Былтырдан бері бұл мәселеге Эко­логия, геология және табиғи ресурс­тар министрлігі назар аударып келеді. Ми­нистрлікке қарасты Экологиялық рет­теу комитетінің төрағасы Зұлфыхар Жолдасов бұл проблеманы «Су арнасы» компаниясының қаладағы тазартылмаған суларды ағызуымен, сондай-ақ Атырау мұнай өңдеу зауытының қалдықтарымен байланыстырып отыр. Өткен жылы аталған министрлік қабылдаған шаралардан кейін сот арқылы «Су арнасы» қызметі мен шығарындылары тоқтатылған болатын.

– Қаладағы ауаны ластау мәселесін Атырау қалалық әкімдігінің тазарту нысандарын салу жөніндегі жобасын жүзеге асыру арқылы шешу керек. Дегенмен бұл жоба кешеуілдеуде. Қазір Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі ағын суларға жауап беретін компанияларды, соның ішінде Атырау мұнай өңдеу зауытын тексеруді бастайды. Жергілікті әкімдік «ҚазМұнайГазбен» бірлесіп, арнайы келісімге сәйкес, күкіртсутегі булары пайда болатын қаладағы төгінді жинақтағыштарды қалпына келтіруді қолға алуы керек, – дейді Экологиялық реттеу комитетінің төрағасы Зұлфыхар Жолдасов.

Оның мәліметіне қарағанда Атырау қаласында «Тухлая балка» тұрмыстық қалдықтарды буландырғышы орналасқан. «Су арнасы» компаниясы арқылы 80%, мұнай өңдеу зауытынан 20% қоқыс шығарылады. Іс жүзінде жинақтағышқа қала аумағынан шығарылатын төгінділер тазартылмай жиналады. Соның нәтижесінде күкіртсутектің негізгі көзі 1000 га жер пайда болады. Онда органикалық заттардың ыдырау процестері – ағынды сулар, соның ішінде мұнай өнімдері де кездеседі. Жағымсыз иіс қалада жел соқпаған кезде, сондай-ақ ауа температурасы жоғарылағанда сезіледі. Міне, осы кезде тұрғындар тарапынан шағым көп түседі.

– Әкімдік жаңа тазарту нысанының құрылысын салу бағдарламасын әзірледі. Осы жобаға қаражат алды. Бірақ жоба құрылысы кестеден кешігуде. Бұл – көп миллиардтық жоба. Аталған жобаның нәтижесінде тазартусыз төгінділер тоқтауы керек. Сонымен қатар «ҚазМұнайГаз» АҚ мен әкімдік екінші кезеңде өңделген жинақтағыш жерлерді қалпына келтіруі керек. Біз барлық шараларды қолдандық. Нұсқаулар бердік, шығаруға тыйым салдық. «ҚазМұнайГаз» АҚ-мен қалпына келтіруді қаржыландыру мәселесі бойынша меморандум жасадық, – дейді Экологиялық реттеу комитетінің төрағасы Зұлфыхар Жолдасов.

Оның айтуынша, қазір Атырау мұнай өңдеу зауыты жоспарлы жөндеу аясында жұмысын тоқтатты. Бірақ компанияға қатысты тексеру мәселесі қарастырылып жатыр. Өйткені мұнда жанама шығарындылар болуы мүмкін. Ал зауыттың жоспарында тазарту нысандарын салу, ағынды суларды оқшаулау көзделгенімен, мұның барлығы өте баяу жүргізілуде. Енді әкімдікке де, коммуналдық кәсіпорынға да, «ҚазМұнайГаз» АҚ-ға да шара қолданылмақ.

Атырау облысы Экология департаментінің хабарлауынша, ауа бассейнінің ластану фактісі қаладағы ауа сапасын бақылау стансасының мәліметтері арқылы расталыпты. Департамент ауа сапасын бақылау стансасының 12 шілдедегі мәліметтеріне талдау жасады. Станса қаланың атмосфералық ауасындағы күкіртсутегі шекті рұқсат етілген концентрациядан асатынын тіркеген. Ластану көздері – Атыраудың сол және оң жағалауында орналасқан булану алаптары. Сол себептен, департамент қаладағы ауаны ластау фактісі бойынша «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС-ға қатысты тексеру тағайындалып отыр.

Алайда «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС қоғаммен байланыс бөлімінің мәліметінше, санитарлық-қорғаныс аймағында атмосфералық ауа сапасын бақылайтын төрт станса орнатылған. Мұнда ауадағы ластағыш шығарындыларға бақылау жүргізіледі. Аталған стансаларда 8-9 шілдеде күкірсутегі концентрациясының шекті мөлшерден асуы тіркелмеген.

– Зауытта 1-3 шілдеде қондырғыларды кезеңмен тоқтату жүргізілді. Мұнайды терең өңдеу өндірісінде 15 техноло­гиялық қондырғының жұмысы тоқтатылды. Үш техно­ло­гиялық қондырғы қалыпты режімде жұмыс істеп тұр. Мұнай өңдеу 14 300 тоннадан 6 мың тоннаға дейін азайтылды. Шілдеде зауытта технологиялық режімнің бұзылуына, атмосфераға ластағыш шығарындылар шығаруға әсер ететін апаттық жағдайлар болған жоқ, – деп хабарлады «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС-ның қоғаммен байланыс бөлімі.

Қорыта айтқанда, Атырауда ауа сапасы нашарлап тұр. Бірақ жансарайыңды ашар жұпар ауаны қай кәсіпорынның ластағаны арнайы тексерістен кейін белгілі болмақ. Ал тұрғындар кешкілік ұйқыға жатып, таңда оянбай қалудан қорқып отыр...

АТЫРАУ