Ерлікті дәріптеу – елдік міндет

Ұлы дала төсін ықылым заманнан мекен еткен ақбөкен баласы қазақ үшін көзайымға айналған, аяулы аң болатын. Сол киелі жануарды қорғаймын деп жүріп қандықол браконьерлердің қолынан жазым болған қорықшы Ерлан Нұрғалиевтің қазасы қазақ қоғамының қабырғасын қайыстырып кеткені рас еді. Ақбөкендерді бір тұтам мүйізі мен бір жапырақ етіне бола аяусыз қырған қарақшылар өздерінің бұл қаскөй ісіне қарсы тұрған адамды да соққыға жығып, айдың-күннің аманында ажал құштырды. Әлбетте, бұл қанды оқиға қазақстандықтардың ашу-ызасын тудырды. Жұрт жазықтылардың тезірек қолға түсіп, қатаң жазалануын жатпай-тұрмай талап етті. 

Қоғамды дүрліктірген қанды оқиға қа­лай өрбіп еді? Арада біршама уақыт өтсе де сол күн­дерге тағы бір мәрте көз жүгіртіп көре­лікші...

Жаңа жылдың 13 қаңтар күні «Охотзоопром» мекемесінің инспекторлары Ерлан Нұрғалиев пен Петр Ницык Нұра ауданының Теңіз көлі алабындағы ақбөкендер мекен еткен аумаққа әдеттегідей шолу жасап жүрген еді. Соңғы кездері «ана жерде, мына жерде браконьерлер бой көрсетіп, киікке маза бермей жүр» деген сыңайдағы ақпар шыға бастаған. Содан да болар, инспекторлар бес қаруын түгел асынып, не нәрсеге болса да тас-түйін дайын жүретін... 

Қорықшылар төбеден айналаға дүрбі салып болғаннан кейін, етекке түскен. Тура алдарынан қалың қар­ды тіліп өткен автокөліктің ізін алды­мен байқаған Ерлан еді. Жол тал­ға­майтын джип көлігінің жаңа ғана жүріп өткен ізі екен. Мұның тегін емес­тігін аңғарған инспекторлар ізге түсіп енді жүре бергендерінде, қар үстін­дегі қан тамшылары да көзге оттай басылып еді. 

Бір сұмдықтың болғанын іштей сезген инспекторлар ізге түсіп жөней бергенде, бей-берекет атылған мыл­тық дауысы естіледі. Көп ұзамай олар қанға бөккен бес киікті тауып­ алады. Браконьерлердің алысқа ұзай қоймағанына көздері жеткен қо­рық­шылар мылтық дауысы шыққан маң­ды бетке алып құстай ұшқан. Бір мезетте олар қалың қарды бората жүйт­кіп бара жатқан дағарадай джипті кө­ріп, соңына түседі. Испекторлар мін­ген көлік шетелдік джип сияқты жылдам әрі қуатты болмаса да, жер ыңғайын жақсы білетін қорықшылар күдіктілердің алдын орай берген. Сөйтіп құрық тастам жерге жеткенде инспекторлар аспанға оқ атып, қашқындарға «тоқта» деген белгі береді. Оған қарайтын браконьер бар ма?! Бір кезде олар мінген «Тойота Ленд Крузер» көлігі ойпаңдау жерге келгенде қалың қарға белшеден батып, тұрып қалады. Джиптің ішінен атып шыққан браконьерлердің түсі суық, ниеттері бұзық еді. Жараланған жыртқыштай тығырыққа тірелген олар енді құтылмасын біліп, бірден қорықшыларға бас салған. 

– Мен жақындап келіп жөн сұрамақ болғанымда, біреуі маған мылтық кезеді, – дейді оқиғаның тірі куәсі Петр Ницык. – Екеуіміз алыса кеттік. Сол кезде джиптің тізгінін ұстаған екіншісінің машинадан секіріп түскенін көзімнің қиығымен байқап үлгердім. Бұл кезде мен әлгі ұстаса кеткен браконьерді жығып алған болатынмын. Содан тура қарақұсымнан тиген ауыр соққыдан есеңгіреп түстім. Есімді шала-пұла жиып, орнымнан тұра бергенде біреуі бетімнен мылтықтың дүмімен оңдырмай ұрып жіберді. Одан арғысы есімде жоқ...

Бұл кезде Ерлан да күші жағы­нан да, саны жағынан да басым бұза­қы­лар­мен аяусыз айқасқа түскен болатын.­ Бірақ жабыла кеткен қас­көйлер қан­ша жерден спортшы болса да қо­рық­шы­ның құлашын жаздырмады. Ерлан да әріптесі Петр сияқ­ты тура қара­құстан тиген ауыр соққыдан ес-түс­сіз етпетінен құлап түскен болатын...

Петр Ницык есін жиып орнынан тұрған кезде жанында қимылсыз жатқан Ерланды көреді. Аударып бетіне үңілгенде тек ыңырсыған үнін ғана естиді. Аузы-мұрнынан аққан қара қан мұз боп қатып қалған екен. Браконьерлер болса бұл кезде із суы­тып үлгеріпті. Айдалада екеуінен басқа тірі жан жоқ. Петр әрең дегенде рациясын тауып алып, өздеріне шабуыл жасалғаны туралы орталыққа хабар береді. Екі аяқты қорқаулар жай кетпеген екен: қызмет көлігінің кілтін алып, GPS құралының сымын үзіп кеткен. Сол себепті де инспектор өздерін іздегендерге нақты қай жерде жатқандарын тап басып айта алмаған. Бұл кезде боран да күшейе түсіп, күн райы күрт бұзылған еді...

