Жуырда Алматыда Дүниежүзілік гепатитпен күрес күнінің аясында бауырдың алкогольді емес майлануы ауруын (БАЕМА), метаболизмдік синдромды (көмірсутек-май алмасуының бұзылуын) диагностикалау және аурудың даму қаупінің факторларын анықтау мақсатында Алматы қаласы тұрғындарының арасында өткен зерттеудің нәтижелері жарияланды. Зерттеу жұмыстары «Санофи Қазақстан» компаниясының демеуімен, Кардиология және ішкі аурулар ғылыми-зерттеу институты және Қазақ бауырды зерттеу бойынша қауымдастығының бастамасымен жүргізілген. Зерттеу екі кезеңнен тұрды. Алғашқы кезеңде БАЕМА және метаболизмдік синдром қаупінің факторларын анықтау мақсатында сауалнама ұйымдастырылды. Екінші кезеңде тәуекел аймағындағы пациенттер қосымша зертханалық-құрал-саймандық тексеруге жіберілді.
Зерттеу нәтижелерін жоғары дәрежелі дәрігер, «Кардиология және ішкі аурулар ҒЗИ» гастроэнтерология және гепатология кафедрасының меңгерушісі Александр Нерсесов ұсынды. «Зерттеуге 450-ге жуық адам қатысты. Нәтижелерге сәйкес тексеруден өткен адамдардың 25,3%-де артық салмақ, семіздік, күретамырлы қысымның көтерілуі және осы секілді 2 немесе одан көп қауіп факторы анықталды. Олардың ішінде көбінесе ер адамдарда кездесетін (55%) артық салмақ немесе семіздік (43%-ке дейін) анағұрлым маңыздырақ болды. Оған қоса, зертханалық зерттеулер барысында май алмасудың бұзылуы (дислипидемия 84%-ке дейін), бауыр жасушаларында май қыртыстарының пайда болуы (81%-де стеатоз) және бауыр тіндерінің қалыңдап қатаюы (64%-де фиброз) жиі кездесті», дейді ол.
Сондай-ақ профессор Нерсесов тәуекел тобында енжар тынығатын адамдар (30%) көп болғанын, ал қауіп факторлары анықталмаған топта орташа жүктемесі бар адамдар (жүру – 46%) болғанын атап өтті. Осы нәтижелер Алматы қаласы тұрғындарының арасында бауырдың созылмалы ауруларының таралуы бойынша ағымдағы жағдайды бағалауға мүмкіндік беріп, скринингтің оңтайлы алгоритмін құруға және ауруды азайту бойынша тиімді шаралар қолдануға ықпал етті.
БАЕМА бауыр ауруларының ішіндегі ең кең таралғаны болып есептеледі. Себебі бұл әлем халқының – 20%-інен бастап 46%-іне дейін, ал Қазақстандағы халықтың 40%-тен артығын қамтиды. БАЕМА ауруының негізінде дұрыс тамақтанбау және дене қозғалысының аздығы нәтижесіндегі зат алмасудың бұзылуы жатыр. Осыған байланысты саламатты өмір салты регрессияға ықпал етіп, аурудың бастапқы кезеңдерінде сауығып кетуге әкелетін емделудің негізі болмақ.
«Метаболизмдік синдром мен бауыр қайғылы жағдайға душар етеді. Себебі артық салмақ пен семіздік – БАЕМА дамуының ең негізгі факторларының бірі. 1975 жылдан бастап 2016 жылға дейін әлем бойынша семіздіктен зардап шегетін адамдардың саны үш еседен артық өсті. 2016 жылы жасы 18-ден асқан 1,9 миллиард ересекте артық салмақ болды, ал олардың 650 миллионнан астамы семіздіктен зардап шеккен. Дене салмағын төмендету үшін өмір салтын өзгерту қажет. Физикалық белсенділікті көбейтіп, тамақтануды түзету және психологиялық демеу жасау қажет», дейді жоғары дәрежелі дәрігер, «Кардиология және ішкі аурулар ҒЗИ» Терапия бөлімінің меңгерушісі Айгүл Раисова.
Ал Қазақстан артериялық гипертония және кардиоваскулярлық профилактика бойынша қауымдастығының вице-президенті Мейрамгүл Тұндыбаева бауыр мен жүрек саулығы арасындағы байланысқа баса назар аударды. «Жүрек пен бауыр арасындағы байланыс БАЕМА кезінде тамырдың ерте тозуына әкеледі: бұл артериялық қысымның жоғарылауы, жүрек күретамырларындағы қысымның төмендеуі миокард ишемиясына (жүрек бұлшықетін қанмен қамтамасыз етудің төмендеуіне), сонымен бірге гемодинамиканың (қанның тамырлар бойымен қозғалысының) өзгеруіне әкеледі. Бұдан басқа, жүрек пен бауыр арасындағы байланыс атеросклероздың және тромбоздың дамуынан білінуі мүмкін. Сондықтан саламатты өмір салтын ұстанып, салмақты қадағалап, дәрігерге уақытында бару өте маңызды», дейді М.Тұндыбаева.
Сондай-ақ шараға белгілі қазақстандық спортшы, пауэрлифтинг бойынша Әлем, Азия және Еуропаның екі дүркін чемпионы, бодибилдинг бойынша ел чемпионы Валихан Тен де қатысты. Спорт және тамақтану туралы «Другой ты!» кітабының авторы дұрыс тамақтанудың маңыздылығы мен ережелері туралы әңгімелеп, өзінің спорттағы жетістіктерімен бөлісті.
Шара аясында барлық қатысушыларға InBody 770 соңғы буындағы кәсіби медициналық дене талдағышының көмегімен өз ағзасының жай-күйін тегін тексеруден өткізу ұсынылды. Бір процедурадан өткенде-ақ аспап ағзадағы май мен сұйықтық мөлшері, бұлшықет және сүйек салмағы, жасушаішілік және жасушадан тыс судың мөлшері туралы дәл көрсеткіштер және одан басқа көптеген маңызды ақпарат береді.
Думан АНАШ,
«Егемен Қазақстан»