Өзбекстан алдағы уақытта жеміс-жидек, көкөніс және азық-түлік өнімдерінің экспортын 3,5 млрд долларға дейін арттыруға ниетті. Былтыр ауыл шаруашылығы саласындағы өсім 4,1 пайызды құрап, өнім экспортын 2 млрд долларға жеткізген еді. Қазақстан мен Өзбекстан арасында да ауыл шаруашылығы бағытындағы тауар айналымы сәтті жолға қойылған.
Еліміз Өзбекстанмен сәтті сауда тізбегін орнатуға ниетті. Қазір тараптар арасында ет өнімдерін өндіретін, өңдейтін, көкөністер мен жеміс-жидектерді қаптайтын, майлы дақылдар, бидай, картоп өсіретін бірлескен кәсіпорындар ашу мүмкіндігі қарастырылып жатыр. Мұны осыдан екі жыл бұрын Мемлекет басшысының өзі арнайы айтып өткен еді.
Қазақстан мен Өзбекстан ауыл шаруашылығы саласында ынтымақтастық аясын жыл сайын кеңейтіп келеді. Биыл жыл басында өткен Еуразиялық үкіметаралық кеңес отырысы қарсаңында екі мемлекеттің Үкімет басшылары кездесіп, келіссөз жүргізді. Жиында айтылғандай, өзбек инвесторлары қазақ жерінде жеміс-жидекті өңдеу зауыттарын салғысы келеді. Ал біздің кәсіпкерлер Өзбекстанда бидай өңдеу кәсіпорнын салып, ұн экспортын еселеуді жоспарлап отыр. Тараптар сондай-ақ цифрлық трансформация, су шаруашылығы саласындағы кең ауқымды мәселелерді талқылаған еді.
Жақында ғана еліміздің Өзбекстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Бейбіт Атамқұлов пен Өзбекстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі Иброхим Абдурахмонов кездесті. Кездесу бауырлас екі елдің ауыл шаруашылығы саласындағы екіжақты ынтымақтастықтың бүгінгі жай-күйі мен даму келешегін талқылауға негізделген. Келіссөз барысында ауыл шаруашылығы дақылдарын бірлесіп өсіру жобаларын жүзеге асыру, астық өңдеу кластерін құру мәселелері кеңінен сөз болды.
Айта кету керек, елімізден көрші елге бидай, ет, ұн, өсімдік майы, картоп, арпа экспортталса, Өзбекстаннан жеміс-жидек пен көкөніс, сарымсақ, пияз импортталады. 2023 жылдың қыркүйегі мен 2024 жылдың мамыры аралығында Қазақстан Өзбекстанға 130,5 мың тонна арпа экспорттаған. Бұл алдыңғы жылдың көрсеткішінен 7 пайызға жоғары. Еліміз бұл әлеуетті одан әрі арттыруға мүдделі. Атап өту керек, Қазақстаннан арпа сатып алу бойынша Өзбекстан топ-импорттаушылар қатарына (тек Қытайға жол береді) кіреді.
Былтыр сауда көлемі 4,4 млрд долларды құраса, оның ішінде ауыл шаруашылығы саласының еншісіне 1,7 млрд доллар тиген.
Екі мемлекет арасындағы сала кәсіпкерлерінің де байланысын айта кету маңызды. Өткен аптада Астанада екі ел Ауыл шаруашылығы министрлігі өкілдері мен Ақмола, Қарағанды, Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстарының ауыл шаруашылығы басқармалары мен салалық қауымдастықтар басшылары мен кәсіпкерлердің қатысуымен жиын өтті. Ондағы мақсат – ауыл шаруашылығы саласындағы бірлескен кооперациялық жобаларда ауыл шаруашылығы дақылдарын бірлесіп өсіру және теріні қайта өңдеу бағыты бойынша іске асыру мүмкіндігін талқылау. Кездесуде қос тарап өздерінің бизнес ұсыныстары мен бастамаларын мәлімдеп, ынтымақтастық тетіктері мен шарттарын талқылады. Жиын қорытындысында кәсіпкерлер арасындағы кездесу B2B форматындағы келіссөздермен жалғасып, өзбек кәсіпкерлерінің біздің елдегі шаруашылықтарға барып танысуы туралы уағдаластыққа келісті.
Кейінгі жылдары Өзбекстанның ауыл шаруашылығы саласындағы жұмыстарында ерекше серпін байқалады. Көрші мемлекет бірінші кезекте жеміс-жидек, көкөніс, бақша дақылдары, жүзім және дәнді бұршақ дақылдарының өндірісін ұлғайтуды көздеп отыр. Өзбекстан өткен жылы түрлі халықаралық ұйымдар мен қаржы институттарын қатыстыра отырып, ауыл шаруашылығы саласына жалпы құны 20 млн долларға тең грант берді. Кейінгі жылдары әлемнің 80 еліне ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттауға 620 фитосанитарлық рұқсат алынып, олармен электрондық форматта дерек алмасу ісін жолға қойды. Экспорт аясын кеңейту мақсатында тағы 8 елдің фитосанитарлық рұқсатын алу жоспарланған. Ферғана, Самарқанд және Ташкент халықаралық әуежайы аумағында экспортқа шығатын жеміс-жидек пен көкөністі уақытша сақтайтын заманауи нысандар да бой көтермек.