Киелі өнер шаңырағы

Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясына – 75 жыл Өнердің өзіне ғана тән сүрлеу жолынан өтіп, қа­зақтың дәстүрлі және  клас­сикалық музыкасының   дамуына  үлес қосып  келе жатқан қара шаңырақ – Жамбыл атындағы қазақ мемлекеттік филармония ұжымы өткен жұмада  Ал­маты жұртшылығына   айтулы датаға орай   жа­ңа мерейтойлық  бағдар­ла­масын ұсынды. Өткенді еске алмай бүгін­гі­нің бағасын беру қиын. Содан да шы­ғар, майталман өнер ұжы­м­ының бүгінге дейінгі өткен белестері, қол жеткізген табыс­та­ры жайлы тереңнен сыр шерткен бел­­гілі жа­зушы, профессор На­ғашыбек Қа­пал­бекұлы баяндама барысында арғы-бергі тарихты көз алды­мыз­дан өткізгендей бол­ды. 1935 жылы 14 қаңтарда Қазақ КСР Халық Комиссарлары ке­ңе­сінің қаулы­сы­на орай құрылған қазақ мемлекеттік филар­мо­ния­сына үш жылдан кейін ұлы ақын Жамбыл бабамыз­дың есімі беріледі. Ал филар­мо­ния­ның негізін салып, тұңғыш д­и­ректоры, әрі көр­­кемдік жетекшісі болған көрнекті музыкатанушы ға­лым, академик Ахмет Жұбанов кезінде бірнеше музыкалық жанр­дың басын қосып, өнердің інжу-мар­жандарын жасақтайды. Міне, сол уақыттан бері филармонияның концерттік қызметі жедел қар­қын­мен дамып, еліміздегі барлық жауап­ты да беделді мәдени шара­ларға қатысып, бүкілодақтық, ха­лық­аралық өнер аренасында абы­роймен өнер көрсетіп келеді. Осы жылдары қара шаңы­рақ­тан бірқатар белгілі өнер адам­дары мен шығармашылық ұжым­дар бө­лініп шығады. Мәселен, Құрман­ғазы атындағы академия­лық ұлт-аспаптар оркестрі филармония қа­бырғасынан қана­тын қа­тайтып ұш­са, атақты дом­быра­шы­лар Д.Нұр­пейісова, Қ.Жан­ті­леуов, Ү.Тұр­­дықұлова, Ғ.Құр­ман­­ғалиев, аға­йынды Абдуллиндер, Р.Бағ­ла­нова, Ж.Омарова, Б.Тө­легенова, Ж.Е­лебеков, М.Хамзин, т.б. та­нымал әртістер осы киелі сахнада ән салды. Кейінірек оның құ­рамында мемлекеттік акаде­мия­­лық симфониялық және Н.Тілендиев атындағы академиялық фольк­лор­лық-этнографиялық оркестрлері, Б.Бай­қадамов атын­дағы мемлекеттік хор капелласы дүниеге келді. Ұдайы өсу мен өр­к­ендеу жолында келе жатқан өнер ұясы кейінгі жылдары мемлекеттік үрмелі аспаптар оркестрі, мемлекеттік «Жеке орындаушылар ака­демиясы» камералық оркестрі, мемлекеттік үрмелі аспаптар квинтеті, Ғ.Жұбанова атындағы ішекті аспаптар квартеті сияқты бел­гілі ұжымдармен толығады. Бү­гінде еліміздің аса ірі концерттік мекемесінде есімдері әлемге таны­мал талай талантты музыканттар мен шы­ғармашылық ұжымдары еңбек етуде. Олардың қатарында Қазақ­стан­ның халық әртістері Н.Нүсіп­жанов, Г.Қадырбекова (фортепиано), Қазақстанның еңбек сі­ңірген әр­тісі Ғ.Несіпбаев (орган), Қа­зақ­стан­ның еңбек сіңірген қай­рат­кері А.Аюпова (скрипка), ха­лық­аралық байқаулардың лауреат­тары Е.Құр­манаев (виолончель), Д.Есімханов, Ә.Бейсенғалиев, Ж.Сү­лей­меновалар (фортепиано), оркестр дирижерлері ҚР мәдениет қай­раткері Ю.Дороховский, М.Әмзе, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері А.Беляков, Қазақ­стан­ның еңбек сіңірген қай­раткері Б.Де­меуов, Т.Жарты­баев, Е.Ахмедияров, А.Оразғалиев, Д.