Қазақтың тілі мен мәдениетін, тарихын, ұлттық құндылықтарды жас ұрпаққа таныту, насихаттау – қазаққа керек. Әсіресе шетелдердегі қазақ диаспорасының балаларын назардан тыс қалдырмай ортаға тартып, ынталандырудың, қолдаудың маңызы зор. Бұл тұрғыда Оқу-ағарту министрлігі «Дарын» республикалық ғылыми-практикалық орталығының қазақ диаспорасы балаларына арнап өткізетін халықаралық олимпиадасының орны бөлек.
2003 жылдан бері тұрақты өткізіліп, алыс-жақын шетелдердегі қаракөздердің еліміздің әр өңірінде болып, атакүлдікпен танысуына, жаңа достар табуына, ең бастысы – ана тілінен, ата тарихтан білім сынына түсіп, болашағына бағдар алуына мүмкіндік беретін сайыс.
Бұдан он жыл бұрын Ақтау қаласында өткен халықаралық олимпиада биыл «Қазақстан – ата жұртым, қасиеттім – ана тілім» атауымен ХХІ өткізілімін тағы да Әбіш Кекілбайдың туған жері – Маңғыстауда ұйымдастырды. Қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша халықаралық олимпиадаға Иран Ислам Республикасынан, Қытай Халық Республикасының Синьцзян қаласынан, Өзбекстан Республикасының Заравшан қаласы мен Бостандық ауданынан, Ресей федерациясының Самара, Омбы облысы мен Түрікменстан елінен 40-қа жуық қазақ балалары қатысты. Алыстан келген өрендерді Маңғыстаудың белгілі өнерпаздары ән мен жырдан шашу шашып қарсы алды, төрін ұсынды. Шетте жүрген қазақ балаларының туған жерге қоржыны бос келмеген екен, олар – Қытайдан келген Мөлдір Нұрлан, Өзбекстаннан келген Диана Ордабекова, олимпиадаға Ресей федерациясынан қатысушы Алина Қабаева мен Альбина Каирова, сондай-ақ түрікменстандық оқушы Бақтыгүл Аманглыжова жырақта жүрсе де Әбіш Кекілбайұлының «Туған жер» атты туындысын жатқа оқыды. Олар жетекшілерімен бірге Маңғыстауда облыстық музейді, қорықты, көрікті Ақтау қаласын аралап, қарт Каспий жағасында демалды.
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің профессоры, филология ғылымдарының докторы Дандай Ысқақұлы, филология ғылымдарының кандидаты Гүлзамира Айтбаева, Жазушылар одағының мүшесі Сүлеймен Мәмет, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің профессоры Қарлығаш Сәрекенова, сондай-ақ Ақтау қаласындағы Ш.Есенов атындағы КМТИУ оқытушылары мен өзге де жоғары оқу орындарының білікті ұстаздары қазылық еткен сайыста жеңімпаздар анықталып, олимпиаданы өткізу ережелеріне сәйкес, жеңімпаздар Оқу-ағарту министрлігінің I, II және III дәрежелі дипломдарымен, сондай-ақ алтын, күміс және қола медальдарымен марапатталды. Ерекше жетістікке қол жеткізген қатысушыларға «Дарын» республикалық ғылыми-практикалық орталығының грамоталары мен арнайы сыйлықтары беріліп, ал ең үздіктерге еліміздегі беделді жоғары оқу орындарының ректорлық білім гранттары табысталды. Сайыс қорытындысында Қытай Халық Республикасы Синьцзян қаласынан келген 12-сынып оқушысы Мөлдір Нұрлан Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетіне, Өзбекстан Республикасы Бостандық ауданындағы мектептің 11-сынып оқушысы Диана Ордабекова Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетіне, Өзбекстан Республикасы Бостандық ауданынан келген 11-сынып оқушысы Сабина Асқарова Ө.Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетіне, Қытай Халық Республикасы Санжы облысы Құтыби ауданындағы мектептің 12-сынып оқушысы Оразәлі Ақжол Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетіне грант пен жоғары оқу орнына түсуге жолдама алса, Өзбекстан Республикасы Бостандық ауданынан қатысқан 11-сынып оқушысы Аружан Ақылбекова Ө.Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетіне, Өзбекстан Республикасы Бостандық ауданының 11-сынып оқушысы Ерсұлтан Жорабеков Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің грантын ұтып алды.
– Қазақ диаспорасы балаларының қазақ тілі мен әдебиетінен халықаралық олимпиадаға ынтасы өте зор. Біз Ақтау қаласында өткен ХХІ өткізілімінде де осы сезімді байқап қуандық. Шетелдердегі қазақ балаларының қазақ тілін ұмытпауы, ана тілінде білімін жан-жақты шыңдау, атажұртқа келіп білім алуы – аса маңызды қадам. Сондықтан біз жұмыс көкжиегімізді кеңейтіп, алдағы уақытта өзге пәндермен бірге биология пәнінен де олимпиада өткізуді жоспарлап отырмыз. Олимпиаданы өткізуге қолдау көрсеткен Маңғыстау облысының басшылығына, алыстан келген оқушылар мен жетекшілеріне алғыс айтамын, – деді «Дарын» республикалық ғылыми практикалық орталығының директоры Ғаждембек Тұрсынов.
Іс-шара соңында марапат пен жоғары оқу орындарының оқу грантын ұтып алғандар қуанып, жүлдеге ілікпегендер жылаған әсерлі сәтке куә болдық. Шындығында, терезеден сыртқа қарап үнсіз жылап тұрған талдырмаш қыздың көз жасынан жүлдеден құр қалып емес, туған елге оралсам, еліміздегі іргелі оқу орнының студенті атанып, болашағымды бабакүлдікпен байланыстырсам деген ең асыл арманы алыстап кеткендей өкінішті бастан кешіп тұрғандай сезіндім. Қазақ диаспорасы балалары үшін қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен халықаралық олимпиаданың өтуі – жақсы жоба, бірақ қатысушы балалар санының азаюы көңіл алаңдатады, ал қаракөздердің жылап кетуі жан ауыртады екен.
Маңғыстау облысы