ІЖӨ өсімі – 4 пайыз
Ұлттық экономика министрі Руслан Дәленов биылғы қаңтар-мамыр аралығында ІЖӨ оң қарқыны сақталғанын, өсім 4%-ды құрағанын айтты.
«Инвестициялардың динамикасы ІЖӨ өсім қарқынынан жоғары. Осы жылдың 4 айындағы 6,7%-ға қарағанда, өсім 7,8%-ға дейін артты. Ауыл шаруашылығында және құрылыс саласында инвестициялар бір жарым есе өсті. Өнеркәсіпте инвестициялар 17,5%-ға ұлғайды», деді Р.Дәленов.
Өнеркәсіптік өндіріс биылғы қаңтар-мамыр айларында 2%-ға артты. Құрылыс саласындағы жұмыстар қарқын алғаны байқалады. 5 айдың ішінде өсім 8,8%-ға жетті. Өнеркәсіп объектілерін, автокөлік жолдарын, газ құбырларын салу жұмыстары, сондай-ақ ірі зауыттардағы құрылыс-монтаж жұмыстары күшейді.
Ауыл шаруашылығында да тұрақты өсім байқалады. Өндіріс көлемі 3,7%-ға артты.
Қызмет көрсету саласында жеделдеу бар. Есепті кезеңде бұл сала қаңтар-сәуір айларындағы 4,2%-ға қарағанда 4,7%-ға өсті. Аталған сектордың барлық салаларында динамиканың жеделдегені байқалады. Қызметтер сегментінде сауда ең жоғары өсімді көрсетіп, сатылым көлемі 5 айда 7,5%-ға өсті. Бұл негізінен автокөлік құралдарын, авто бөлшектерді және мұнай өнімдерін сату көлемінің артуымен байланысты. Көлік саласында 5,3%-ға дейін жеделдеу белгіленген.
Ұлттық банк төрағасы Ерболат Досаев мамыр айындағы айлық инфляцияның 0,6% болғанын атап өтті. Тиісті болжамдарға сәйкес, инфляция 2019-2020 жылдарға белгіленген 4-6% нақтыланған мақсатты дәліз шегінде сақталады. Теңгенің айырбас бағамы 2018 жылдың соңындағы деңгейде.
Бюджет кірісі асыра орындалуда
Отырыс барысында Премьер-Министрдің бірінші орынбасары – Қаржы министрі Әлихан Смайылов осы жылдың 5 айындағы мемлекеттік бюджеттің атқарылу қорытындылары туралы баяндады.
Қаржы министрлігінің деректеріне сәйкес, 5 айдың қорытындысы бойынша бюджеттің барлық деңгейлерінде кірістердің өсуі байқалады: мемлекеттік бюджетте – 115%, республикалық бюджетте – 119% және жергілікті бюджетте – 106%.
Есепті кезеңде мемлекеттік бюджетке 3,8 трлн теңге сомасында табыс түсті, бұл жоспардың 105,4%-ын құрады. Өткен жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда, бюджет табыстары 510 млрд теңгеге артып, жоспар 2,7%-ға немесе 73 млрд теңгеге асыра орындалған.
«Асыра орындау негізінен салықтар есебінен қамтамасыз етілді. Бұған келесі басты факторлар ықпал етті: экспорттық кеден салығының мөлшерлемесінің өсуі және бірқатар салаларда тауарлар мен қызметтер өндірісінің артуы», деді Ә.Смайылов.
Кірістерді әкімшілендіруде басты назар бұзушылықтардың жоғарғы тәуекеліне ұшырайтын салық төлеушілерге аударылды. Бұл жұмыс тәуекелдерді басқару жүйесінде камералық бақылау аясында жүргізілді. Камералық бақылау нәтижелері бойынша хабарламалар саны 2 есеге артты. Соның нәтижесінде өтеудің үлес салмағы 86%-ға жетті немесе оның үлесі 7%-ға артты. Бюджетке қосымша 31 млрд теңге түсті.
