Қоғам • 15 Мамыр, 2020

ЕАЭО елдерінде зейнетақы қалай есептеледі?

182 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің жұмысшыларының зейнетақысы туралы келісім күшіне енгеннен кейін, Одақ елдерінің жұмыс істейтін халқы өз отанында жұмыс өтілі үшін ғана емес, сонымен қатар басқа мемлекеттердегі еңбек өтілі үшін де зейнетақы алады. Бұл жағдайда Келісім күшіне енгеннен кейін алынған тәжірибе ескерілетін болады. «Келісім барлық ЕАЭО елдері ратификациялау рәсімінен өткеннен кейін ғана күшіне енеді. 2021 жылдан кешіктірмей» деп атап өтті БЖЗҚ.

ЕАЭО елдерінде зейнетақы қалай есептеледі?

Келісімге сәйкес, ЕАЭО-ға мүше мемлекет басқа мүше мемлекеттердің азаматтарына және олардың отбасы мүшелеріне ұқсас шарттар бойынша өз азаматтарына берілген құқықтар мөлшеріне тең зейнетақы құқықтарының мөлшерін кепілдендіруі керек. Қазақстанда келісім БЖЗҚ-ға зейнетақы жарналарын төлеу және БЖЗҚ-дан төленетін зейнетақы төлемдеріне қатысты құқықтық қатынастарға қолданылады.

Келісім күшіне енгеннен кейін қазақстандықтар ЕАЭО жұмыс істеген ел азаматтарымен бірдей зейнетақы алуға құқылы.

 «Зейнетақыны тағайындау және төлеу туралы тұрғылықты және (немесе) жұмысқа орналасқан мемлекеттің құзыретті органына жүгінуге болады. Зейнетақыларды тағайындау және төлеуге арналған құжаттар тізімі ЕАЭО-ға мүше әрбір мемлекеттің ұлттық заңнамасымен реттеледі»,- деді БЖЗҚ өкілдері.

Егер бір мүше мемлекеттің аумағында жинақталған жұмыс тәжірибесі зейнетақы алу құқығының пайда болуы үшін жеткіліксіз болса (қаржыландырылатын зейнетақыны қоспағанда), онда ЕАЭО-ның басқа елдерінің аумағында алынған жұмыс тәжірибесі ескеріледі. Бұл жағдайда тәжірибе әрбір мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес ескерілетін болады. «Келісім бойынша мүгедектік бойынша зейнетақы тағайындау үшін мүгедектікті белгілеу үшін медициналық тексеру оның тұрғылықты жерінде тұратын елдің заңнамасына сәйкес жүргізіледі. Мүгедектік тобын және мерзімін анықтау үшін медициналық тексеру, жұмыс істейтін елдің заңнамасына сәйкес, заңнамаға сәйкес мүгедектік бойынша зейнетақыны тағайындау және төлеу жүзеге асырылады» делінген БЖЗҚ хабарламасында.

Азамат зейнетақы тағайындаған ЕАЭО-ға мүше мемлекеттің немесе тұратын мемлекеттің аумағында зейнетақы алуға құқылы.

«Әрбір ЕАЭО мүше мемлекет зейнетақы мөлшерін осы Келісімнің ережелерін ескере отырып тағайындайтын мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен есептейді», - деп атап өтті зейнетақы қоры.

БЖЗҚ мысалында атап өткендей, егер Қазақстан азаматы Келісім күшіне енгеннен кейін ЕАЭО мүше елінің аумағында жұмыс тәжірибесін (мысалы, 3-5 жыл) алса, онда егер жұмыс істейтін елдің зейнетақы заңнамасына сәйкес зейнетақы құқығы туындаса, онда мигрант жұмыс істеген ел жұмыс істегендері үшін зейнетақы тағайындайды.

Бұл жағдайда Қазақстан азаматы зейнетақы тағайындау және төлеу туралы құжаттармен жұмыс істейтін елдің зейнетақы қорына немесе БЖЗҚ-ға өтініш беруге құқылы.

 Айта кету керек, 2019 жылғы 20 желтоқсанда Санкт-Петербургте Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің отырысы өтті, онда Еуразиялық экономикалық одаққа (ЕАЭО) мүше мемлекеттердің басшылары ЕАЭО мүше мемлекеттердің жұмысшыларына зейнетақымен қамтамасыз ету туралы келісімге қол қойды.