Қала әкімдігі біраздан бері «Су ресурстары-Маркетинг» ЖШС-мен соттасып келген еді. Аталған мекеме қаланы сумен қамтамасыз етеді. Әкімдік су стратегиялық нысан, сондықтан мемлекет меншігінде болу керек деген уәжбен сотқа талап-арыз түсірген. Бұған серіктестік келіспей отыр.
Жақында Шымкент қалалық мамандандырылған экономикалық соты судың қайнар көздері мен сумен жабдықтау кешенін мемлекетке қайтару жөнінде жергілікті әкімдіктің талап-арызын қанағаттандырды. Сот шешімінде мекеме нысандарды жекешендіруге алған кезде тиісті заңдардың өрескел бұзылғандығы айтылған. Атап айтқанда, 4 су жинағышын жекешелендіру жөніндегі хаттамалар заңсыз деп танылды. Олар – Ақбай-Қарасу, Бадам-Сайрам, Қызылсай, Тассай су жинақтағыштары. Сондай-ақ сот «Уникансервиске» қарасты су тазалау кешенін, «Трансвик» құрамындағы автокөлік цехын да заңсыз жекешелендірген деп тапты.
«Қала әкімдігі су көздерінің стратегиялық нысан екенін үнемі айтып келеді. Су көздері мен сумен жабдықтау кешендері коммуналдық меншікке өткен соң, мемлекеттің мүлкі ретінде қала береді. Оны қайта жекешелендіруге ешкімнің құқы жоқ. Соттың шығарған шешімі – әділеттіліктің салтанат құрғаны», деді қала әкімінің орынбасары Сәрсен Құранбек.
Қала әкімі орынбасарының айтуынша, «Су ресурстары-Маркетинг» ЖШС нысандары су құбыры және кәріз жүйесі басқармасы коммуналдық мекемесіне тапсырылады. Кезінде «Су ресурстары-Маркетинг» Еуропа қайта құру және даму банкінен көлемді несие алған. Бірақ оны жабу қазір тариф есебінен жүргізіліп жатыр. Сондықтан ертеңгі күні бюджетке ешқандай қосымша салмақ түспейді. Керісінше, әкімдік алдағы уақытта ауыз су тарифін төмендетуге қатысты іс бастамақ.
С.Құранбек мегаполистегі су құбырлары 56,5% тозғанын мәлім етті. 2022 жылы бұл көрсеткіш 46,9%-ды көрсетсе, 2023 жылы қосымша 10,7%-ға бір-ақ өсіп, бүгінгі таңда тозу деңгейі 56%-дан асып отыр. Негізінде, құбырлардың ескіруі 50%-дан аспауы керек. Бұл «жасыл аймақ» болып саналады. Сонымен бірге жыл сайын құбырлар 2–3% шамасында тозуы керек. Шымкентте ол 10%-дан көп. Әкім орынбасарының сөзінше, «Су ресурстары-Маркетинг» жылына 2–3% ғана құбыр ауыстырады. Бұл қарқынмен су жүйесін жаңалап болғанша құбырдың бәрі тозып бітеді. Сондықтан қала әкімдігінің өкілі жергілікті атқарушы билік су жүйелерін жаңарту жұмыстарына да барынша кірісетінін атап өтті. С.Құранбек мәлімдегендей, «Су ресурстары-Маркетинг» компаниясына 1929 шақырым ауызсу құбыры тиесілі болса, жоғарыда аталған коммуналдық кәсіпорын иелігіне қарасты ауызсу құбыры 5080 шақырымды құрайды. Мемлекет меншігіндегі құбырлардың тозу көрсеткіші – бар-жоғы 4,9%.
«Су ресурстары-Маркетинг» болса әлі соттың шешімін алмағанын айтады. Сондықтан мекеме басшылығы сот шешіміне қатысты ресми түрде пікір білдірмеді. Дегенмен әңгіме барысында мекеме өкілдері мегаполистегі су құбырлары өткен ғасырдың 60–70-жылдары жүргізілгенін, компания осы күнге дейін соның 60%-ға жуығын ауыстырғанын жеткізді. Олардың айтуынша, кеңес дәуірінен қалған ескі құбырлардың жартысынан көбін жаңалау – көп сумен жабдықтаушы ұйымдардың қолынан келмеген іс.
Жалпы, «Су ресурстары-Маркетинг» ЖШС – халықты сумен қамтамасыз етіп қана қоймай, кәріз жүйесіндегі шайынды суларды тазартып, оны егін шаруашылығына жарамды етіп әрі қалдық сулардан электр энергиясын өндіріп отырған мекеме. Кәріз суларын тазалау кешенінен тараған иіс бұрын төңіректегі ауыл-аймақтың құтын қашыратын. Қазір заманауи әдіс пен технологияның нәтижесінде кешеннің өзінде қолқаны қабатын иіс жойылған. Су мәселесінде халыққа сапалы қызмет көрсетіп отырған осынау мекеменің жүйелі жұмысына коммуналдық салаға жауапты министрлік те қызығушылығын танытқан еді. Осыған орай жуырда арнайы сарапшылар келіп, компания жұмысымен танысып кетті. Ондағы мақсат – еліміздегі коммуналдық жаңғырту бағдарламасына «Су ресурстары-Маркетинг» ЖШС-ны үлгі ретінде алу. «Міне, осындай табыс тауып әрі халықты ауызсумен қамтып отырған мекеме ертеңгі күні коммуналдық басқаруға берілсе, бүгінгідей сапалы да жүйелі қызметін жалғастыра ала ма?» деген сауал көптің көкейінде жүргені анық.
Бір алаңдататыны, мегаполистегі коммуналдық кәсіпорындардың ішінде жемқорлыққа жол беріп отырғандары да жоқ емес. Мәселен, қаланы жылумен қамтамасыз етуші сондай бір мекеме басшысы өткен жылы мемлекеттің миллиардтаған ақшасын жымқырғаны үшін істі болған еді. Қоғамдағы көп саланың жұмысын тұралатып тұрған жегіқұрт жемқорлық тәуекелдерін де қаперден шығармаған жөн болар. Қалай дегенмен, Шымкенттей ірі шаһардың стратегиялық маңызды саласына қатысты шешім жүре қабылдануға тиіс емес.
ШЫМКЕНТ