Мемлекеттік қызмет көрсетуді жетілдіру жолы

Жиынға Консультативтік-сарап­тамалық топтың мүшелері, Президент Әкімшілігінің, Үкімет аппаратының, Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің лауазымды тұлғалары, «Азаматтарға арналған үкімет «мемлекеттік корпорациясы» КеАҚ, «ҰАТ» АҚ, сондай-ақ орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар бейнеконференция арқылы қатысты.

Мем­лекеттік қызмет істері агент­тігінің төрағасы Дархан Жазықбай мемлекет­тік басқаруды дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасында мемлекеттік басқарудың сервистік және «адамға бағдарланған» моделін қалыптастыру негізгі талап ретінде айқындалғанын жеткізді.

– Мемлекеттік қызмет көр­сету үдерістерін үнемі жетілдіру – жұмы­сымыздағы негізгі ұс­таным­дардың бірі. Бұл міндетті жүзеге асыруда жеке мүддеден гөрі қызмет алушылардың заңды құқықтары бас­ты назарда болуы қажет. Осыған сәй­кес азаматтар мен олардың әл-ауқаты басты құндылық саналады. Биыл «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» заңның қабылданғанына 11 жыл толып отыр. Оның жекелеген нормаларының жеткілікті уақыт сынақтан өткенін, құқық қолдану тәжірибесі қалыптасқанын ескере келе ережелерді қайта қарау, жаңа құқықтық институттарды енгізу қажет­тігі туындағанын атап өту керек, – дейді Дархан Жазықбай.

Отырыста мемлекеттік қызмет көрсету саласындағы заңнаманы жетіл­­дірудегі жаңа тәсілдер мен қыз­меттерді ұсыну рәсімдерін ілгері­­лету аясында жүргізілген талдау қоры­тындылары қаралды. Есепке көз салсақ, мемлекеттік қызмет көрсетуде 59 мыңға жуық заң бұзушылық анық­талған. Заңсыздықтардың басым бөлігі артық құжаттарды талап ету мен қыз­мет көрсетуден негізсіз бас тарту себе­бінен тіркелген.

– Бюрократиядан арылу дегені­міз – ең алдымен, негізсіз кедергілер­ді, қолайсыз мерзімдерді, қажетсіз құжаттардың барлығын топтастырып, оңтайландырып, азаматтарға мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қолжетімділігін арттыру. Бұған дейін, Премьер-министрдің тапсырмасымен Мемлекеттік қыз­мет істері агенттігі Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігімен бірлесіп, «Азаматтарға арналған үкімет» мем­лекеттік корпорациясының, «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ және 29 орталық орган өкілдерінің қатысуымен тізімге енгізілген барлық мемлекеттік көрсетілетін қызметтерге тыңдаулар ұйымдастырған болатын. Арнайы құрылған Консультативтік-сараптамалық топтың негізгі міндеті – қызмет түрлерін саралай отырып, мұны одан әрі жетілдіруге ұсыныстар әзірлеу. Қазіргі таңда елімізде 1 326 мемлекеттік қызметтің әзірше 42-сі, яғни 3%-ы проактивті, ал «бір өтініш» негізінде өзара байланысты бірнеше мемлекеттік қызметтерді алуға мүмкіндік беретін композиттік әдісте 8%-ы, эксаумақтық тәсілдермен 68%-ы көрсетілетіні анықталды, – дейді Мемлекеттік қызмет істері агенттігі төрағасының орынбасары Салауат Мүксімов.

Түсіндіре кетсек, мемле­кеттік қызметтерді көрсетудің проактивті тәсілі енгізілген кезде мемлекеттік органдар азаматтарға олар өтініш бермей-ақ мемлекеттік қызметтерді көрсетуге ұсыныс жасайтын болады.

– 17 бағыт бойынша жүргізілген талдау нәтижесінде 30 мемлекеттік көрсетілетін қызметті эксаумақтық, 251 мемлекеттік көрсетілетін қызметті проактивті, 72 мемлекеттік көрсетілетін қызметті композиттік форматқа ауыс­тыру туралы, сондай-ақ мемлекеттік қызмет көрсету мерзімін қысқарту бойынша 273 ұсыныс әзірленді. Бұл қағидаларды мемлекеттік қызмет­тер көрсетудің бизнес-үдерістеріне реинжиниринг жүргізу, оларды көрсету қағидаларын әзірлеу кезінде мемлекеттік органдар бас­шылыққа алады. Ілкімді іс құжат­тардың мерзімдері мен санын азайтуды, анықтамалық қызметтерді, толыққанды емес немесе жартылай көрсетілетін қызметтерді алып тас­тауды көздейді және осы саланың сервистілігін арттыруға бағытталған, – дейді Мемлекеттік қызмет істері агенттігі Мемлекеттік аппаратты бюрократиядан арылту, мемлекеттік қызметтердің көрсетілу сапасын бағалау және бақылау департаментінің директоры Асхат Искендиров.

Сондай-ақ талдау барысында қыз­мет­терді көрсету мерзімдерін есеп­теу кезінде бірыңғай тәсіл жоқ екендігі анықталды. Мәселен, нор­ма­тивтік құқықтық актілер­ге сәйкес қыз­меттерді көрсету мер­зімдері жұмыс немесе күнтізбелік күндер­де есептелуі мүмкін. Осыған орай жиында агенттік тарапынан қызмет­терді көрсету мерзімдерін біркелкі қол­дану мақсатында, яғни демалыс және мереке күндерінде берілу мүм­кін (қажеттілігіне байланысты) мем­лекеттік көрсетілетін қызмет­тер­ді қоспағанда, мерзімдерді күнтіз­белік күн­дер­ден жұмыс күндеріне ауыстыру мәсе­лесін қарастыру туралы айтылды.

Бұдан өзге азаматтардың мем­лекет­тік қызметтерді алу рәсімдерін жеңілдететін «формальды себептерге байланысты бас тартуға жол бермеу», «озыңқы өтініштер жүйесіне» көшу сияқты жаңа құқықтық институттарды енгізу ұсынылды.

Агенттік өкілдері мемлекеттік қызмет көрсету үдерісіне тиісті қорытынды немесе келісім беретін өзге де мемлекеттік органдар мен ұйымдар қатыса алатынына назар аударды. Осыған сәйкес олар үшін мемлекеттік қызметтер көрсету бойынша құқықтар мен міндеттерді айқындау, келісу мерзімдері мен тәртібін белгілеу ұсынылды, бұл олардың жауапкершілігін арттырады.

Консультативтік-сараптамалық топ оты­рысының қорытындысында ор­та­лық және жергілікті атқарушы органдарға аталып өткен ұсыныстар­ды жүзеге асыруға қатысты бірқатар шешімді шаралар қабылдау, цифрлан­дыру бағытында жүргізіліп жат­қан жұмыстарды ескере отырып, мемле­кеттік қызметтер көрсету рәсімдерін одан әрі жетілдіру жұмыстарын бекіту тапсырылды.