Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Ана тілі» газетіндегі сұхбаты мемлекеттік саясаттың ағымдағы басымдықтарын, әлеуметтік-экономикалық сын-қатерлер мен ел дамуының стратегиялық бағыттарын көрсететін маңызды құжат болып табылады. Бұл сұхбатта Мемлекет басшысы ішкі және сыртқы саясатқа қатысты өз көзқарасымен бөлісіп, әлеуметтік мәселелер, цифрлық технологиялар, сыйбалас жемқорлықпен күрес, ұлттық бірегейлік пен мемлекеттік тілдің маңыздылығын атап көрсетті.
Қазіргі әлемдегі экономикалық тұрақсыздық, геосаяси шиеленістер сияқты жаһандық өзгерістер мен сын-қатерлер жағдайында туындайтын проблемалар мен оларды шешу жөніндегі ұсыныстарды талқылау үшін сұхбат өте өзекті. Бұл сұхбат Президенттің қоғаммен ашық диалог құру және демократиялық басқарудың маңызды аспектісі болып табылады.
Президент мемлекеттік басқаруды жаңғыртуға және мемлекеттік институттар жұмысының тиімділігін арттыруға бағытталған саяси реформаларды жалғастыру қажеттігіне назар аударды. Бұл үкімет азаматтар тарапынан сенімді нығайтуға ұмтылатынын көрсетеді.
Мемлекет басшысы инфляция және жаһандық экономикалық факторлардың әсері секілді ағымдағы экономикалық сын-қатерлерді талқылады. Ол экономиканы әртараптандыру жөніндегі стратегиялық жоспарларды атап өтті. Сұхбатта әлеуметтік әділеттілік, білім мен денсаулық сақтаудың қолжетімділігі мәселелері қозғалды. Президент азаматтардың өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі жұмыс бағыттарын айқындады, бұл әлеуметтік тұрақтылыққа бағытталған маңызды қадам болып табылады.
Президет өз сөзінде, «Мемлекет тұрғын үй құрылысы саласын одан әрі дамыту, баспаналарды қолжетімді ете түсу үшін шаралар қабылдайды. Кезекте тұрған азаматтарды жалға берілетін тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін тиісті жұмыс жалғасады. 2029 жылға дейін жыл сайын 10 мың адам осындай баспанаға ие болады деп жоспарланған. Мен жақында тұрғын-үй саясатына қатысты түзетулер енгізілген заңға қол қойдым. «Отбасы банкі» баспанаға мұқтаж адамдарды «бір терезе» қағидаты бойынша тізімге алумен және оларға баспана бөлумен айналысатын толыққанды даму институтына айналады.
Әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту мәселесіне де баса назар аударылады. Ауылдағы денсаулық сақтау жүйесін жаңғыртуға арналған ұлттық жобаның аясында ауылдық жерлерде медицина нысандарын салу жұмыстары жалғасады. Елімізде 460 мың оқушыға арналған 217 жайлы мектеп салу жоспарланған. Оның 105-інің құрылысы аяқталды. Мақсатымыз – апатты жағдайдағы және үш ауысыммен оқытатын мектептер мәселесін, сондай-ақ мектептегі орын тапшылығына қатысты түйткілдерді толығымен шешу» - деп атап өтті.
Сұхбатта сондай-ақ өмірдің барлық салаларын цифрландыру қажеттігіне назар аударылды. Президент цифрлық технологиялар мемлекеттік басқарудың тиімділігін едәуір арттырып, көрсетілетін қызметтерге қолжетімділікті жақсартып, азаматтардың өмір сүру сапасын арттыра алатынын атап өтті. Электрондық сервистер мен платформаларды енгізу бюрократиялық рәсімдерді қысқартуға және мемлекет пен азаматтар арасындағы өзара іс-қимылды неғұрлым ашық және ыңғайлы етуге мүмкіндік береді.
Жасанды интеллект елдің инновациялық дамуына ықпал ететін негізгі факторлардың бірі ретінде ерекшеленген. Президент Қазақстан халықаралық аренада бәсекеге қабілетті болып қалу үшін жасанды интеллект (AI) технологияларын белсенді түрде дамытуы тиіс екенін атап өтті. Бұл тек жаңа технологиялар құруды ғана емес, осы салада жұмыс істеуге қабілетті мамандар даярлауды да қамтиды. AI енгізу қоғамның этикалық нормалары мен мүдделерін ескере отырып жүргізілгені маңызды.
Мемлекет басшысының айтуынша, қазақ тілінің KazLLM атты цифрлы тіл моделінің алғашқы нұсқасы жасалған. Бұл – қазақ тілінде ойлап, сараптама жасап, қазақша сөйлесе алатын жасанды интеллект. Осы бағыттағы жұмыстар жалғаса бермек. Жыл соңына дейін жасанды интеллектінің Alem.AІ атты халықаралық орталығы ашылатын болады.
Президент халық бірлігі мен бірегейлігінің негізгі құралы ретінде мемлекеттік тілдің маңыздылығын атап өтті. Ол қазақ тілін білу мен қолдану ұлттық сананы және мәдени мұраны нығайтуға ықпал ететінін атап өтті. Мемлекеттік тілдің білім беру мекемелерінде, мемлекеттік органдарда және азаматтардың күнделікті өмірінде белсенді қолданылуы маңызды. Бұл тілдік әралуандықты қолдап қана қоймай, түрлі этникалық топтардың біртұтас ұлтқа бірігуіне ықпал етеді.
ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Ана тілі» газетіндегі сұхбаты билік пен қоғам арасындағы байланысты нығайтуға, сондай-ақ елдің даму бағыттары туралы қоғамдық пікірді қалыптастыруға бағытталған маңызды қадам болып табылады. Ол Президенттің ашық пікірталасқа және азаматтармен өзара іс-қимылға дайындығын көрсетеді, бұл демократиялық және өркендеуші қоғам құрудың негізі болып табылады.
Жанатбек Ишпекбаев,
Абай атындағы Қазақ ұлттық
педагогикалық университеті» КеАҚ
Ректор Аппаратының баcшысы,
Ш.Уәлиханов атындағы сыйлықтың лауреаты
Саяси ғылымдарының кандидаты, профессор