Астана: сұлулықпен үндескен жылулық

Ал енді жуықта өткен ЭКСПО-2017 көрме алаңында мұнай-газ саласы мен машина жасаудағы жаңа ағымдар мен тех­нологияларға арналып өткізілген конференциядағы сөзінде министр ас­таналықтардың көңіліндегі үміт шо­ғын қайта үрледі.

«Біз бүгін жас та, көрікті елордамызды газбен қамтудың мүмкіндігін қарастыру үстіндеміз. Оның түрлі жолдары бар. Бір нұсқасы – метан­ды, табиғи газды құбыр арқы­лы жеткізу болса, екінші нұсқасы сұй­ы­тыл­ған табиғи газ арқылы қамту. Ме­нің ойымша, маусым-шілде айларында Үкімет бұл жөнінде бір шешімге ке­леді», – деді Қанат Бозымбаев. Оның үстіне мұнымен де шектелмей:

«2030 жылдан кейін біздің елімізде газ дәуірі болады деп күтілуде. Со­ған орай алдымызда электр энер­ге­ти­касының бір бөлігін газға көшіру жұ­мыс­тары күтіп тұр. Өйткені, елі­міз­­дегі көмірсутегі кен орындарынан газды молынан өндіруге болады. Оның үстіне, қазір босқа кетіп жат­қан газды ақшаға айналдырудың мол мүм­кіндіктері туындап келеді. Сон­дық­­тан бізге көгілдір отынға қа­жет­ті инфрақұрылымдарды қазірден бастап қа­мдап, сол кезеңге дайын тұруымыз ке­рек» деп, ел өңірлерін газбен қамтуға қа­тысты тұжырымды ойларын да жеткізе кетті.

Демек, Астанаға газ жеткізу мә­се­лесінде бір жақсылықтың нышаны се­зілгендей. Өйткені министрдің сө­зінде өзгеріс бар. Ал бұған не себеп?

Осы сұраққа өз бетімізбен жауап іздеп көрдік. Сонда бір байқағанымыз қазіргі жаңа технологиялар көгілдір отынды өндіру, өңдеу және тасымал­дау ісін бұрынғыға қарағанда же­ңіл­дете түскен. Осыған орай бірқатар са­­рап­шылар энергетика саласындағы мұ­­най­дан кейінгі аралық кезеңнің бас­ты өнімі газ болады деген пікірлер біл­дірген. 

Әдетте көгілдір отынның жер ас­тында мұнаймен бірге кездесетіндігі бел­гілі. Біздің еліміз болса, мұнай қор­ларының молдығымен әйгілі. Өкі­ніш­ке қарай, сол мұнаймен бірге жер бе­тіне шығатын газды өңдеп, тасымал­дау жұмыстарының қиындығынан, олар­дың көбі ауаны босқа бүлдірмес үшін түрлі айдау жолдарымен қайтадан жер астына жіберіледі екен. Ал енді бір бөлігі кен орындарына таяу маңайда орналасқан өңірлер халқының тұр­мыс­тық қажетіне жаратылуда.

Енді Қанат Бозымбаев айтқан Астанаға газ жеткізудің екі нұс­қа­сына қай­тадан келсек, оның бі­рін­­шісі – құбыр арқылы жеткізу нұс­қасына отандық «ҚазТрансГаз» компаниясының ынта танытып отыр­ғанын білеміз. Қызылорда облысы – Жезқазған – Қарағанды – Теміртау – Астана бағыты бойынша тартылатын құ­быр арқылы жеткізілетін бұл кө­гіл­дір отынның әр текше метрінің ба­ға­сы, соңғы деректер бойынша, 61 теңгеден айналмақ.

Енді екінші нұсқаға келсек, оның да мүмкіндігі мықты. Бұл әдістің ерек­шелігі алыс қашықтықтан табиғи газ­ды тиімді түрде жеткізу үшін ол ар­наулы операциялар арқылы сы­ғым­д­алып, салқындатылады, сұй­ы­ты­ла түседі. Осылайша оның көлемін 600 есеге дейін сығымдауға болады. Сөйтіп, газды құбыр тартпай-ақ арнаулы жабдықталған кез келген көлік түрімен қажетті нүктеге жет­кізуге жол ашылады. Кейінгі кездері «вир­туалды тұрбақұбыры» деп аталып жүр­ген бұл нұсқаны бізге ресейлік ком­пания ұсынып отыр.
Ресейдің сұйытылған газы қазірдің өзінде Астананың газ рыногын жаулай бас­тады. Көптеген жеке үй иелері ау­ла­сына газгольдер орнату арқылы оны пайдалану үстінде.

Соңғы деректерге қарағанда, «Ме­м­­-сараптама» РМК «ҚазТрансГаз» ұсын­ған жоғарыдағы жобаны ма­құл­дап та үлгірген. Алайда, соңғы ше­шімді Үкімет айтатыны түсінікті. Бі­рақ қалай алып қарағанда да, енді оған тездетіп бір байламға келуге ту­ра келеді. Өйткені, ендігі үнсіздік Аста­на­ның газ рыногын өз бетімен әрекет ету­ге алып келетіндігін уақыттың өзі көр­сетіп отыр.

Сұңғат ӘЛІПБАЙ,
«Егемен Қазақстан»