Өткен аптада ел спортында болған ең елеулі оқиғалардың бірі – боксшы Жәнібек Әлімханұлының екі тұжырым бойынша әлем чемпионы атануы. Кәсіби бокстың сүрлеуіне түскеніне көп бола қоймаса да, аз ғана уақыттың ішінде екі бірдей ең маңызды белдікті қанжығасына байлаған Жәнібек үшін бұл – үлкен жетістік, зор мәртебе. Даңқты Геннадий Головкиннің өзі WBA (2010 жылы) белбеуінен кейінгі екінші белдігін (IBF) араға бес жыл салып, 2015 жылы ғана еншіледі. Ал Жәнібек небәрі екі жылға жетер-жетпес мерзім ішінде екі нұсқа бойынша әлем чемпионы атанып отыр.
Негізгі айтпағымыз, боксшылардың белдігін салыстыру емес еді. Қысқа мерзімде осындай елеулі табысқа қол жеткізген Әлімханұлының келесі қадамы қалай болмақ, ендігі жекпе-жегін кіммен өткізгені тиімді, екі белдігін қорғап, қалтасын қалыңдатқаны дұрыс па әлде темірді қызған кезінде соқ дегендей, қалған екі белбеуге ұмтылғаны дұрыс па? Бүгінгі мақаламызда осы және өзге де сұрақтарға танымал бокс маманы Жалғас Түкешовтің пікіріне жүгіне отырып жауап іздеп көрмекпіз.
Винченцо Гуалтьеримен өткен жекпе-жектен кейін Жәнібек Әлімханұлының өзі белбеулерін қорғауға аса ниетті емес екенін, барлық төрт белбеуге қол жеткізбейінше тоқтамайтынын айтқан еді. «Маған WBC мен WBA белбеулері керек. Ақпанда осы екі белдікті иеленіп отырған екі боксшының бірімен жұдырықтасқым келеді. Сондықтан белбеулерімді өзімнен деңгейі төмен боксшыларға қарсы қорғағым келмейді. Маған басқа титулдар қажет. Кез келген чемпионды сұлатып салуға дайынмын», деп мәлімдеме жасаған еді.
Ал елімізде бірнеше бокс кешін ұйымдастырып жүрген, кезінде өзі де қолына қолғап киіп, шаршы алаңда жұдырықтасқан бокс маманы Жалғас Түкешов дәл қазіргі уақытта Жәнібекке белдіктерін қорғаған әлдеқайда тиімдірек деп есептейді. Оның айтуынша, әлем алдында беделі бар боксшылар мен өз салмағының чемпиондары отандасымызбен аз қаржыға жұдырықтасқысы келмейді. Өйткені отандасымыз әлі де бокс нарығында танымал емес дейді.
«Кешегі жекпе-жекте Жәнібек нағыз қазақ бокс стилін көрсетіп, барлық жұртты таңғалдырды деп ойлаймын. Сол жекпе-жекте Жәнібек рингте кімнің король екенін көрсете білді. Өйткені кездесуде қарсыласы тарапынан ешқандай қарсылық болған жоқ. Біз тек жақсы боксты көрдік. Тіпті Жәнібектің рейтингтік айқастарына қарағанда, бұл кездесуі өте жеңіл болды деп есептеймін. Себебі кез келген чемпиондық айқаста бір боксшының анық басымдығы байқала бермейді. Енді Әлімханұлының келесі жүрісі қандай болу керек? Меніңше, оған қазіргі уақытта жеңіп алған белбеулерін өзінен кейін тұрған боксшыларға қарсы қорғағаны дұрыс. Неге? Өйткені оған әлі АҚШ-та танымалдығын арттыра түсу керек. Мысалы, кешегі жеңісі арқылы ол кәсіпқой бокс әлеміне белгілі бір деңгейде таныла түсті. Бірақ үлкен жекпе-жектерге шығу үшін бұл да аздық етеді. Дегенмен осы айқасы арқылы ол әлемдегі ең үздік боксшылардың қатарында екенін көрсетті», дейді ол.
Сондай-ақ сарапшының пікірінше, Жәнібек АҚШ аудиториясына белгілі бір деңгейде танымал болғанымен, енді оған Еуропа бокс нарығын бағындыру керек. Расымен, отандасымыздың кәсіпқой бокстағы жүріп өткен жолына үңілетін болсақ, ол алғашқы айқастарын өз елімізде өткізгенімен, қалған кездесуінде АҚШ-та айқасып жүр. Ағаш бір жерден көгереді дегенімізбен, боксшы әлемді аралап жүріп жаһанға танылатынын да ұмытпауымыз керек. Мәселен, АҚШ бокс нарығындағы өте танымал Теренс Кроуфорд, Василий Ломаченко сияқты боксшылар да бекерге Ұлыбританияда жұдырықтасқан жоқ. Тіпті Головкиннің өзі де кейінгі айқасын Жапонияда өткізіп келді.
