Анасы «Отанын сатқан» адамның әйелі ретінде қуғынға ұшыраған істің көшірмесін қазір Солтүстік Қазақстан университетінде оқытушы болып істейтін Бақыт Бегенова Нұр-Сұлтан қаласындағы Ұлттық музейге тапсырған екен, ал кеше соның түпнұсқасы көрермендер назарына ұсынылды. Бойынан сол күндердің суығы есіп, НКВД-ның топас мінездері, адамгершіліктен жұрдай қылықтары көрініс беретін бұл құжат ұрпақтарының көздеріне жас үйірді.
Бақыт Бегенованың анасы Мүслима Ілиясова бастауыш сыныптардың мұғалімі болған екен. Оның алғашқы жұбайы Әнас Ілиясов Қызылжардағы педтехникумның директоры болып жүргенде 1937 жылдың желтоқсан айында «халық жауы» деген жаламен сотталып, атылып кетеді. Ал Мүслиманың өзін 1938 жылдың 9 наурызында үйіне келіп тұтқындап, «үштіктің» шешімімен 10 жылға АЛЖИР-ге айдап жібереді. Түрмеден Мүслима тек 1949 жылы босанып, Қызылжарға келеді. Осында ол екінші рет Естекен Бегенов деген кісіге тұрмысқа шығады. Бақыт Бегенова сол кісіден туған қызы екен. «Анам бастан кешкен оқиғаларын тек бір-ақ рет айтқан еді. Ішінде қанша кек тұрса да ол Сталин мен оның қанды билігіне деген өшпенділігін сездірген емес. Жұрттың бәрі оның үнемі жылы жүзбен тұратын жарқын бейнесін есіне сақтаған. Мен анам қайтыс болған соң біраз жылдар өткенде ғана оның ескі қағаздарының арасынан алғашқы күйеуін ақтау туралы өкіметке жазған арыз-шағымдарын таптым», дейді Бақыт Бегенова.
Ақыры жазықсыз жапа шеккен Әнәс Ілиясов 1957 жылы толық ақталған екен. Мүслиманың өзі де бір жылдан кейін ақталады. Міне, бұл көп жапа шеккендердің бірінің ғана тағдыры. Арнаулы архив осындай 10 істі ұсынып отыр.
ҚЫЗЫЛЖАР
