Бүгінде Алматы облысында 40 мың көп балалы отбасы бар. Берекесі жарасқан осынша шаңырақ астында 165 мың бала өсіп келеді екен. Ал аймақтағы 29 762 отбасы атаулы әлеуметтік көмек алады. Несие төлеушілер мен банк алдындағы қарызын төлеуге қабілетсіз отбасылардың нақты саны әзірге белгісіз болғанымен, олардың негізгі үлесін осы санаттағы әулеттердің шоғыры құрайтыны анық. Демек, Президенттің арнайы қаулысы көптеген адамдардың әлеуметтік жағдайын оңалтуға деген нақты қадам болып отыр.
Мәселен, Көксу ауданындағы Балпық би ауылының тұрғыны Маржан Сайлаубаеваның 6 баласы бар. Отанасы мен отағасы тұрмыс қажеттілігі үшін бірнеше банктен несие алған екен. Қарыз өтемақысын дер кезінде төлеуге тырысқанымен, ауылдық жердегі еңбекақының мардымсыздығы, оған азық-түлік бағасының құбылмалылығы қосылып, несие қайтарымын банк белгілеген мерзімнен кешіктіруге мәжбүр болатындықтарын айтады.
– Алты бала тәрбиелеп отырмын. Жақында атаулы әлеуметтік көмек төлене бастады. Күйеуімнің тапқан табысы күнкөрісімізден артылмайтын еді, атаулы төлем кәдімгідей жәрдем болды. Біз сияқты көп балалы отбасыларға мемлекет тарапынан көрсетіліп жатқан көмекке ризашылық білдіріп жүргенде, Президенттің көп балалы отбасылардың қарызын азайту жөніндегі Жарлығы тағы үміт сыйлады. Аздаған несиеміздің қарызын өтеуді мемлекет мойнына алса, бұл ана мен бала үшін, жалпы адамға деген құрмет емес пе, – дейді Маржан Сайлаубаева.
Ал осы Балпық би ауылында тұратын тағы бір көп балалы ана – Алтын Абирова 6 баласы үшін ешқандай жәрдемақы алмайтынын айтады. Өйткені Алтын жұбайымен бірлесіп шағын кәсіппен айналысады. Аудан орталығынан дүңгіршекті жалға алып, нан өнімдерін пісіріп сатумен айналысатын олардың табысы Үкімет белгілеген мөлшерден асып кетеді екен. Себебі сауда-саттықпен айналысу үшін Алтын аудандық Салық басқармасына жеке кәсіпкер ретінде тіркелуге мәжбүр. Бұл – заң талабы және орынды ереже. Бірақ патенттік жүйемен жұмыс істейтін шағын кәсіпкердің айлық табысы 300 мың теңгеден кем болмауы керек деген талап бар. Яғни, жеке кәсіпкердің фискальды табысы ай сайын осы сомадан кем болмауы тиіс. Бірақ жеке кәсіпкер үнемі мұндай көлемдегі таза табыс болмайтынын айтады.
– Қазір сауда жоқ. Бәсекелестік те күшті. Ұн қымбат, май қымбат. Ауылдық жер болғасын дайын өнім бағасын төмендетіп ұстаймыз. Үнемі пайда тауып отырғанымыз жоқ. Кейінгі кезде шыққан шығын өзін ақтағанға қуанатын болдық. Ай сайынғы салық, жерді жалға алу ақысы тағы бар. Ал 6 балама атаулы әлеуметтік көмек алудың жайын біліп ем, біздің табысымыз асып кетеді екен. Кезінде кәсібімізді жолға қою үшін 1 млн теңгеден астам несие алған едік. Әрине оны бірінші кезекте өтеуге тырысамыз. Президент Қ. Тоқаевтың Жарлығын естіп, қуанып қалдық. Егер мемлекет біздің несиемізді жауып беретіндей мүмкіндік берсе, ісімізді одан әрі өрлетіп, балаларымыздың ертеңіне алаңсыз болар едік, – дейді көп балалы ана Алтын Абирова.
Жалпы, елімізде әлеуметтік қорғау бағытына қатысты мәселе көп екені рас. Бір ғана атаулы әлеуметтік төлемақыға қатысты сындарлы жағдайлар әлі де кездесуде. Өңірдегі «Әлеуметтік қорғау картасының» жүзеге асырылуын назарында ұстап отырған Nur Otan партиясының өкілдері баспанамен қамту, жәрдемақы төлеу жайынан бөлек, ел мен екінші деңгейлі банктердің арасындағы араағайындыққа жүретіндерін жасырмайды. Ал Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың көп балалы отбасылардың қарызын азайту жөніндегі Жарлығы осы мәселенің түйінін шешетіні анық.
– Біз әлеуметтік мәселе бойынша түсіндіру жұмысымен қатар, нақты мәселені шешуге күш салудамыз. Оның ішінде «Бақытты отбасы» жобасы аясында облыстағы әлеуметтік жол картасының шарапатын әрбір мұқтаж жанның көргеніне жауаптымыз. Биыл әлеуметтік көмекке жергілікті бюджеттен 6 млрд теңге бөлінген. Ал әлеуметтік жол картасы бойынша қосымша тағы 3,4 млрд теңге қаражат қарастырылды, – дейді Nur Otan партиясы Алматы облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Ғалиасқар Сарыбаев.
Алматы облысы
