• RUB:
    4.91
  • USD:
    494.87
  • EUR:
    520.65
Басты сайтқа өту
Қоғам Бүгін, 08:35

Қайсарлық рәмізі

107 рет
көрсетілді

Жазушы Шәрбану Бейсенованың «Сүзгенің соңғы күндері» және «Бозоқ аруы» атты шығармалары түрік оқыр­ман­да­рына жол тарт­ты. Кітап таныстырылымын Түркия Рес­пуб­ликасының Қа­зақ­стандағы елшілігі және Юнус Эмре түрік мәдениет орта­лы­ғы бірігіп ұйым­дастырды.

Іс-шараға Түркияның Қазақ­стандағы Төтенше және өкілетті елшісі Мұстафа Капуджу, жазушы Шәрбану Бейсенова, шетелдік дипломаттар, жазушылар, қазақ және түрік ғалымдары мен әде­биет­сүйер қауым қатысып, туын­дының түпкі ойы туралы пікір­ле­рін ортаға салды.

Түркияның Қазақстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Мұс­тафа Капуджу құттықтау сө­зінде түркі әлемінің бірлігі мен ортақ іс-әрекеттерінің ілгері дең­гей­ге жетуі ортақ басылымдар мен тіл бірлігін орнату арқылы ғана мүмкін болатынын жеткізді. Осы орайда елші қазан айында ор­тақ түркі алфавиті қабылдануы ма­­ңызды қадам екенін айтып, дәл осы тұста жазушылардың туыс ха­­лыққа ортақ шы­ғар­малары кө­бей­­гені құптарлық іс екенін алға тар­тты. «Автордың «Сүз­ге­нің соң­ғы күн­дері» және «Бозоқ аруы» кіта­бындағы хикаят­тар да қа­зақ мәдениеті мен тарихынан нәр алған әйел кейіпкерлерді оқыр­­ман­ға терең мағынада таныта біл­ген. Бұл шығармалар қазақ қо­ға­мы­ның қайсарлық рәмізі – әйелдерге деген құрметін көр­се­те­ді», деді ол.

Сүзге ханым оқырманын күрес­керлігімен, кішіпейіл­ді­лігімен, жарына және өз ұлтының құндылықтарына деген адалдығымен баурайды. Түрік­­­шеге аударылған шығарма туралы жа­са­ған баяндамасында Түркияның Қазақ­­стандағы елшілігінің мәдениет жөнін­дегі кеңес­шісі Зүлфү Томан осылай дейді. Оның сөзінше, Грозаның бас­қыншылығына тойтарыс берген Сүз­генің күйеуі Көшім ханның өмірі соңына дейін арпалыспен өткен азапты күресі, Сүзгенің қоршауда қалған шағын қамалында көрсеткен қарсылығы оқырманның жан-дүниесінде үлкен ­да­уыл тудырады.

Ал Қазақ ұлттық өнер уни­вер­си­тетінің профессоры Роза Мұқанова «Сүзгенің соңғы күн­дері» хикаятындағы Сүзгенің қай­раткерлігін айрықша атап өтті. «Сүзгенің ел басына күн туған­дағы сәті, алапат жан-дүниесі, тұң­ғиыққа батып бара жатып жан ұшы­р­ған трагедиялық тағдыры. Соңғы деміне дейін хан бұйрығын, хан ше­шімін күтуі шығарманы ширықтыра, шиеленістіре түседі. Түркі халқына ортақ мәдениет, ортақ салт-дәстүр, бекзадалық, жа­рына адалдық, жауапкершілік қа­шанда салтанат құрған. Ол Сүзге ха­нымның бейнесін асқақтатып, кү­рес­керлігін, батыл шешім қабыл­­дайтын қайраткерлігін әйгі­лей­ді. Шығарма осы тұсымен ірге­лі, сүбелі әдемі көркем бейне жа­са­ған», деп тобықтай түйінін жеткізді.

Еуразия ұлттық универ­си­тетінің түрік тілі оқытушысы Хайрунниса Топчу Сүзге ханымды кейіпкер ретінде даралап, хикаядағы басқа әйел кейіп­кер­ле­рі­нен өзгеше қылатын қырына тоқталды. Ол түркі қыздарына тән батылдық, ізгі­лік, даналық және еркіндікке деген құл­шы­нысты көргенін, Сүзгенің бойындағы осы бір даралық түркі қыздарының тарихи рәмізі екеніне тоқталды.

Таныстырылым кешіне келген қаты­су­­шылар арасында да сонау көк түріктер қа­­ға­наты тарихын­дағы әйелдердің саяси орны мен әскери әрекеттерді игеріп, би­лікке ықпал еткені туралы пікір ұзаққа жал­ғасты. Тіпті іс-шараның соңында автордан қолтаңба алған оқырмандар Сүзгенің да­на­лығы мен қайраткерлік қасиетін там­са­на тыңдады. Тарих қойнауында қал­ған кү­рескер әйелдің табан­дылығы бү­гінгі ұр­пақтың бойында жалғасын тапса, автор­дың айтары оқырман жүрегінен ойып орын алғаны.