Жергілікті бюджеттер табыстары бойынша жоспар 120 млрд теңгеге асыра орындалып, 1,2 трлн теңгені немесе 113,4%-ды құрады.
2018 жылдың бес айымен салыстырғанда бюджет шығыстарының тиімділігі жақсарды. Республикалық бюджет шығыстары 4,9 трлн теңгеге игерілді. Өткен жылдың 5 айымен салыстырғанда шығыстар 1,2 трлн теңгеге артық жүргізілді.
Ә.Смайылов орталық және жергілікті органдар тарапынан мемлекеттік сатып алулар рәсімдерін уақтылы аяқтаудың маңыздылығын атап өтті. Мемлекеттік аудит және камералық бақылау бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы баяндады. 5 айда 1 462 аудиторлық іс-шара өткізіліп, 292 млрд теңге бюджет қаражаты қамтылған. 48 млрд теңге сомасына қаржылық бұзушылықтар анықталды. Тауарларды жеткізу, қызмет көрсету және жұмыстарды орындау арқылы жалпы 39 млрд теңге сомасына қаражаттар өтелді. Аудит объектілеріне қызметті жетілдіру және тиімділікті арттыру бойынша 1 170 ұсыным берілді. Олардың 669-ы орындалды. Қалғаны бойынша жұмыстар жүргізіліп жатыр.
4,5 трлн теңге сомасына камералық бақылаумен 676 мың мемлекеттік сатып алулар қамтылды. Тексерулердің нәтижесінде 261 млрд теңге сомасына 13 593 рәсім бойынша мемлекеттік сатып алу туралы заңнаманы бұзушылықтар анықталған. Аудит объектілеріне бұзушылықтарды жою туралы 13 478 хабарлама жіберілді. Соның нәтижесінде, 215 млрд теңге сомасына бұзушылықтарға жол берілмеді. Олар конкурстардың қорытындыларының шешімдерін болдырмау және конкурс құжаттамасына өзгерістер енгізу арқылы шешілді.
Жеңіл өнеркәсіп өндірісі 23%-ға ұлғайды
Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Роман Скляр өнеркәсіп саласының дамуы туралы баяндады.
Министрлік деректері бойынша, жыл басынан бері өнеркәсіптік өндіріс көлемі 102%-ды құрады, оның ішінде тау-кен өндірісі – 100,7%, өңдеу өнеркәсібі – 103,6%. Тау-кен өндірісі саласында түсті кендерді өндіру көлемі 15,7%-ға артты, темір кенін өндіру көлемі 98%-ды құрады. Жалпы, темір кенін өндіру көлемі бойынша динамика артып келеді, ол жыл соңына қарай 44,7 млн тоннаны құрайтын болады.
Р.Скляр баяндағандай, көмір мен лигнит өндіру көлемі 95,8%-ға жетті. Негізгі көмір өндіретін кәсіпорындарда көмір өндірудің төмендеуі электр стансаларының көмір өнімдерін тұтынуының азаюымен байланысты. Дегенмен, көмір экспорты бойынша оң динамика байқалып отыр, өсім 105,6% немесе 11,3 млн тоннаға жетті.
Өңдеу өнеркәсібінде жеңіл өнеркәсіпте 23%, машина жасауда – 16%, фармацевтика өнеркәсібінде – 11,6%, дайын металл бұйымдар саласында – 9,2%, құрылыс материалдарын шығаруда 3,4% өсім байқалып отыр.
Көлік кешені бойынша 2019 жылғы қаңтар-мамыр айларында нақты көлем индексі 105,3% болды. Жалпы, барлық көлік түрлерінің жүк тасымалдау көлемінің өсімі 3,7%-ға жетті. Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда Қазақстан арқылы өтетін контейнерлік тасымалдар 47%-ға өскен.
