Экономика • 10 Сәуір, 2020

ЕАЭО: Әлеуметтік төлем қалай беріледі?

676 рет
көрсетілді
7 мин
оқу үшін

Қазақстанда 42 500  теңге әлеуметтік төлем ең көп талқыланған тақырыптардың біріне айналғанын көріп отырмыз. Бұл тек бізде емес, ЕАЭО елдерінде де өзекті екен.   

ЕАЭО: Әлеуметтік төлем қалай беріледі?

Еуразиялық экономикалық одаққа мүше елдер және Өзбекстандағы  әлеуметтік төлемге  қатысты мәліметтерді бір-бірімен салыстырып көрдік. Бұл бүгінгі мәліметтер.

Қазақстан  

Қазақстан Үкімет мәліметінше, шамамен 3 миллион қазақстандық 42500 теңге көлемінде қолдау алады. Көп балалы отбасылар мен жұмыссыздарға арналған тегін азық-түлік жиынтықтары тұрақты негізде беріледі. Бұл шара 800 мыңнан астам адамды қамтиды.

1 сәуірден 1 шілдеге дейін сақтандырылмаған азаматтар міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек алады. Зейнетақылар мен мемлекеттік жәрдемақылар, оның ішінде атаулы әлеуметтік көмек жыл сайын 10% -ға өсті. Шағын және орта бизнес субъектілері үшін 2020 жылдың 1 маусымына дейін барлық салықтар мен бюджетке төленетін міндетті төлемдер мен әлеуметтік аударымдарды (ИЕТ, әлеуметтік салық, қызметкерге әлеуметтік және медициналық сақтандыру) төлеу мерзімін кейінге қалдыру енгізілді. Сонымен қатар, салықтық тексерулер мен мәжбүрлеп тексеру төтенше жағдай кезінде тоқтатылды. Жалпы, жоғарыда аталған барлық шаралар 700 мың салық төлеушіні қамтиды.

Экономиканың ең көп зардап шеккен салаларындағы ШОБ үшін 1 қазанға дейін алты айға салықтар мен жалақы қорынан төлемдер мен төлемдер есептен шығарылады. Салалардың тізімі әлі анықталуда. Үкімет ШОБ үшін барлық салықтарды төлеуді үш айға тоқтатты.

Экономиканың ең көп зардап шеккен салаларындағы ШОК үшін 1 қазанға дейін алты айға салықтар мен жалақы қорынан төлемдер мен төлемдер есептен шығарылады. Салалардың тізімі әлі анықталуда. Үкімет ШОБ үшін барлық салықтарды төлеуді үш айға тоқтатты.

Ресей

Ресей үкіметі 2020 жылға жұмыссыздықтың ең төменгі мөлшерін 1,5 мың рубль мөлшерінде (Ұлттық банктің 9 сәуірдегі бағамы бойынша 84040 теңге, 1 рубль үшін 5,76 теңге) және ең жоғарғы соманы 12 130 рубль (69 869 теңге) мөлшерінде белгіледі.

Максималды жәрдемақыны өткен жылы кемінде 26 апта жұмыс істеген адамдар алады, бірақ бір жылда алты айдан аспайды. Ең төменгі жәрдемақы алғашқы жұмыс іздеушілерге немесе соңғы 12 айда 26 аптадан аз жұмыс істеген, бір жылдан артық жұмыс істемеген немесе заңсыз қылықтары үшін жұмыстан босатылғандарға беріледі. Мұндай жұмыссыздар үш айға ең төменгі жәрдемақы алады.

Сондай-ақ 1 маусымнан бастап Ресей үкіметі мен аймақтарында үш жастан жеті жасқа дейінгі балаларға ай сайынғы төлемдер жасалады. 1 сәуірден бастап үш жасқа дейінгі баласы бар отбасыларға аналық капиталды алуға құқығы бар балалар үш ай ішінде қосымша 5 мың рубль (28,8 мың теңге) төлей бастауы керек. Президент Владимир Путин коронавируспен зардап шеккен шағын және орта бизнес үшін салық төлемдерін алты айға кейінге қалдыруды, сондай-ақ ең төменгі жалақыдан асатын жалақы бойынша сақтандыру сыйлықақыларын 15 пайызға дейін төмендетуді тапсырды.

