Өнерде тарихты тақырып еткен суретшілер легі, әрине, Әбілхан Қастеевтен басталады. Қазақ даласындағы күйзелістерді шебер суреттеп, күллі одақты шулатқан Қанапия Телжановтың туындыларының өзі де бір дәуірдің даусына айналды. Кейінгі толқын Ерболат Төлепбаев, Бексейіт Түлкиев, Мұхит Қалымов, Жұмақын Қайранбаев, басқа да авторлар тарихи тақырыпта жазып жүргенін білеміз. Тіпті өнерге келген әр суретшінің осы кезеңнен өтуі заңды секілді. Бүгінгі кейіпкеріміз – Суретшілер одағының мүшесі, халықаралық «Шабыт» шығармашыл жастар фестивалінің лауреаты Толқын Табысбек те қылқаламына ұлт тарихын тақырып етіп жүр.
Оның алғашқы тарихи суреті – Абай. Шығармашылық көзқараспен қарасақ, әркімнің өз Абайы бар дейміз: оқырманның да, ақынның да, суретшінің де. Жас автордың Абайға қалай келгені, ғасыр жылнамасымен бірге талай қаламмен салынған ақын образын қалай алып шыққаны ойландырады.
«Қытайда бір кісімен Абайдың «Көзімнің қарасын» тыңдап отырғанбыз. Сосын ол әніне елітіп, сөзін аудартып, көңілі ауды. Кейін ақынның кітаптары қытайша шыққан кезде де алып оқып жүрді. Абайға табынды. Бірде маған хакімнің портретін салып бер деп өтініш айтты. Сонда Абайдың ұлдарымен түскен суретіне қарап жаздым. Қазір үйінің төрінде ілініп тұр. Бұдан кейін ақынға қайтып оралмадым. Тарихи тақырыпта батырларды салып кеттім. Бірақ Абайға басқа бір формада оралу ойда бар», дейді суретші.
Иә, әлемде әйгілі музейлерге бара қалсаңыз, Лувр, Эрмитаж, Британ мұражайы болсын, әр картинадан сол ұлттың бір нақышы білінеді. Дендеп қарасақ, тарихына да куә боламыз. Толқын Табысбек таңғажайып осы музейлерде мықты шеберлердің бәрі өз тарихын түгендеп тастаған дейді.
«Барша әлем мықты суретшілердің шығармаларына ессіз таңғалады. Яғни әр талантты шебердің қаламы, ең алдымен өз тарихынан сусындайды. Суретші болған соң, ұлт алдындағы парыз ретінде тарихи тақырыптарды жаза бастадым. Тарихты бояумен салғанда да барлығын қамти алмайсың. Біреу шайқастарды бейнелесе, енді біреу тек Алтын Орданы зерттейді», деді ол.
Суретші бүгінде Алаш сериясын жазып жатыр. Әлеуметтік желілерде кең тараған Әлиханның заманауи бейнесі – Толқын Табысбектің қаламынан шыққан. Айта кетейік, аталған картина Мәдениет порталы ұйымдастырған «Сөз бен Сурет» байқауында Бас жүлдені иеленді. Автор шығармашылығындағы Алаш сериясының келесі кейіпкері – Ахмет. Суретшінің айтуынша, Ақаңның бейнесі аяқталуға жақын. Бүгінде жұмыстың жетпіс пайызға жуығы орындалған. Автор мұнда Ахметті алғашқы көсем қылып отырғызған. Ал арты галактика – әр планета бір қазақ сынды суреттелген.
«Бұл алаштықтар ешқандай тапсырыссыз, өз еркіммен жазылған туындылар. Жалпы, бізде алаштықтарды салған кезде тек сүреңсіз халдері бейнеленді. Маған «Әлиханды неге заманауи нұсқада саласың?» деушілер де болды. Шын мәнінде, сәнді киінудің, шаш қоюдың тамаша үлгісін осы алашордалықтар көрсеткен. Кей орыстар интеллигенциялық образды Әлихандардан үйренген. Жағам қисаймасын деп артына бұрылмайтын адамдар ғой. Қашанға дейін біз ұрпаққа олардың түрмедегі қажыған, өшкен, қор болған бейнесін көрсетеміз?! Керісінше, біз алаштықтардың жығылмайтын, сынбайтын рухын беруіміз керек. Қалған шындықты тарих айтады», дейді суретші.
