Білікті жастың бәсі жоғары

«Кәсіптік біліктілік туралы» Заң­ның мақсаты азаматтардың бі­лімін, дағдылары мен машық­та­­рын бағалаудың тәуелсіз және объективті жүйесін құруға негіз­дел­ген. Заман ағымына қарай экономиканы цифрландыру, жұ­мыстың жаңаша форматтары, ұдайы біліктілікті арттыру сынды мәселелер еңбек нарығының айрықша белгілеріне айналып үлгерді. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі «Кәсіп­тік біліктілік туралы» Заң­ды әзірлегенде әлемдік тәжірибені егжей-тегжей талдап, отандық Ұлт­тық біліктілік жүйесінің ағым­дағы нәтижелерін ескерген.

– Еңбек нарығында бәсекелестік артқанда жаңа дағдыларды үй­реніп, басқа мамандықтарды да игеріп отыруымыз қажет. Бүгінде көптеген мамандық бойынша дағ­дылардың өзектілігі тек екі жыл сақталады екен. Енгізіліп жатқан жүйе жұмыс іздеуге және жаңа жұмысқа бірінші кезекте түлектерді орналастыруға септігін тигізеді. Осылайша, тәуелсіз сертификаттау арқылы жұмысшы өз құзыретін нақты бағалауға, білімін, дағдыларын растауға мүм­кіндік алады. Жеке жұмыс беру­шілерге қызметкерлердің білік­тілігін растайтын құжат қа­жет. Мұндай жағдайда сертификат жұмысқа қабылдау кезінде кейбір мамандықтар бойынша негізгі құжатқа айналады. Жұмыс беруші үшін де сертификаттау өте тиімді. Өйткені олар жұмысқа қабілеті бар, яғни қолында оны растайтын сертификаты бар азаматтарды қабылдауға тырысады. Осы тақырыпқа тереңірек үңіліп, еңбек нарығында елдегі, әлемдегі трендтерді қаперге алсақ, аталған заң жобасында еңбек нарығындағы өзгерістер ескерілгенін білу қиын емес. Оның ішінде цифрландыру, жаңа мамандықтардың пайда болуы қамтылған. Төрт жыл білім алмай-ақ меңгеруге болатын мамандықтар пайда болып жатыр. Мұнда «Кәсіптік біліктілік туралы» Заң еңбек нарығында жастардың бірден ширауына септеседі, – дейді О.Ордабаев.

Иә, қазір онлайн курстардан өтіп, түйген-білгеніне қарай еңбек етіп жатқан жастар көп. Мұндай жаңашылдықтарға жас­тар да бейімделіп келеді. Олар ұдайы біліктілігін арттыруға тырысады. Бұрын кез келген сала маманының біліктілігі 10 жылға дейін жетсе, қазір сарапшылар білім-білігіміздің екі жылға дейін ғана маңызды болатынын айтады. Бұл дегеніңіз сан саланың мамандары кемінде екі жыл сайын білімін жетілдіріп отыруға тиіс дегенді ұқтырады. Біліктілікті арттыру арқылы орналасуға болатын жұмыстарда балама оқу жүйесі басты құрал саналады. Се­бебі сала мамандарының орта, жо­ғары білімі болмауы мүм­кін ғой. Мұндайда жұмысшы өзі ізденіп жиған білім-білігін қалай дәлелдейді? Енді олар қабі­летін, біліктілігін нақтылайтын орталықта дәлелдейді. Бұл заңда көрсетілген. Яғни біліктілігін растап, қолына сертификат алған азаматтың еңбек нарығында бәсі жоғары болды. Бұл ел аза­мат­­­тарының еңбек нарығына мей­­лінше ертерек шығып, қам­дануына септеседі. Жұмысшы мен жұ­мыс берушінің тез тіл табысуы­­на жәрдемдеседі.

– Жұмыс іздеп жүрген азамат өз біліктілігін растап, сертификат үшін орталыққа жүгі­неді. Теориялық және прак­ти­калық емтиханнан өтеді. Тәуел­сіз ба­ғалаудан сәтті өткен аза­мат­тар­ға, әрине, сертификат беріледі. Бұл ретте сертификаттар еңбек на­рығында басқа құжаттармен қатар танылады. Емтиханнан өтер кезде жұмысы бар қыз­мет­керлерге еңбек нарығына сәй­кес кепілдіктер мен өтемақы және жеңілдіктердің барлық көлемі бе­рі­леді. Ал жұмыссыз азаматтарға сертификат алу үшін мемлекет атаулы ваучерлерді ұсынады. Яғни жұ­мыссыз азаматтар сертифи­кат­­таудан тегін өтеді. Ол үшін жұ­­мыссыздар жұ­мыспен қамту орта­лығына барады. Кәсіптік білік­тілікті тану мә­селелері бо­йынша барлық ақ­парат бірыңғай ақ­параттық пор­талда жинақталады. Ол портал – еңбек биржасында. Кәсіп­тер туралы толық ақпарат сайтта қолжетімді болады. Яғни жұмысшыларға қандай талаптар қойылады, мамандық бойынша қай жерде білім алуға болады, сертификатты қалай алуға болады деген сипаттағы тағысын тағы ақпараттарды сайттан табу қиын емес, – дейді вице-министр.

Түйгеніміз, «Кәсіптік біліктілік туралы» Заң Ұлттық біліктілік жүйесін енгізуге жол ашып отыр. Бұл да болса еңбек нарығында жұмыс берушілердің ұсынысына сай білікті маман даярлауға сеп­теседі.