«Кез келген бокс маманынан сұрасаңыз, Еуропа бокс жанкүйерлерінің алдында Жәнібектің жарнамасы өте төмен деңгейде екенін айтады. Кәсіпқой бокс бизнес екенін ескерсек, сенің болашағың да, жекпе-жектерден табатын табысың да жарнамаңа байланысты болады. Бокс заңы – солай. Жарнамаң жақсы болмаса, табысың да мардымсыз болмақ. Егер мен Жәнібектің промоутері немесе менеджері болсам, оның келесі кездесуін Ұлыбританияда ұйымдастыратын едім. Дегенмен Еуропаға жай жекпе-жек өткізу үшін емес, сол аймаққа аса танымал болған боксшымен кездесу үшін бару керек. Ал дәл қазіргі уақытта Еуропа, Ұлыбритания нарығында қай боксшы танымал десеңіз, Жәнібектің түйдей құрдасы, британиялық панчер Феликс Кэшті айтар едім. Бүгінге дейін 16 кездесу өткізіп, соның 10 бәсекесінде қарсыластарын кескен теректей сұлатып, нокаутпен жеңген. Егер Жәнібек Британияға барып, дәл осы боксшыны өз жерінде мерзімінен бұрын жеңетін болса, Еуропада да, АҚШ-та да танымалдығы одан сайын арта түсетініне сенімдімін. Сондай-ақ Феликс Кэштен бөлек, Еуропа нарығына танымал боксшылардан Лиам Смит, Крис Юбенк секілді былғары қолғап шеберлерін де атап өтуге болады. Әрі ол боксшыларға да Жәнібекпен айқасқан қызығырақ деп ойлаймын. Қанша дегенмен орта салмақтағы екі белдіктің иесі. Сондықтан Жәнібек әзірге чемпиондарды шақыруын қоя тұрып, бокстың осындай көлеңкелі тұстарына да баса мән беруі керек деп ойлаймын. Әлеуметтік желіде «сені бір ұрып құлатамын, мен тек чемпиондармен шығамын» деген сияқты пиар жүріс жасау өте маңызды. Әлеуметтік желіде де «жекпе-жектер» өткізген дұрыс, бірақ бәрін нақты іспен дәлелдегенге не жетсін», дейді Ж.Түкешов.
Сонымен қатар бокс сарапшысы Жәнібек боксшы ретінде өсті және дәл қазіргі кезеңде кез келген атақты боксшымен жұдырықтасуға дайын деп есептейді. Тіпті сол жекпе-жектердің айқын фавориті болып қалуы да ғажап емес екенін айтты.
«Егер дәл қазір Жәнібек кубалық атақты боксшы Эрисланди Ларамен жұдырықтасатын болса, бұл айқас жерлесіміз үшін аса қиын болады деп ойламаймын. Бәлкім, Жәнібек оны мерзімінен бұрын да жеңіп кетуі мүмкін. Өйткені жұдырықтасу мәнері жағынан Лара мексикалық «Канелоға» қиындық тудыруы мүмкін, бірақ Жәнібекке өте ыңғайлы боксшы. Бірақ бұл боксшылар жақын аралықта Жәнібекпен шыға қоюы екіталай. Неге десеңіз, ең бірінші, жоғарыда айтқанымдай Әлімханұлы әлі де АҚШ бокс нарығына толық кірген жоқ. Ол – кез келген танымал, жергілікті боксшыға қаржылық жағынан өте тиімсіз қарсылас. Оның үстіне бәрі оның деңгейін жақсы біледі. Қазір олар Жәнібектің жекпе-жектерін көріп, аяқалысын бақылап отыр. Жеңіліп қалу қаупі бар екенін де сезбейді емес, сезеді», дейді Ж.Түкешов.
Бірақ Жәнібектің промоутерлік компаниясы бокс ұйымдарын, сол тұжырымның чемпиондарын мол қаржымен қызықтыра алса, онда Жәнібектің мықтылармен жұдырықтасуға даңғыл жолы ашылады. Дей тұрғанмен мына мәселені де ұмытпаған жөн. Жәнібектің жоспары мен промоутердің жоспары бір-бірімен сәйкес келмей қалатын кездер де болатын. Сондай-ақ отандасымыз көздеп отырған өзге екі ұйымның жоспары да Жәнібектің жоспарына тұспа-тұс келе ме, жоқ па ол жағы да белгісіз. Сондықтан Жәнібек ендігі айқасында белдігін қорғауы мүмкін дейді бокс сарапшысы.