Кәсіпкерді қолдау үлгісі

Соның бір айғағы – сауда-логис­ти­ка­ орталығында түрік ин­вес­­торлары «Coca-cola» сусынын шы­ғаратын жобаны іске асыруға кірісті. Осыған орай оларға 16 гектар жер берілді. Құрылыс жұ­мыс­та­ры басталып, қазір 40 па­йызға аяқталды. Жобаны толық жүзеге асыруға 27 млрд теңге жұм­са­лады. 200-ден аса адам жұмыс орнымен қамтылады.

Бұған қоса Қытайдан келген инвесторлар керамикалық тақ­тай­шалар өндірсек дейді. Олар­ға «Жұлдыз» индустриялық ай­мағынан 32 гектар жер қарас­ты­рылды. Тартылатын инвестиция көлемі – 32 млрд теңге. 350 жаңа жұмыс орны пайда болады. Құрылысы 70-80 пайызға аяқталып қалды.

Әкімдіктің негізгі мақсаты – халыққа жұмыс тауып беру, жаңа өндірістер арқылы бюджеттік салықты көбейту. Со­нымен, 2024 жылдың бірінші жарты жыл­дығында Кока-кола мен керами­ка­лық тақтайшалар өндіретін зауыт толығымен іске қосылады. Бұдан бас­қа да шетелдік инвесторлар саны ме­га­­по­листе көп. Мәселен, Ресейден келген инвесторларға индустриялық ай­мақ­тан 20 гектар жер беріліп, олар үй құрылысы комбинатын салып жатыр. Яғни темір-бетон бұйымдарын құ­рас­ты­рады. Қазір шаһарда көпқабатты тұр­ғын үй құрылысы қарқын алған. Бұл ретте темір-бетон бұйымдары үй құрылысындағы шығындарды азайтып, құрылысқа кететін уа­қыт­ты үнемдемек. Шетелдегі үй­лердің көпшілігі осындай әдіс­пен салынатынға ұқсайды. Бұл темір-бетон конструкциясымен бірқабатты үйді де тұрғызуға болады.

Мегаполисте ауыл шаруашы­лы­ғы өнімдерін терең өңдейтін «Бозарық» индустриялық аймағы бар. Негізінен шикізатты көршілес облыстардан алатын болады. Тек қана тамақ өнеркәсібімен айналысады. Оның көлемі – 136 гектар. Президент тапсырмасына орай азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін құрылған. Қазір түрік инвесторы осы индус­трия­лық аймақтан үлкен жобаны жүзеге асырғалы жатыр. Бұл жоба – анар шырынын шығаратын зауыт. Анар шырыны 250 мг қаңылтыр банкіде шығарылады. Бүгінде мұндай шырын сауда орындарында үлкен сұранысқа ие. 300-ден аса адам осы кәсіпорында жұмыс істемек. Зауыт аумағы 10 гектарды құрайды, жұмсалған инвестиция қаражаты – 7,2 млрд теңге. Өндірісті іске қосу 2025 жылға жоспарланып отыр.

Ал «Оңтүстік» арнайы эконо­ми­калық аймағында жеңіл өнер­­кә­сіп, мұнай-хи­миясы, машина­жа­сау салалары шо­ғыр­ланған. Ке­летін инвесторларға осы ай­мақ­тан орын беріледі. Бір жақ­сы­сы – инвестор жер, мүлік са­лы­ғынан босатылады. Қазір ре­сейлік инвес­тор әйел­дерге ар­налған фитнес киімдер тігіп жатыр. Үлкен жоба болмаса да жеңіл өнеркәсіптің дамуына үлес қосып отыр. Осы секілді жобалар мегаполисте жетерлік.

