Жақында Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университетінде осы зұлмат кезеңді тағы бір ой таразысынан өткізу үшін «КСРО-дағы саяси қуғын-сүргін: тарихы мен тағылымы» атты республикалық ғылыми-практикалық конференция өткізіліп, оның ашылу рәсімі кезінде Ақтөбе облысы әкімінің орынбасары Марат Тоғжанов сөз түйінін төмендегіше сабақтады.
Тарихқа көз жүгіртсек, жұртымыз XIX ғасырдың басынан бастап XX ғасырдың 30-жылдарына дейін бірнеше жұтты басынан өткізген. Бұдан көшпелі мал шаруашылығы құлдырады. Қазақ дәулеттілері мыңғырған малдарынан айырылды. Оның арты аштыққа ұласып, адам шығыны көбейді. Аштық азабы қасіретінің тарихын келер ұрпақ ұмытпауға және аштық құрбандарының рухына тағзым етуге тиіс. Бүгінгі конференцияда халқымызға үлкен қайғы-қасірет әкелген нәубет кезеңі, оның әлі де болса ашылмай жатқан сырлары мен құпиялары жөнінде ғылыми тұжырымдар айтылады деген ойдамын», деді ол.
Бұдан кейінгі кезекте Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университетінің ректоры, филология ғылымдарының докторы, профессор Бауыржан Ердембеков сөз сөйлеп, Қазақстан тарихында халқымыздың саны демографиялық жағынан құлдырауына XX ғасырдың 20-30-шы жылдары болған ашаршылық қатты әсер еткенін айтып берді. «Бұл кезде халқымыздың тең жартысына қырылып қалу қаупі туды. Халықтың басына қайғы түсті. Аштық қасіреті миллиондаған адамды тағдыр тәлкегіне ұшыратып, халқымыздың үлкен шоғыры туған жерін тастап, жат жерге үдере көшті. Осындай тарихтың ащы сабағы бүгінгі ұрпақтың зердесінен өшпеуге тиіс. Халықаралық конференцияның басты мақсатының бірі де аштық қасіретін зерделеуге арналған», деді ол одан әрі.
Сондай-ақ конференция шеңберінде тарих ғылымдарының докторы, профессор Светлана Смағұлованың «Ашаршылық қасіреті» атты монографиясының тұсауы кесілді. Аталған еңбек мұрағат материалдары мен ғылыми зерттеулер негізінде жарық көрген. Автор ашаршылық жылдарындағы қазақ қоғамындағы саяси жағдайларға терең талдау жасайды. 1921-1922 жылдардан басталған аштықтың шығу себептері мен салдарына терең талдаулар жасайды. Сонымен бірге аштықпен күрес кезіндегі және зұлматты ауыздықтаудағы қазақ зиялыларының қызметіне жан-жақты тоқталады.
Баспаға Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университетінің ғылыми кеңесі ұсынған еңбекте нәубет жылдары республикамыздың саяси экономикалық-мәдени жағынан дамуына зор кедергісін тигізген және халықтың демографиялық өсуіне кері әсер еткен ашаршылықтың болу себептері жан-жақты қамтылған.
АҚТӨБЕ
