Елімізде заңсыз иелікке өткен жер телімдерін халық игілігіне қайтару ісі жалғасып жатыр. Жақында Алматы облысының прокуроры Берік Адамовтың төрағалығымен жер заңнамасын сақтау мәселелері бойынша алқа отырысы өтіп, басқосуда жерді тиімді пайдалану мен заңсыз алынған жерлерді қайтару тақырыптары талқыланды. Нәтижесінде Алматы облысының аумағындағы заңсыз жекешеленген және пайдаланылмай жатқан бірқатар нысан мемлекет меншігіне қайтарылды.
Заң азаматтардың бәріне бірдей қызмет етуге тиіс. Бұған дейін орын алған «бармақ басты, көз қысты» әрекеттер әшкереленіп, жер телімдерін заңға қайшы меншіктеу фактілеріне қатысты тексеру жұмыстары қарқын ала бастады. Бұл жолы прокуратура Болат Назарбаев пен Әлия Назарбаеваға тиесілі бірқатар шұрайлы жердің мемлекет меншігіне өткенін мәлімдеді.
Құзырлы орган өкілдері хабарлағандай, жалпы ауданы 2 мың гектар болатын жер телімдері Алматы облысының Жамбыл және Қарасай аудандарының аумағында орналасқан. «Жандану» шаруа қожалығы иемденіп келген құйқалы жер Жамбыл ауданының жер қорынан бөлініпті. Дегенмен тексеріс нәтижесінде кадастрлық құжатта екі қаулы бойынша да жалдау шарттары тіркелмеген. Ал МЖК ААЖ базасында бұл туралы мәліметтер мүлде жоқ. Шаруа қожалығының жалға алу шарты да болмай шыққан. Бір қызығы Ә. Назарбаеваға тиесілі қожалыққа жер телімін беру кезінде заңнама талаптары өрескел бұзылып, тіпті сауда-саттық та өткізілмеген.
«Жер телімін беру туралы шешім шығарар алдында жергілікті атқарушы орган оларды территориялық белгісіне сәйкес мәлімделген нысаналы мақсаты бойынша игерілу-игерілмеу жағдайын айқындауға, жер телімін алдын ала таңдауды жүзеге асыруға, жер комиссиясының қорытындысын дайындауға, жерге орналастыру жобасын әзірлеуі және бекітуге тиіс еді. Жергілікті атқарушы органдар бұл жұмыстарды шешім қабылдағанға дейін жүргізбеген, сөйтіп жер беру тәртібі бұзылған», делінген Алматы облысының мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотының мәлімдемесінде. Осылайша, 2014 жылғы 15 қаңтардағы №4 жер телімін сатып алу-сату шарты жарамсыз деп танылды.
Бұл тұрғыда жергілікті әкімдіктер мен тиісті басқармалардың заң талабына көз жұма қарағанын айту керек. Мәселен, Қарасай ауданының Үшқоңыр ауылдық округінде орналасқан көлемді жер Б.Назарбаевқа жеке орман шаруашылығын жүргізу үшін ұсынылған. Алайда прокуратура аталған учаскені жер заңнамасының талаптарын бұза отырып берілгенін нақтылады. Қарасай ауданының Алматы қаласымен шектесетін тұсында орын тепкен бұл жер телімін пайдалану тәртібі мен режімін Үкімет анықтауға тиіс болған. Мұндағы тағы бір шикілік, жерге орналастыру жобасы жергілікті атқарушы органның құқық беру туралы шешімі қабылдағаннан кейін әзірленіп, бекітілген.
Осыған дейін де белгілі тұлғаларға тиесілі жер телімдеріне қатысты даулы мәселелер қоғамда қызу талқыланған еді. Мәселен, өткен жылы Алматы қаласында жер заңнамасын бұзудың 33 дерегі тіркелген болса, бұл шикіліктің 31 дерегі мемлекеттік органдардың еншісінде. «Көсеуі ұзынның қолы күймес» дегендей, Алматы әкімдігі тарапынан – 11, қалалық Жер қатынастары басқармасы – 15, «Азаматтарға арналған Үкімет» корпорациясынан 5 заң бұзушылық анықталған. Үш тұлға әкімшілік жауапкершілікке тартылып, айыппұл арқалаған.
Елдегі елеулі өзгерістер жеке тұлғалардың мүддесіне емес, халық игілігіне қызмет етсе игі. Кейде бір заңсыз шешім бірнеше келеңсіз жайдың туындауына әкеліп жатады. Кейінгі уақыттары мұндай келеңсіздіктердің жолын кесуге азаматтық қоғам өкілдері үн қосып жүр. Қарапайым халықтың әділетті қоғам орнатуға белсене араласуы Президент айтқан игі нәтижелердің жүйелі жүзеге асуын жақындата түспек. Ал құзырлы орындар бұл бағыттағы жұмыс әрі қарай жалғаса беретінін айтады.
АЛМАТЫ