Мемлекет басшысы Жолдауда шағын кәсіпкерлерді қолдауға, оларды орта кәсіпкерлер деңгейіне шығаруға тапсырма берді. Бұл орайда Шымкентте «Іскер қала» деп аталатын жергілікті бағ­дар­ла­ма жұмыс істеп жатыр. Биыл 1 тамызға дейін 1%-бен 10 млн теңгеге дейін несие беретін. Қа­зір ол сома өсіп, 30 млн-ға көбейді. Бағ­дарламада өндіріс, ауыл шаруа­шы­лығы, туризм, сер­вистік қызмет салаларына қатысты жобаларға қаржы беру қарастырылған. «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры бағдарламаға қаражат бөлуді осы айда шешпек. Кәсіпкерлерге бұл бағдарламамен екінші деңгейлі банк арқылы несие беріледі. Бас­ты шарты – кепіл мүліктің болуы. «Бизнеске арналған үкімет» фронт-офисі керекті құжаттардың бәрін түгендеп, тегін бизнес-жоспар жасап береді. Сол фронт-офис кәсіпкерді жүгіртпей-ақ, 1-2 күнде құжаттарды банкке өзі өткізеді, ал банк талапқа сәйкес келсе, бір апта ішінде жобаны мақұлдайды. 1% пайызбен алған несиені кәсіпкер қалай пайдаланып жатқанын тексеріп отыратын мониторингтік топ бар. Әкімдік цифрлық технологияның мүмкіндігін ескеріп, келешекте құжаттарды электрондық кілтпен қабылдайтын етпекші. Мұның пайдасы кәсіпкер уақыт жағынан ұтады.

«Іскер қаланың» тағы бір ба­ғы­­ты – өндірістік алаңдарды жалға беру. Өйткені кәсіпкерлер орын табудан көп қиналады. Арен­­да­ға берілетін ғимараттар қым­­бат. Әкімдік сол үшін бұрын­ғы тоқ­тап қалған «Қай­нар май» зауы­тының бас­шы­лы­ғымен келі­сіп, кәсіп­орын­ның әр шаршы метрін мың теңгеден арзанға жалға беріп отыр. Silk way өндіріс орнынан да аренда қарастырған. Бірінші жылы әкімдік жалдау құ­нының 75%-ын, екінші жылы 50%-ын, үшінші жылы 25%-ын төлеп береді. Яғни кәсіпкерге аяқ­қа тұрып алғанша жағдай жасайды. 10 мың шаршы метрлік зауыт модуль өндіріс алаңы жа­қын­да ашылғанына қара­мас­тан кәсіпкерлер толып қалған. Кәсіп­кер­лерді толық қана­ғат­­тан­ды­ру үшін «Стандарт» же­ке­­мен­шік ин­дус­триялық айма­ғы­нан 27 мың шар­шы метрге өндіріс алаңы салынып жатыр.

«Іскер қала» бағдарламасының үшінші бағыты – өндірістік алаңда жұ­мыс істеп жатқан кәсіпкерлерге өн­ді­рісін кеңейту үшін 2%-бен 50 млн теңгеге дейін несие беру. Осы ақшаға керекті құрал-жаб­дық­тар сатып алады немесе айналым қаражатқа жұмсайды. Пре­зи­дент­тің шағын кәсіпкерлерді орта кәсіпкерлік деңгейіне көтеру қажет деген Жолдаудағы талабын осы бағдарлама іске асырып жатыр. Сондықтан осыны Үкімет назарға алып, өзге өңірлерге қа­нат­қақты жоба ретінде енгізсе болады деген ұсыныс айтқымыз келеді. Егер кәсіпкер 2-3 жыл өткен соң табысы артып, өн­ді­рістік алаңға сыймай бара жатса, әкімдік индустриялық алаң­нан жер ұсынады. Осылайша, жергілікті билік іскер азаматтарды шағыннан ортаға, одан ірі кә­сіп­кер атануға көмек береді.

Кәсіпкерлік және индус­трия­лық-инновациялық даму бас­­­қар­масының басшысы Біржан Әзімбердиевтің айтуынша, бағ­дар­­лама 2019 жылы қабыл­да­нып, осы күнге дейін өзі­нің тиімділігін дәлелдеп үлгерген. Мәселен, бағ­дар­лама арқылы 500-ге жуық адам тұрақты жұмыспен қамтылып отыр. Бірін­ші пайдасы осы болса, екін­шіден бағдарламаны іске асы­ру­­ға жұмсалған әрбір бюд­жет­­тің 1 тең­­гесіне 2,2 теңге салық түс­кен.

ШЫМКЕНТ