Петропавл қазақша атауларға сараң

Тәуелсіздік алғанымызға отыз жылға жуық уақыт өтсе де ана тіліміздің бүгінгі кейпі әлі күнге дейін босағадан сығалап, төрге оза алмай тұрған мүшкіл халін көз­ге елестетеді. Оған мысалдар­ды ондап, жүздеп келтіруге болады. Жиырмасыншы шағын ау­данда орналасқан зәулім сау­да нысандарының «азан ша­қы­рып» қойған аттары – «Ко­рона», «Сулпак», «Апорт», «Се­мей­ный»... осылай жалғасып кете бе­ре­ді. Тіпті Петропавл қаласын шет­елдің шаһарларымен шатас­тырып алу оп-оңай. Әрине әде­мілігі, сәнділігі жағынан емес. Тіл мүкістігі, ұлттық реңк бойынша! Былтыр осы маңайда «Мега» сауда, ойын-сауық орталығы бой көтерді. Маңдайшаларға жа­зылған, қағылған атаулар қан­дай десеңші: «Детский мир», «Электроника», «Мечта», «Cinema park», «City mall», «Mag­num Atak», «Радужный»...Бір­де-бір қазақша ат емге табыл­майды. 

 Жергілікті аяқдоп шеберлері өнер көрсететін футбол командасы «Қызыл-Жар СК» деп аталады. Дұрысы «Қызылжар СҚ» ғой деп жанкүйерлер құдайдың зарын айтып, қанша қақсаса да «баяғы жартас – бір жартастың» кебі­мен мелшиген қалпы тұр. Қонақүй атауы «Қызыл Жар»!? Пет­ропавл арақ-шарап зауы­ты­ның брендіне айналған «Қызыл-Жар» алкогольді ішімдігін «ақа­ңа» ықылық ата тойып алған «бі­р мырза» жаза салғандай әсер қал­дырады. Бір ұғымды аңғар­та­тын жер атауының қалай жазылатынын білу соншалықты қиын ба? 

Бұрындары жаңа құры­лым­дар­ға атау берілгенде қазақ тілі ере­жесінің сақталуы ежіктей тек­серілетін. Соңғы кездері осы қатаң жауапкершілік бәсең­сі­ген білем, Тіл туралы заң та­лап­тарына жүрдім-бардым қа­рау­шылар жауыннан кейінгі са­ңы­рауқұлақтай көбейіп ба­рады. Жарғылық құжаттарды тір­кеуден өткізетін әділет бас­қармасы мамандарының мәсе­ленің байыбына тереңдеп бар­мауына қарағанда құ­рыл­тай­шы­лардың өтініш-тілектерін қанағаттандырумен ғана шек­телетін сияқты. Мұндай көз­қа­рас­пен тіліміздің көсегесі кө­гер­месі анық. Бұл жерде «кім қа­лай атағысы келсе еркі, құқы» деген уәж жүрмеуі тиіс. Дәл осындай көзқарасты ұстансақ, атаулардың мүлдем шұбарланып кетпесіне, жазбақ түгіл айтуға ұялатын, намысқа тиетін атаулардың жарнамаланбасына кім кепіл? 

Өмір ЕСҚАЛИ,
«Егемен Қазақстан»
 
Солтүстік Қазақстан облысы