«Талаптының тоқпағы тасқа шеге қағады», деп халқымыз қалай тауып айтқан. Қазір талаптанған қазақ баласы шетел асып, білім іздейді. Рамазан Құрбанбаев Швейцариядағы «Cesar Ritz Colleges» университетінде қонақүй ісі мамандығының 4-курсында оқиды. БИЛ-дан шыққан білімді бозбала сол оқу орнының президенті болып сайланған.
Рамазан Жаңаөзен қаласында дүниеге келген. Жасы жиырмада. Білім-инновация лицейінің түлегі. Бүгінде Швейцариядағы әлем танымал үздік университеттердің бірінде «Туризм, қонақжайлылық және қонақүй істері» мамандығында оқып жатыр. Оқу орнына IELTS нәтижесі және атестаттағы білім көрсеткіші арқылы түскен. Швейцарияны таңдаған себебі – олардың білім деңгейі мен оқу жүйесі жоғарғы дәрежеде. Бір жағынан, Рамазанның мамандығы туризм болғандықтан, ел таңдаудан қателеспеген. Бұл мемлекеттің туризм және қонақжайлылығын көп ел үлгі тұтады.
– Швейцарияға 2021 жылы жазда келдім. Мақсатым – қонақжайлылықтың қыр-сырын үйрену еді. Ата-анам бұл шешімімен толықтай келісіп, мені жан-жақты қолдады. Жалпы, туризм мамандығы мемлекеттің басты құндылығына айналуы керек. Сондықтан да шетелде осы мамандықты оқып, өзге мәдениеттерді үйреніп, өз еліме еңбек еткім келеді, – деді Рамазан.
Туризмі дамыған мемлекеттің оқу жүйесі де бір жолға түскен. Мұнда студенттерге барлық жағдай жасалған деседі. Мысалы, Рамазан университетте 3 жыл оқиды. Осы уақыт аралығында ол алты ай сайын екі рет тәжірибеден өтуге тиіс. Жоғары оқу орны өздері әлемнің кез келген еліне жұмысқа баруға, тәжірибеден өтуге көмектеседі. Сабақта заманауи біліммен бірге тарихи білім де береді. Бір қызығы, университеттің 2 кампусы екі түрлі қалада орналасқан.
– Өзім студенттік өмірде белсендімін. Түрлі танымдық, спорттық клубтарға мүшемін. Сондай-ақ музыка, фото және үстел теннисі клубын аштым. Кейін үш мәрте студенттік комитеттің мүшесі болып, түрлі позицияларда жұмыс істедім. Іс-шаралар ұйымдастырдым. Содан кейін мені президент етіп сайлады, – деді ол.
Білікті жерде білім алып жүрген Рамазанның жеке жағдайы да жақсы. Шетелдік оқу орнының көрсеткен ықыласына көңілі толады. Жатақханадан орын беріп, әр бөлмеге бір адамнан орналастырған. Бұл жақта француз тілін білу міндетті. Рамазан француз тілін елде жүргенде, мектептен оқып бастаған. Қазір де бар уақытын ізденіске арнап жүр. Тек білім алып қана қоймай, жұмыс істеп, тәжірибе де жинаған. Ол жағынан қиындық көрмепті. Себебі жұмысшыларға қолайлы жағдай жасалып, жоғары жалақы төленеді.
– Осыған дейін даяшы, ресепшн, сатушы секілді түрлі жұмыс істедім. Кейде тіл жағынан қиналдым. Өйткені тұрғындар жергілікті диалектімен сөйлегенде түсінбей қаламын. Мұнда заң бойынша аптасына жұмыс сағаты 40-45-тен аспауы керек. Сағатына орташа есеппен 23 франктан бастап төленеді. Негізі бұның барлығы жұмысшыға тиімді жағдай деп есептеледі, – деп ойын толықтыра түсті.
