікті AIX биржасында және Қазақстан қор биржасында ұсынылған «ҚазМұнайГаз» IPO-сын кеңінен таныстыру мақсатында өңірлерде жеке инвесторлармен кездесулер өткіземіз, – деді Астанада журналистермен жүздескен «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясының басқарма төрағасы Мағзұм Мырзағалиев.
Оның пікірінше, алдағы уақытта компания акцияларының 25 пайызға дейінгі үлесі еркін нарықта сатылуы әбден мүмкін.
– Біз жеке тұлғалар арасындағы өтімділік нарығына зерттеу жүргіздік. Бүгінде бұл нарық 200-400 млн долларға бағаланып отыр. Әзірше нарыққа компания акцияларының 5 пайызға дейінгі үлесін шығардық. Бұл көрсеткіш алдағы уақытта өсуі ықтимал. Яғни ІРО қорытындысы бойынша алдағы уақытта нарыққа қосымша акциялар пакетін шығару я шығармау туралы шешім қабылданатын болады. Жалпы, белгілі бір уақытта ұлттық компания акцияларының 25 пайызы еркін нарықта саудалануға тиіс деген түсінік бар, – деді «ҚазМұнайГаз» басшысы.
Айтпақшы, «ҚазМұнайГаз» ІРО-сының осыдан бірнеше жыл бұрынғы «Халықтық ІРО»-дан өзіндік айырмашылығы бар. «Халықтық IPO» ең алдымен отандық инвесторлар үшін ғана қолжетімді болды. Акцияларды сатып алуға институционалды инвесторлар да мүмкіндік алды. Алайда бөлу кезінде бірінші кезекте жеке инвесторларға басымдық берілді. Ал «ҚазМұнайГаз» IPO-сында инвесторлардың тұрғылықты жеріне қатысты шектеу жоқ. Дегенмен басымдық Қазақстан азаматтарына, яғни жеке тұлғаларға берілмек.
Ұлттық компания басшысы «ҚазМұнайГаздың» соңғы бірнеше жылдағы өндірістік және қаржылық көрсеткіштері тұрақты екенін атап өтті. Қазіргі уақытта компанияның шоғырландырылған активтері 32 млрд долларға тең. Осы жылдың 30 маусымындағы жағдай бойынша акционерлік капитал 19 млрд доллардан асқан.
– Бірінші жартыжылдықтың қорытындысы бойынша, компанияның таза пайдасы 677 млрд теңгені құрады. Ал бос ақша ағымы 188 млрд теңгеге тең. «ҚазМұнайГаздың» тұрақты қаржылық көрсеткіштері төленген дивиденд көлемін 2016 жылдың қорытындысы бойынша 45 млрд теңгеден 2021 жылы 200 млрд теңгеге дейін ұлғайтуға мүмкіндік берді. Сонымен қатар компания болашақта акциялар құнының өсуіне себеп болатын бірегей жобаларға ие, – деді М.Мырзағалиев.
Басқарма төрағасы мұнай өндіру деңгейін арттыруға бағытталған жобалар компанияның одан әрі даму нүктесі ретінде қарастырылатынын жеткізді. Мұндай жобалардың қатарында Теңіз кен орнында өндіруді қазіргі 27 млн тоннадан 40 млн тоннаға дейін, яғни 40 пайызға ұлғайтуға мүмкіндік беретін Болашақ кеңейту жобасы, сондай-ақ Қашағанда өндірісті ұлғайту бойынша жобалар бар. Бұл болашақта компания табысының өсуіне серпін беруі керек.
– Одан бөлек, 2022 жылы қыркүйекте «ҚазМұнайГаз» «Самұрық-Қазына» қорынан «ҚМГ Қашаған Б.В.» компаниясындағы 50 пайыз үлесін сатып алды, ол Солтүстік Каспий жобасы (Қашаған жобасы) өнімін бөлу туралы келісімде 16,88 пайыздық үлеске ие. Бұл – «ҚазМұнайГаздың» соңғы жылдардағы ең ірі мәмілелерінің бірі. Қашаған жобасындағы үлестің артуына байланысты «ҚазМұнайГазда» шоғырландырылған өндіру, EBITDA, таза пайда мен активтердің көрсеткіштері де жақсарады, – деп нақтылады ол.
Сондай-ақ «ҚазМұнайГаз» геологиялық барлау саласында құрлықта да, теңізде де бірқатар жобаны белсенді жүргізіп келеді. Мұндай жобаларға Торғай палеозой блогында басталған геологиялық барлау, Қаратон-Сарықамыс геологиялық барлау жобалары және басқалары кіреді.
– Ұлттық компания Каспий теңізінің қайраңындағы барлық барлау жобасына қатысады. Тәуекелдер мен шығындарды бөлу мақсатында халықаралық әріптестермен бірлесіп әзірленіп жатқан Абай, Исатай, Жеңіс, Әл-Фараби сияқты теңіз жобаларын да атап өтуге болады. Сондай-ақ қоржынымызда Қаламқас және Хазар секілді теңіз кен орындары бар. Олардың мұнай қоры расталған, игеруді бастау алдағы жылдарға жоспарланған, деді ұлттық компаниясының басшысы.
М.Мырзағлиевтің пікірінше, компания бизнесінің өсуі үшін тағы бір маңызды бағыт – мұнай-газ химиясы. 8 қарашада қуаты жылына 500 мың тонна полипропилен шығаруға жететін зауыт іске қосылды. Полиэтилен және бутадиен шығаратын зауыттар салу жоспарлануда. Еске сала кетейік, осы жылдың 13 маусымында «ҚазМұнайГаз» «Самұрық-Қазына» қорынан «Қазақстан Петрокемикал Индастриз Инк» ЖШС-ның (KPI Inc.) 49,5 пайыз үлесін сатып алды. Осылайша, «ҚазМұнайГаз» дайын полипропиленді сатудан түскен табыстың бір бөлігіне ие болады. Бұл компанияның қаржылық көрсеткіштеріне оң әсер етпек.