Әнел Бақыт, науқас нәрестенің анасы: Жетілмей туғанының үстіне миына бірінші дәрежеде қан құйылып, көзі онша көрмейтін Еркінді Балжан Нұрланқызына алып келгенде осындай нәтижеге жетеміз деген үмітімізден гөрі күдігіміз басым еді. Жарты жыл көлемінде миына қан құйылу салдарынан да, көздегі проблемадан да толық айықтық, ал 11 айда ұлымыз жүріп кетті, 1 жаста қатарластарын қуып жетті. Барлық екпені уақытында алып, қазір 3 жастан асқан Еркінге қарағанда жүрегіміз қуанышқа толып кетеді.
– Немеремнің туғандағы салмағы 870 грамм еді. 7 айға толғанында осындай дәрігерлердің бар екенін біліп орталыққа алып келдік. Шынымен сол кезеңнен бастап Балжан Нұрланқызының күні-түні назарында болдық, соның арқасында құлдыраңдап жүгіріп, қатарластармен балабақшаға барып жүрген немеремді көрген сайын бірінші Аллаға, екінші дәрігерге риза болып, мың шүкірімді айтудан жалықпаймын. Немереме өмір сыйлады ғой, қалай разылық етпейсің, –дейді қуана сөйлеп көзіне жас алған әже.
* * *
– 2015 жылы ауруханамыздың бас дәрігері осы жұмыспен айналысасың деп бұйрық шығарғанда көңілім құп алып қабылдай алмадым. Өйткені оған дейін реанимация бөлімінің меңгерушісі болып, бөлімшенің жұмысы жолға қойылып, күнделікті міндетіме бар жан-тәнімді аямай еңбек етіп жүргенмін. Бұйрық шығарылғандағы өкпемде шек жоқ болатын. Бірақ артынша Мәскеуге іссапарға жіберіп, көрші елдің тәжірибесімен, одан соң Литва, Германия, Қытайға барып жетілдіру ісімен айналысқан жұмыстарды көруім менің көзқарасымды түбегейлі өзгертті. Жоқ, бұл іске шындап кірісу қажет, Отанымызда жетілмей туған балаларға кәсіби түрде көмек беретін орталық қажет деген тұжырымға тоқтадым да бел шеше кірісіп кеттік. Алдымен біздің ұлттық ділге негіздеп (бізде халық қытайлықтар мен немістер тәрізді дәрігерге ауырмай тұрып бармайтынын ескере) невропотолог, ортопед, хирург, кардиолог және осы жұмысты арнайы оқып үйренген мейіргер бірлесе жүйелі түрде жобаны қолға алдық.
Жалпы, отбасында жетілмей туған баланың тууы алдымен әлеуметтік проблема. Сондықтан да ең бірінші назарда ерлі-зайыптылардың ажырасып кетпей, баланы бірге жетілдіруінің маңызына жұмыс істеп, психологиялық тұрғыда кеңес беруді бастадық. Өйткені мұндай шарананың күтімі де өзгеше, жуындыру, жаялығын ауыстыру, қандай ретпен жатқызып, оны қай қырына қалай ауыстырып тұру, бөлменің ылғалдығы мен температурасы сынды толып жатқан параметрлерді сақтау бір ананың қолынан еш келмейді. Сол себептен алғашқы кеңес беру консультациясына отбасының мүшелерін тегіс шақырып, мәселен, ауаның ылғалдығы мен температурасын сақтауды отбасындағы ересек жанның бірінің міндетіне алуы қажеттігін, енді бірін әжесі, келесісін атасы, әкесі мен анасының қандай мәселеге жауапты екендігін айқындап беремін. Бұл бір өте күрделі де жауапты сәт. Отбасында түсіністік пен ұйымдаса қимылдау табылған күнде ғана оң нәтижеге қол жеткізіледі. Сондықтан да психологтың да қызметін атқаруға тура келді. Осылайша жеңістер мен жетістіктерге бірге жетіп келеміз, деген Балжан Нұрланқызы.