«Отаныңнан қанша шақырым ұзақтасаң, сонша шақырым рухани жақындай түсесің», депті Қадыр Мырза Әли. Расында да, қанша жерден үлде мен бүлдеге оранып жүрсең де, отаныңнан жырақта жүргенің білінеді. Швейцариядағы қазақтар да бір-бірін аңсап, үнемі бас қосады. Оның ішінде бүгінгі кейіпкеріміз де бар. «Бұл жақта әр елдің асханасын таңдап жейміз. Өзіміз оқу орнынан тоя тамақтанамыз. Әр апта сайын түрлі елдің дәмді асы әзірленеді. Қазақша асхана жоқ. Сондықтан анда-санда жиналып, қазақша ет асып жейміз», деді ол.
Сондай-ақ ол мұндағы «Бірлік» атты қазақтар қауымдастығы туралы да мол мағлұмат берді. Оның айтуынша, мұнда біршама қазақ қоныстанған.
Мысалы, ол тұратын қалада бір қазақ отбасы бар. Олар фармацевтика саласында жұмыс істейді. Осы қауымдастықпен қосылып, ұлттық мерекелер мен той-думандарды бірге атап өтеді.
Қазір шетелге білім алуға барып, қалып қойып жатқан жастар көп. Әрине, оларды сынамаймыз. Дегенмен білікті мамандар елге ауадай қажет. Рамазан да бұл ойымызға қосылады. Ол шетелде алған білімін елдегі жағдаймен байланыстырып, біраз өзгеріс енгізгісі келеді. Тіпті еліміздегі туризмге қатысты дамуға тиіс салаларды атап өтті.
– Біріншіден, біздің елге инфраструктураны дамыту керек. Қаншама керемет елді мекендер бар, бірақ жету қиын. Екіншіден, бір туристік мекен мен екіншісінің арасы алыс орналасқан. Сондықтан туристердің жан-жақтан жиі келуі үшін транспорт түрлерін дамыту қажет. Үшіншіден, жергілікті халықты, әсіресе туристік аймақта тұратындардың туристерге үйренісуі маңызды, – деді ол.
Швейцариядан алар үлгіміз көп. Медицина, туризм, инфраструктура, экономика жағынан бізден әлдеқайда алда екені анық. Даму үдерісіне байланысты қоғамның өмір сүру салты да өзгеше. Рамазан мұнда барлығы уақтылы, тәртіппен жүретінін айтты. Мысалы, ол тұратын шаһардың түнгі мезгілі өте тыныш, тіпті үлкен қалаларда адамдар түнде аз жүреді. Жексенбі күндері барлық орталық, дүкен және дәріханалар жабық болады. Халықтың дені кемінде 2 тілде сөйлейді. Жалпы, Швейцарияда ресми 4 тіл бар: неміс, француз, италия және румын тілі. Мемлекеттің 60 пайызы таулы жерде орналасқан. Соған қарамастан инфрақұрылымы алдыңғы қатарда. Сондай-ақ ерекшелігі – ел президенті жыл сайын ауысады. Бұл дерекке Рамазан ерекше таң қалған.
«Мұндағы отбасылық дәстүрлерді онша білмеймін. Дегенмен мен білетін ереженің бірі – қонаққа кешке барғанда түнгі 12 болмай қайтуы керек. Сондай-ақ жергілікті жұрт балаларымен ересек адам ретінде қарым-қатынас жасайды», деген қызық ақпарат айтты.
Осы тұста ескерер бір жайт бар. Неміс ғалымы Харс Йенсен «Елден ғалымдар, ақыл-ой иелері кетсе, сол елдің сәні – интеллигенция құриды. Ондай елде бизнесмендер билікке келеді, көшедегі кім көрінген саясаткер атанады. Ал әртістер мен спортшылар, базардағы алыпсатарлар депутат болады», дейді. Осы сөз көкірегі ояу азаматтардың көңіліне қонса дейміз. Қолынан іс келетіндер шетелден алғанын өз шекпеніне тақса дейміз. Біз бірақ дей береміз...