Алғаш рет соя дақылын екті

Биыл Қызылорда об­лы­­сының диқандары ал­ғаш­ рет соя дақылын ек­ті.­ Оның се­бебі де жоқ емес.­­ Сыр­ өңірінің даң­қын шы­ғар­­ған ақ күріш кірпияз да­қыл­дар­дың бірі. Үш ай толар­сағынан су кешіп тұрып пісе­тін күріштікке су шығару қым­батқа түсіп жатыр. «Су ба­сында отырғандар бал, ая­ғын­да отырғандар у ішеді» де­гендей, өзіңде ақтарылып жат­қан өзен, көлдер жоққа тән болғаннан кейін жыл са­йын су тапшылығы сезіліп қала­ды. Сырдарияның қо­ре­гі негізінен Қырғыз Ала­тауынан Шардара су қойма­сына ақтарыла­тын су. Тә­жікстанның Памир тау­­­­­­ла­рындағы мұздақтар да Өз­бек­­станды басып, «Дос­тық»­­ каналы арқылы ке­леді. Алай­да, өзінікі бол­ған­дық­тан қонышынан басатын ағайын­дар нөпір су нақ керек кезінде кенезеңді кептіреді де қояды. Осыны бағамдаған об­лыс әкі­мі Қырымбек Кө­шер­­баев облыс шаруаларына күріш алқап­тарын азайту жөнінде тапсырма берген.

Өйткені жарлауыт жер­лер­дегі ал­қап­­тарға су шыға­рудың мүмкіндігі аз әрі қурап кетеді. Биыл аймақтағы күріш дақылын егу үш мың гектарға азайды. Алайда, жаңа технология жетіс­тіктерін пайдалану дақыл­дың өнім көлеміне әсер еткен жоқ.

Облыста суды үнемдеу, жер құнарын сақтау, артты­ру және өнімді көбейту мақса­тында тоғыз жоба қолға алын­­ған болатын. Соя – сол дақыл­дардың бірегейі. Алғаш рет қол­ға алғандықтан әзірге 20 гек­тарға егіліпті. Жер құ­на­рын­ арттыруға септігі де көп екен.

– Бұл дақылдың тұзды, сортаң­данған жерге өскені өте тиімді. Мысалы, 1 гек­тар­ға егілген қант құмайы 5-6 тон­наға дейін сол 1 гектар жердің тұзын өзімен бірге алып кетеді. Тұзын сіңі­ріп, сол жерлердің тұзын азайтуға, әрі қарай құнарлығын жоғары­латуға мүм­кіндік береді. Мал ша­руа­шылығына құнар­лы мал азығы болып есептеледі, – дей­ді облыс­тық ауыл ша­руа­шылығы бас­қар­­масы басшы­сының орынбасары Сейіл­бек Нұрымбетов.

Ауыл шаруашылығында жа­ңа­дан қолға алынған тың тоғыз жо­ба аймақтағы Қазақ күріш ғылы­ми-зерттеу инс­титуты ғалымда­рының сарап­та­масынан өтеді. Қызыл­ор­­да облысының жері шы­бық­­ шаншыса да тамыр алатын кейбір табиғаты мықты ай­мақ­­тардың санатынан емес. Жерінің тұздылығы жоғары болғандықтан анау-мынау көшеттер, дақылдар жерсіне бермейді. Сондықтан да жер жағдайына бейім, сынақтан өткен дақылдарға басымдық беріліп отыр. Соның бірі, соя бабын келтірсе, ауызды аққа тигізетін дақылдардың бірі.

Қызылорда облысы