Шығармашылық ғадетіне сай автор суретін бір салған соң біраз уақыт суытып барып, қайта қарайды. Осы Алаш сериясын түгел жазып, кейін бәрінің басын панорамалы картинада бір жерге біріктіретін жоспары да бар. Сондай-ақ оның тарихи тақырыптың тағы бір кейіпкері – Тұмар патшайым. Оның бойындағы ірілік, ұлт алдындағы адалдығы кімді де болсын қайран қалдырады. Суретші осы Тұмардың тағдырына деген өзінің кішкентай үлесі ретінде суретін салған.
Толқын Табысбек көркем суреттен бөлек қала безендіру жұмыстарымен де айналысады. Автордың өзі бұл бағыттағы жұмыстар, ең алдымен кәсіптен алшақтамау әрі күнкөріс үшін жасалатынын айтады.
«Қай қалаға болсын өзіңнің қолтаңбаңды қалдыру да бір жақсы әсер сыйлайды. Бұл бағытта да әр өңірдің менталитетіне сай жұмыс істеуің керек. Яғни еуропалық технологияны қолдана отырып, ұлттық дүние тудырасың. Қала безендіру негізінен осындай талаптарға құрылады. Жалпы, ұлттық нақыш дегенде көбісі тек ою-өрнек, киіз бен шаңырақты елестетеді. Бұл элементтерді заманауи бағытта түрлі үлгіде қолдануға болады», дейді ол.
Суретшінің қаламы жаңа құрылған Ұлытау облысының қабырғаларында да қалды. Автор Жошы ханның күмбезінің ішіне панорамды төрт картина жазған. «Ұлы Ұлыс» деп аталатын бірінші туындыда ел мен жердің иесі қазақ екені, батырлардың кезекті жеңісінен кейінгі көрінісі бейнеленген. Осы картинаның жалғасы Алтын Орданың бірінші ханы Беркенің шетел елшілерін қабылдауына ұласады. Үшінші картина «Тәңірдің сыйында» бір жақ қабырғасы Жошы хан ұлысына арналса, бір жағында Ұлытау облысының тарихы бейнеленді.
Бұдан бөлек былтыр Балалар жылына орай Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен жасалған «Менің атым Қожа» композициясының да авторы. Суретшінің айтуынша, байқауға көптеген эскиз ұсынған. Мәселен, Сұлтан екеуінің балыққа кетіп бара жатқан, Қожаның қазы-үйректің арасымен шулатып жүгірген, рагатка атып тұрған, басқа да жиырма шақты көрініс болды. Соның ішінде Қожаның өзін-өзі соттап, тәрбиелеп тұрған сәті комиссиядан өтіпті.
Сурет өнерінде мыңнан озып, жүзден жүйрік атану да мехнатты іс. Сайып келгенде, бәрі талант пен еңбектің, шеберліктің ұштасуына байланысты. Ал суретші Толқын Табысбек бұл өнерге табыс табу үшін емес, атақты боламын деп келу керек дейді. Бұл да абсурд. Адам өнерін өміріне қажет ете алмаса, тұнған талант не үшін керек?!
«Табыс табамын деген суретші арбаттан, кафе бұрыштарынан бір-ақ шығады. Ол тек қарап отырып салады. Яғни ұқсатады. Ұқсатудан қалам да жалығады, өнер өледі. Ал суретші өз бетімен ізденіп, өзгеріс жасай алуы керек. Сонда ғана бойдағы таланттың тынысы ашылады, қанаты кеңейеді», дейді автор.
Сөз-ақ. Рухани құндылықтар құлдыраған бүгінгі қоғамнан өтіп, шығармашыл жандардың еркін жазып-сызуына мүмкіндік туатын уақыт та келер деп сенеміз.