Құрылыс бойынша қаңтар-мамырдағы нақты көлем индексі 108,8%. 15 өңірде оң қарқын байқалады. Тұрғын үй құрылысында 5 айдың қорытындысы бойынша 4,6 млн шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді, бұл 2018 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 100,1%-ға тең.
«Республика бойынша 40 546 тұрғын үй берілді. Өткен жылмен салыстырғанда тұрғын үйді пайдалануға беру көлемінің артуы республиканың 15 өңірінде жалғасуда. Жылдық жоспарға қол жеткізу бойынша қабылданған міндеттемелерді орындау үшін облыстардың әкімдіктеріне өздерінің жұмысын жандандыру қажет», деді Р.Скляр.
Сайлауалды бағдарлама орындалуға тиіс
Отырыста қаралған мәселелерді Премьер-Министр Асқар Мамин қорытындылады. «Биылғы қаңтар-мамыр айларында ішкі жалпы өнімнің өсімі өткен жылмен салыстырғанда 4%-ға жоғары», деген Үкімет басшысы экономикалық даму қарқынын арттыру бойынша шаралар қабылдауды тапсырды.
Экономиканың негізгі қозғаушы күштері құрылыстың 8,8%-ға, сауданың 7,5%-ға, көлік саласының 5,3%-ға, өңдеуші сектор, оның ішінде машина жасаудың 16%-ға, автоөнеркәсіптің 46,4%-ға өсуі болды.
Осы жылдың 5 айындағы әлеуметтік-экономикалық даму бойынша Ақмола, Павлодар, Шығыс Қазақстан, Қостанай, Түркістан облыстарының оң жұмысы байқалды.
Премьер-Министр аймақ әкімдеріне құрылыс, инвестициялар, өнеркәсіп және тұрғын үйді пайдалануға беру салаларында көрсеткіштердің өсуін қамтамасыз ету бойынша шараларды күшейтуді тапсырды.
Биылғы мамырда айлық инфляция 0,6%-ды құрады. Осылайша, жыл басынан бері инфляция 2,4% болды. Үкімет басшысы көрсеткіш белгіленген дәлізге (4-6%) сәйкестігіне қарамастан, бірқатар өңірлерде ауыл шаруашылығы тауарларының қымбаттауы байқалғанын айтты.
«Қазір жеміс-жидек пен көкөністер көп уақыт, сондықтан баға арзандауы керек. Әкімдер, әсіресе, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақты ұстау бойынша нақты шаралар қабылдасын» деді А.Мамин.
Республикалық бюджеттің орындалуы бойынша конкурстық рәсімдерді уақтылы өткізу үшін күшейтілген жұмыстарды жалғастыру қажеттігі атап өтілді. Бұл бюджет қаражатын игеру бойынша тәуекелдерді жоюға мүмкіндік береді.
Премьер-Министр мәселені қорытындылай келе Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың стратегиялық бағдарын және сайланған Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың сайлауалды бағдарламасының толығымен жүзеге асырылуын қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтті. Бұл экономиканың және инфрақұрылымның тұрақты дамуы, қолжетімді баспанамен қамтамасыз ету, сонымен қатар білім беру, денсаулық сақтау мәселесін жақсарту арқылы халықтың табысын және тұрмыс сапасын арттыру. Президенттің сайлауалды тұғырнамасының стратегиялық міндеттерін тиімді жүзеге асырудың арқасында әлеуметтік мәселелерді шешуге мүмкіндік жасалады.
«Жаңа жұмыс орындарын ашу – Үкімет жұмысының басым міндеті. Барлық әкімдер және мемлекеттік органдардың басшылары инвестициялар тартуға, шағын және орта бизнестің дамуына барынша көңіл бөлуі керек. Бұл жұмысты үздіксіз жүргізу қажет», деген А.Мамин нәтижелі жұмыспен қамту мәселелері экономиканың дамуына, тұрғындардың табысын арттыруға, бәсекелі өндірістердің ашылуына тікелей байланысты екенін атап өтті.
