Ел газеті «Егеменде» жарияланған Елбасының «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласын мұқият оқып шығып, «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласының заңды жалғасы екенін аңғардым. Көшпенді тегіміздің, соның ішінде өзімнің жаныма аса жақын бірегей қырымыз – «Атқа мінумен» басталған мақала мені қуантты. Өйткені көшпелілік танымымыздағы көшелі түсінігіміз ат үстінде қалыптасқан елміз. Біздің ескі қазақта «оң-солын тану» деген ұғым да осы атқа мінумен тікелей байланысты. Мысалы, жылқының жай тұрғандағы оң жағын қазақ «мінер жақ» дейді де, сол жағын «қамшылар жақ» деп атайды. Енді ат жалын тартып мініп, үстіне шыққанда жаңағы «қамшылар жақ» автоматты түрде оң жақ боп, жерден қарағандағы «мінер жақ» сол жақ боп шыға келеді. Сонда ат жалын тартып мініп, дөңгеленген дүниеге ат үстінен қарай алған жас қана «оң-солын» анық танитынын аңғарған қазақи қарапайым ғана пәлсапа тумай ма?! Осы қазақы танымды бүгінгі қазақ баласы ұмытпаса, кешегі ата-бабасының ерлігі мен кемел ақыл-ой биігінен ұмтылары хақ екенін Елбасымыз айтып отыр. Жылқы мәдениетін кез келген қазақ баласы бес саусағындай білмей тарихи жадымызға орала алмайтынымыз белгілі. Менің ертедегі бір айтыста айтқан: «Адырдан адыр орғыған, жылқы атасы керқұлан, ал, менің атам Ер түрік» деген жыр жолдарым есіме түсе кеткені.
Бесінші әңгімеде «Түркі әлемінің бесігі» де Алтайдағы атақты «Берел» қорғанынан табылған он жеті жирен ат та осы мақаладағы әрбір тұғырнаманың бір-бірімен сабақтастығын көрсетіп тұр. Берелден табылған алтын адамның безендірілуіндегі аң стилі де, Ұлы даладағы ежелгі металлургияны меңгеріп, алтын қорытқан бабалар өнерін паш етпек. Бүгінгі жаһандану заманында жас ұрпақтың санасын бөгде жұрттардың заманауи мәдениеті жаулап бара жатқан уақытқа қарсы тұрарлық қауқарды осы мақаладағы тәптіштей айтылған ұлттық құндылықтар ғана құтқара алады деп ойлаймын. Кешегі көшелі мәдениетімізден тамыр тартқан, Ұлы далада, Ұлы Жібек жолы бойында жауһар мәдениет жасаған көшпелі танымымыздан кіндік үзбей, болашаққа бағыт алған ұлы көшіміздің бағдарын айқындап берген Елбасы мақаласы әр қазақ баласына ой салары анық. Және осы бағдарларды ықтиятты түрде жүзеге асыруға әрқайсымыз атсалысуымыз керек деп ойлаймын.
Дәулеткерей КӘПҰЛЫ,
ақын, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері, Қазақстан Жазушылар одағы Астана филиалының
төрағасы