* * *
Бала өмірінің сапасын арттыру көп еңбекті қажет етеді. Себебі шақалақтың салмағының кемдігіне қоса, оның терісі мен ішкі ағзасында толып жатқан жетілмеушіліктер болады. Тыныс алу, зәр шығару, қан айналу, тірек-қимыл жүйелеріндегі уақыты жетпей туғаннан жетілмей қалған органдар жұмысы баланың қатарынан кем болмай сапалы өмір сүруіне көп тосқауыл жасайды. Орталыққа күніне келетін 7-8, кейде жағдайлары жеңілдеу болса 10-ға дейін шақалақты қабылдап, әлемдік стандарттар бойынша бекітілген хаттамалармен ем жасаумен бірге, тыныс алуға қажетті, неврологиялық тұрғыдан керек жаттығулар, өзге де кешенді жұмыстар атқарудың берері мол екені орталық дәрігерлерінің еңбегінен айқын аңғарылады.
Балжан Нұрланқызының тынымсыз тірлігі еш кестеге көнбейді екен. Күн сайын келетін балаларды қарап, тексеріп, кеңес беріп, дәрілерінің уақытында қабылдауын, әр жаттығудың орындалуын қадағалау, еміне коррекция жасау, тіпті бала үйінде ауырып қалса учаскелік дәрігер мен жедел жәрдемнен бұрын жетіп, нәресте ағзасының ерекшелігін түсіндіріп, емінің жолдарымен ақылдасу уақытпен санасып, найқалуды еш күтпейді де. Тек әлдеқалай бір жағдай, сіңірлерінің тартылуы, ауа жетпей қалуы, т.б. жағдайлар созылыңқырап кетсе ғана сенбі сайын консультацияға келетін арнайы мамандар сәбиді қарап, неонотолог Тәтібековамен бірлесе шешім қабылдайды, ал өзге уақытта нәрестелер жетілуі осы кісінің мойнында. Сондықтан да болар, барлық ата-ана Балжан Нұрланқызы десе ішкен астарын жерге қоятыны. – 40 жылдық тәжірибесі бар педиатр ретінде 700 және 900 грамдық қос немерем адам болып кетеді деп еш ойлаған жоқпын. Біреуі іліксе де екіншісі аман қалған күннің өзінде (ДЦП) баланың церебралды сал ауруы болады ғой деген сенімде едім. Тіпті дәрігерге оны ашық айттым да. Содан ол кісі келініме: – Айналайын, тұр десем тұрасың, отыр десем отырасың, қазір өте бір ауыр кезең осы уақытта күш салмасақ бала сал болып қалады деді, енді міне екі кішкентайымның өткенде тұсауын кесіп, ең бірінші тілекті дәрігерге бердік. Мұндай орталық Нұр-Сұлтан қаласында ғана емес, барлық облыс орталықтарында ашылуы қажет. Жыл сайын қаншама бала жетілмей туады, олардың кейін мүгедек болмай сапалы өмір сүруінің кепілі осындай орталық, дейді бақытты әже.
* * *
Ата-аналар тілегі Үкіметтің де құлағына жеткендей. Біз барған уақытта неонотолог Тәтібекова республика бойынша осындай орталықтарға қажетті стандарттарды әзірлеу үстінде отыр екен. Министр Елжан Біртанов арнайы қабылдап елімізде бірізді жобаға негізделген орталықтардың жұмысы қажет, соның барлық құжаттарын тәжірибелеріңіз негізінде даярлаңыз деген өтініш айтыпты. Ал Балжан Нұрланқызының да арман-тілегі осымен ұштасып жатыр. Барнауылдық клиника жұмысқа шақырып «бізге келіңіз, арнайы орталық ашып, жұмысыңызды кеңейтуге көмектесеміз» дегенде: «Жоқ, өз елімде де осындай балалар көп, алдымен соларға көмектесуім керек», деген екен патриот жан.
