Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың барлық Жолдауларында мемлекеттік саясаттың бірінші кезектегі мәселесі – қазақстандықтардың барлық топтарының әлеуметтік ахуалын жақсарту екендігін бәріміз жақсы білеміз. Еске түсірсек, Елбасы 1997 жылғы Жолдауының өзінде мемлекеттің күнбе-күнгі жұмысы халықтың әл-қуатын арттыру және сыбайлас жемқорлыққа қарсы ымырасыз күрес екендігі айтылған. Содан бері Елбасы жыл сайын осы бағыттағы жұмыстарды кезең-кезеңмен арттыру керектігін айтып, Үкіметтің алдына нақты міндеттер қойып келеді.
Өкінішке қарай атқарушы органдар жаңа міндеттерге қатысты көрсеткіштерге көбірек назар аударып, бұрынғы міндеттерді ұмытып, азаматтардың өзекті проблемаларын шешуді аяқсыз қалдырып жатады. Осындай келеңсіз практика жылдан жылға жалғасып, қоғам үшін аса маңызды реформаларды жартыкеш күйде қалдыруға соқтыруда. Осының өзі халық арасында әлеуметтік күйзелістің тууына себеп болып, тұрғындардың билікке деген сенімсіздігін күшейтіп және осы тенденцияның артып келе жатқанын жасыруға болмайды. Олар адамдардың өмір сүру ахуалына тікелей әсер ететін келесі салаларда айқын көрінеді.
Денсаулық сақтау. Осы министрлік алқасының 2013 жылы болған отырысында «алдымен пациент, артынан ақша» деген қағидат іске асуда екендігі айтылды. Өте тамаша қағидат, бірақ ол тек қағаз жүзінде қалған. Бізде алдымен сырқаттың ақшасын қағуға тырысушылық басым. Сырқат жандар сапалы стационарды таңдау құқына қол жеткізе алмайды. Ол ол ма, Республикалық диагностикалық орталықтағы кардиологтың немесе басқа да білікті маманның қабылдауына қол жеткізу үшін айлап күтуге тура келеді. «Порталға» ену үшін жергілікті маманның қорытындысы керек. Бұл проблема аймақтарда тіпті күрделеніп кеткен. Осы процедураның өзі медициналық қызметкерлер арасында «бармақ басты, көз қысты» әрекеттерге жол береді, ал біліктілігі төмен дәрігерді жауапқа тартпақ болсаңыз, бірін-бірі қорғаған корпоративтік қарсылық жағдайында ол мүмкін емес.
Осының бәрі азаматтарымызды сол емхананың өзіндегі немесе соның қызметкерлері қосалқы түрде жұмыс істейтін жекеменшік клиникада ақылы түрде емделуге мәжбүр етеді...
Жуырда медицина қызметкерлері тұрғындардың балаларға екпе жасаудан бас тартып жатқанын айтып дабыл көтерді. Алайда бұған алдымен өздері кінәлі екендігін жасырып қалды. Өздерінің сапасыз вакциналарды еккенінен және басқа да өз тараптарынан жіберілген қателіктерінен талай бүлдіршін көз жұмды емес пе? Сондықтан да халық екпеден қорқады. Өз жұмысына жауапсыз қарайтын дәрігерлер кейде науқастың ауру тарихын зерттемей, оған ішуге не егуге болмайтын дәрілерді жазып береді.
Дәрі-дәрмекпен тегін қамтамасыз етілуге тиістілер де оған қол жеткізе алмай жатады, мысалы қант диабетімен ауыратындар тегін дәріге қол жеткізе алмағандықтан бәрін өз ақшасына алады.
Мектепке дейінгі және мектептегі білім. Балабақшадағы орындардың жетіспеушілігіне етіміз үйренгені сондай, оған қарсы күресуге болмайтындай көрінеді. Мектеп оқулықтарының сапасыздығы, ондағы ақылға қонымсыз тапсырмалар, кітап-дәптерлер салмағының бүлдіршіннің еңсесін езетін ауырлығы, жасөспірімдер арасында криминалдық идеологияның таралуы немесе өзіне-өзі қол жұмсауға икемдейтін насихаттар және т.б. оқу-білім саласына жіті көзқарасты бақылау орнатуды қажет етеді. Балалар елдің болашағы, сондықтан олардың жақсы азамат етіп тәрбиелеу стратегиялық міндет. Сабақ уақыттарынан тыс болатын қосымша үйірмелер мен спорттық секциялардың бәрі ақылы, оларға балаларын жіберуге көптеген ата-аналардың қолы жете бермейді. Сондықтан ондай балалар қайда барарын білмей бос жүріп, ақыры криминалдық ортаға тап болып жатады.
2015 жылдан бастап бизнеске қосымша кедергі келтіреді деген сылтаумен мектептерден 100 метрге дейін қашықтықта болуға тиісті арақ-шарап сататын дүкендерін қайтадан жақыннан ашуға рұқсат бердік. Осының салдарынан арақ-шарап ішкендер мен шылымқорлар мектеп ауласына кіріп, спорттық алаңдарда отырып, ойнап жүрген балаларға жаман үлгі көрсететін болды.
Сенатор Д.Құсдәулетов бұлардан басқа еңбек қатынастарындағы, ТКШ жетілдірудегі, үлескерлік құрылыстағы, сатып алушының құқығын қорғау мәселесіндегі, қауіпсіздік саласындағы көптеген олқылықтарды атап өтіп, Премьер-Министрге осы тараптағы жұмыстарды жетілдіру қажет екендігін жеткізді. Сонымен бірге ол мемлекеттік қызмет көрсету саласында да толып жатқан олқылықтар бар екеніне назар аударады. Өткен жылдың қорытындысы бойынша Солтүстік Қазақстан облысы мемлекеттік қызмет көрсету саласы бойынша республикада бірінші орын алыпты. Бірақ Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттік бір жылда 1355 бұзушылықты анықтаған екен... Бірінші орын алған облыстағы бұзушылықтар саны осындай болғанда басқа облыстарды мысалға да алуға болмайды ғой, дейді сенатор.
Жақсыбай САМРАТ,
«Егемен Қазақстан»