Ресейдің аймақтарында қосымша шаралар да енгізілуде. Мәселен, Мәскеуде жұмыссыздық бойынша жәрдемақы 19,5 мың рубльге (112,3 мың теңге), Мәскеу облысында - 15 мың рубльге (86,4 мың теңге) дейін көтерілді.

Армения

Арменияда төтенше жағдайлар кезінде жұмысынан айрылғандар үшін бірнеше шара қолданылды. Бірінші мәселе, жеке секторда 1 қаңтардан 13 наурызға дейін жұмыс істеген, бірақ 13-30 наурыз аралығында жұмыстан босатылған азаматтарға қатысты. Олар 68 мың драм мөлшерінде біржолғы төлем алады (9 сәуірдегі Ұлттық банктің бағамы бойынша 59,4 мың теңге, бір драмға 0,744 теңге). Алайда, екі айлық жалақысы 500 мың драмтан (437 мың теңге) асқан және 30 наурызға дейін екі жұмысы болған адамдарға көмек көрсетілмейді. Сонымен қатар шара 30 наурызға дейін тоқтатылмаса, жеке кәсіпкерлерді де айналып өтеді.Екінші шара 13-30 наурыз аралығында күйеуі жұмысынан айырылып, басқа жұмысқа ауыспаған жүкті әйелдерге 100 мың драм (87,4 мың теңге) көлемінде біржолғы төлем төлеуді қарастырады.

Армениядағы кәсіпкерлерге де көмек көрсетіледі. Үкімет пайызсыз несиелер береді, сондай-ақ банк несиелерін субсидиялайды. Мұндай несие қорларының мақсаты - жұмысшылардың жалақысын төлеу және оларға салық төлеу, деп Еуразиялық экономикалық комиссияның (ЕЭК) шолуына сәйкес. Әр қызметкерге үш айдан аспайтын айына 500 мың драм (437 мың теңге) көлемінде көмек ұсынылады. Электрмен, сумен және газбен қамту, бірақ әр қызмет бойынша айына 5 миллион драмадан (4.37 миллион теңге) және үш айдан аспайды.

Беларусь

3 сәуірдегі ЕЭК шолуы бойынша Беларуссия нақты әлеуметтік шаралар қабылдаған жоқ. Алайда, бұқаралық ақпарат құралдарындағы мәліметтерге сәйкес, елдің еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Александр Румак Беларуссияда тұратын қарт адамдарға 115 мың тамақ, дәрі-дәрмек пен зейнетақының жеткізілетінін айтты.

БАҚ-тың хабарлауынша, Беларуссия әлемдік валюта жағдайының нашарлауына қарсы тұру үшін Халықаралық валюта қорынан қаржылық көмек сұрады. Ел 900 миллион доллар қажет деп отыр.

Қырғызстан

Қырғызстанда олар балалары бар аз қамтамасыз етілген отбасыларға 16 жасқа толмаған балаға 810 сом (9 сәуірдегі Ұлттық банктің бағамы бойынша 4,155 теңге, 1 сомасына 5,13 теңге) жәрдемақы төлеуді жоспарлап отыр. Сонымен қатар, барлық мұқтаж қырғыздар азық-түлікпен қамтамасыз етіледі. «Өңірлердегі тұрмысы төмен отбасылар мемлекеттік материалдық резерв қорынан бөлінетін ұнмен қамтамасыз етіледі», деп хабарлайды үкімет сайтында
Сонымен қатар, жергілікті билік органдарына халықтың әлсіз топтарына, жақын адамдарының қамқорлығынсыз қалған қарт азаматтарға атаулы әлеуметтік көмек көрсету бойынша жұмыстарды күшейту тапсырылды.

Билік сонымен бірге коронавирустық инфекция ошақтарында жұмыс істейтін медицина қызметкерлеріне қосымша төлемдер төлеуге 38,6 миллион сом (198 миллион теңге) жіберуді шешті.

Өзбекстан
6 ай бойы көп балалары бар отбасыларға жәрдемақы, бала күтімі бойынша жәрдемақы және материалдық көмек төлеуді жалғастырады. Әлеуметтік төлемдер мен материалдық көмек төлемдерін ұзартумен байланысты шығындарды Дағдарысқа қарсы қор төлейді. 

Төлем мөлшері инфляция деңгейімен  қайта қаралады.