Жаралы қорықшыларды екінші көліктегі инспекторлар кешкі сағат 21.00-дің шамасында әрең дегенде тауып алады. Бұл кезде қансыраған Ерлан ауыр күйде жатқан еді. Екі қорықшыны көлікке салып алған құт­қарушылар жолдағы Баршынға, одан кейін Қорғалжынға соғады. Ол жерлердегі ауруханаларда жансақтау бөлімі болмағандықтан, не де болса жетіп алайық деп Астананы бетке алған. Ақыры, өлдім-талдым дегенде екі инспектор Астана қаласындағы №1 қалалық ауруханаға жеткізіледі. Дәрігерлер Петр Ницыктың жағы сынып, пышақ жарақатын алғанын анықтайды. Ал Ерлан Нұрғалиев болса, бастан алған ауыр соққыдан оңала алмай, есінен танған. Ақ халатты абзал жандар Ерланның өмірін аман сақтап қалу үшін қолдан келгеннің бәрін жасағанымен, аждаһа ажалға қарсы тұра алмады. 

Ерлан Нұрғалиевтің кір жуып, кін­дік кескен жері Ақмола облысындағы Қорғалжын ауданының орталығы еді. Осы жерде ол 1966 жылдың 30 қаң­тарында дүниеге келді. Үйдегі жеті баланың төртіншісі болатын. Қор­ғал­жындағы мектептің 6-сыныбында оқып жүрген кезінде, ата-анасы жұмыс бабымен Нұра ауданындағы Баршын ауылына қоныс аударды да, отбасы осы жерде тұрақтап қалады. 

Ерлан жасынан алғыр, өжет, кісі ба­ла­сына жақсылық жасауға ұмты­лып тұратын қайырымды болып өскен екен. Спортқа жақын болыпты. Со­дан да болар, орта мектепті бітір­геннен кейін Қарағандыдағы сол кез­дегі педагогикалық институттың дене тәр­биесі және алғашқы әскери мамандық факультетінде оқыған. Студент кезінде күреспен айналысып, бұл салада біршама жетістіктерге қол жеткізіпті.

Еңбек жолын туған ауылындағы мектепте мұғалімдіктен бас­та­ғанымен, Ерлан Нұрғалиев өзінің ал­дағы өмірін ішкі істер органдарымен бай­­­ланыстырған. Осы қызметте жүріп ол өзінің адамгершілік биік қасиеттерімен, мамандығына деген адалдығымен жерлестерінің алдында абырой-беделге ие болады. 

«Ерлік істері көп болды. Баршын­дағы аудандық полиция бөлімінде инспектор, кейін бастығы болып қызмет істеді. Ең бастысы, өз жұ­мысына адал болып, жан-тәнімен беріліп істейтін. Жұмыс десе, қандай қауіптен болса да тартынбайтын», дейді ол туралы марқұмның әкесі, жасы сексеннен асқан Балғабек Нұрғалиев ақсақал.

Қоғамды дүр сілкіндірген бұл қан­ды оқиғаның жай-жапсары құзырлы органдардың тікелей назарында болғанын да айта кеткен жөн. Оқиға болған жерден ізін суытып үлгерген күдіктілердің бәрі де арада апта өт­п­ей жатып құқық қорғаушылардың қол­ына түсті. Енді, марқұм Ерлан Нұрғалиевтің отбасы, туған-туыстары ғана емес, тұтас қоғам осы қылмысқа қатысы бар күдіктілердің заң алдында әділ жазасын алуын тілейді.

Марқұм Ерлан Нұрғалиевтің әріптесі Петр Ницык та Елбасы Жар­­­лығы бойынша ІІІ дәрежелі «Барыс» орденін өңіріне тақты. Ба­тыр қазақ­тың қандыкөйлек жолдасы Шығыс Қазақстан облысының тумасы болса да, Қарағандыға жасынан бауыр­ басқан жанның бірі. Кеншілер астанасындағы политехникалық институтты инженер-механик маман­дығы бойынша тәмамдаған. 2014 жылы «Охотзоопром» мекемесіне жұ­мысқа тұрғанға дейін судан құтқару саласында  жұмыс істеген. Қарағанды қалалық судан құтқару стан­сасында бастық, одан кейін қыз­меті жо­ғарылап, Қарағанды об­­­лыс­тық судан құтқару қызметі бас­қармасы бас­тығының оперативтік жұмыс жөнін­дегі орынбасары болып еңбек етіпті.

Қазіргі уақытта Қараған­дыдағы ауруханалардың бірінде ем алып жатқан Петр Ницыктың зайыбы және ұлы мен қызы бар. Балалары қала­дағы жоғары оқу орындарының студенттері. Отбасы Майқұдық елді мекенінде тұрады. Петр Алексеевич­т­ің өзі жасы алпысқа таяп қалса да Қарқаралыдағы колледжде «Эколог» мамандығы бойынша білім алып жүр екен. «Сәтін салса, биыл дип­лом қолыма тиеді», дейді орденді қорықшы. 
Құралайдың тұқымын көздің қарашығындай сақтаймын деп жүріп шүберекке түйген жаннан айырылған Ерлан Нұрғалиев сынды ержүрек халық жадында мәңгі қала бе­рері сөзсіз. Иә, ол Баршынның ғана емес, бар­ша қазақтың батыр ұлы!

Қайрат ӘБІЛДА,

«Egemen Qazaqstan»

Қарағанды облысы