Тілендие­ва­лардың есімдері ерекше атап өтуге лайықты. Мерейтойда үлкен өнер ұжы­мын құттықтаушылар да аз бол­мады. Мәдениет министрлігі Мә­де­ниет комитеті төрағасының оры­н­басары Роза Кәріпжанова Мәде­ниет министрі Мұхтар Құл-Мұ­хам­мед­тің негізі сонау 1935 жылдан бас­тау алатын өнер шаңырағын ме­рейтойымен құттықтап, ұлттық му­зыка, классикалық өнердің да­муы­на үлес қосып келе жатқан ұжым­ға ыстық лебізін жеткізіп, бір­қатар ұжым мүшелерін «ҚР мәдениет қай­­раткері» белгісімен марапаттады. Алматы қаласы әкімінің орын­басары С.Сейдуманов та қала әкі­мі­нің құттықтауын жеткізіп, филармония орналасқан ғимарат Ал­ма­ты­дағы ең көркем мәдениет орын­дарының бірі екеніне тоқталса, Вена қаласы мәдениет басқармасының бас­тығы, доктор Хайдар Сари қала мэрі мен Австрия мемлекеті мәде­ниет ми­нистрінің құттықтау хатын да табыс­тады. «Осыдан жеті жыл бұрын біз­дің әріптестік ынтымақ­тас­т­ығымыз басталған-ды. Музыка­да шекара жоқ, оның тілі ортақ. Екі қаланың мәдени байланысын ны­ғай­туда берік ынтымақтастықта ең­бек ете береміз» деді шетелдік мейман. Сондай-ақ, кеште Алматыдағы театр, концерттік бірлестіктер ұжым­­­­дары басшылары, бір топ өнер қай­раткерлері атынан сөз ал­ған М.Әуезов атындағы драма теа­тры­н­ың директоры Ес­мұ­хан Обаев: «Бү­гінгі кеште осы шаңы­рақты кө­теріп, оның өркендеуіне, өсуіне қат­ысы бар ұлы өнерді ұйым­дастырушылар, ұлы дирижерлер, ұжымды кәсіби деңгейге кө­терген кешегі Нұрағаң, сим­фо­ниялық оркестрді 25 жыл бас­қар­ған Төлепберген Әбдірәшов сияқ­­­­ты азаматтар еске түсіп отыр. Мә­селен, Нұрағаң болмаса «Отырар сазы» оркестрі болмас еді…» десе, Қазақстан Композиторлар ода­­ғының төрайымы Бал­нұр Қы­дыр­бек: «Жамбыл баба­мы­здың атын арқалап, 75 жыл бойы туын жо­ғары көтеріп жүр­ген ұжымға деген қошеметіміз де, құрметіміз өте зор. Бұл бәріміздің тойымыз» деуі өнер ұжымына берілген баға деп білеміз. Республикалық «Ақ орда» қозғалысының төрағасы, «Нұр Отан» ХДП жауапшы хатшысы Қайрат Сатыбалды көпшілік қауымды 850 мың партия мү­ше­лері атынан құттықтап, бү­гінде мемлекетіміз мәдениет са­ла­сына, оның өркендеуіне қол­дау көр­се­тіп отырғанын, «Болашақ» бағ­дар­ламасымен шетелде оқып жат­­қандар арасында музыка са­ла­сында да жастардың барын айта келіп, алдағы уақытта осын­дай өнер ордалары өсіп-өркендей беруіне тілектестік білдіріп, ұжым басшысы Қазақстанның еңбек сі­ңірген әртісі, «Құрмет» ор­де­ні­­нің иегері, профессор Мұқ­тар Өтеуов­­тің иығына өнерсүйер қауым аты­нан шапан жапты. Ресейдің Мәдениет министрі мен Ресей Композиторлар одағы­ның құттықтауын жеткізген жерлесіміз, Ресей мемлекеттік кон­сер­­ваториясының про­фессоры В.А­ф­а­­­насьев дирижерлік жасап, үрмелі аспаптар оркестрімен Ю.Сауль­скийдің «Же­ке орын­дау­шылар шеруін» орын­дауы жи­­нал­ған қауымды бір жел­пін­діріп тастады. Сондай-ақ, мерейтой иелерін жоо бас­шылары мен облыс­тық, аудан­дық әкімдіктер өкіл­дері құт­тық­тап жатты. Кеште киелі шаңырақта ұзақ жылдар ең­бек еткен ардагерлерге де қо­ше­­мет көрсетіліп, сый-сияпаттар жа­салды. Гүлзейнеп СӘДІРҚЫЗЫ. Суреттерді түсірген Берсінбек СӘРСЕНОВ.