Бүгінде сол тарихи сүрлеумен ескі шаһардың іргесінен Азия–Еуропаны жалғайтын екінші ұлы құрлықтық көпір – Батыс Еуропа–Батыс Қытай көлік дәлізі өтіп жатыр.
Анығында, әлемдік экономиканың күре тамыры туризм саласына ауысқан еді. Тоқымдай жерден қазынасын қампайтып отырған елдер мен қалалар қаншама? Ендеше, біздің тарихи қалаларымызға турист тартатын кез келді.
Бұл бағытта елдің түстік қақпасындағы Шымкентте бірқатар ауқымды жоба қолға алына бастаған-тұғын. Алайда әлемді жайлаған пандемия қауашағы ашылып келе жатқан кәсіптің тозаңын қағып кеткендей болды. Әйтпесе, осы жылы «Шымкент – ТМД елдерінің мәдени астанасы» мерекелік шарасы аясында әлем туристері бізге ағылар еді. Инвесторлар қалада жоқ, өзінде барын ортаға салар еді.
Әзірге тек қаланың туризм саласы бойынша әңгімені өткен шақпен айтуға мәжібүрміз. Құтпан жылы Шымкент қаласының туризмін дамытуда бірқатар жұмыстар жүргізілді. Жыл сайын Шымкент қаласына келетін туристер саны өсуде. Мысалы 2018 жылы туристер саны 178 000 адамды құрап, 2017 жылмен салыстырғанда өсім 30 пайыз, ал 2019 жылдың 9 айында көрсеткіш 185 370 адамды құрады, өсу қарқыны 47,4 пайызға жетті. Тарқатып айтар болсақ, ішкі туризм бойынша туристер саны 159 348 адамды құраса, шетелден келген туристер саны 26 022 адамға жеткен. Дегенмен бұл ауыз толтырып айтарлық жетістік емес. Себебі көршілес Өзбекстан қалаларындағы көрсеткіш бізден оқ бойы озып кеткендігін, көзбен көріп жүрміз. Мәселен, Шымқалаға тоғыз айда келген туристердің көрсеткішін Бұхара мен Самарқан бар-жоғы бір айдың ішінде орындап жатады.
«Ала тақиялы ағайыннан қай жеріміз кем?», деген сұрақ жиі туады. Кейде оның жауабын таппай жатамыз. Негізінде, сервистік қызмет көрсету саласы олардың топырақ қалаларының өзін алтынмен аптағандай көрсетіп отыр.
Туризм түлеу үшін әуелі не қажет? Әрине туристік инфрақұрылым дұрыс болуы керек. Әрі, тілдік кедергіге ұшырамауы керек-ақ. Сонда ғана шетел асып келген саяхатшы діттеген жеріне қиналмай жетіп, сол туралы ақпаратқа толыққанды ие бола алады.
Осыдан бірнеше жыл бұрын Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламасына сәйкес, елімізде туристік, тарихи орындардың тізімі жасалған болатын. Сол тізімге Шымкенттен 20 шақты туристік көрікті орындар енген еді. Бұлардың дені шаһар іргесінде болғандықтан инфрақұрылымнан мәселе жоқ. Ал аталған орынға 3 тілде (қазақ, орыс және ағылшын) ақпарат беретін QR-тақтайшалар орнатылып, IZI travel халықаралық туристік платформасында орналасқан 3 тілде 22 нысанның аудиогидтері әзірленіп жүктеліпті.
Қызмет көрсету сапасын жақсарту мақсатында да шаһарда бірқатар жобалар қолға алына бастаған. 2 GIS электронды навигациялық жүйесіне енгізілетін «Сайрамның сакралды объектілері», «Жастарға арналған», «Фотоаймақтар», «Red Bus» шолу экскурсиясы», «Шымкент бір күн ішінде», «Шымкенттің жарты тарихы» және «DendroPark» секілді бірқатар жаңа дербес маршруттары әзірленген.
Бұдан бөлек, «Өз өлкеңді таны» бағдарламасы шеңберінде 2019 жылғы 28 мамыр мен 8 маусым аралығында балаларға гид шеберлігін оқыту сабақтары мен танымдық экскурсиялар, 22 маусым және 14 қыркүйек күндері мемлекеттік қызметшілерге Шымкент қаласы мен оңтүстік өңірінің сакралды аймақтарына ақпараттық-танымдық экскурсиясы ұйымдастырылды.
Еткен еңбекті жарнамалау да бір өнер. Ал туристік өнімді жарнамалаудың жөні бөлек, жосығы ерек. Туризмнің маңызды бағыттарының бірі – оқиғалы туризмді дамыту болып табылады.
«2019 жылдың 27 сәуірінде «Арбат» жаяу жүргіншілер аймағында алғаш рет «Қызғалдақ жолы» мерекелік фестивалі өтті. Аталған шараға 10 000-нан астам қала тұрғындары мен қонақтары қатысты. Шара 30 республикалық және жергілікті БАҚ-та жарыққа шықты. Сонымен қатар мамыр айының 15-нен 31-і аралығында National Geographic Kazakhstan компаниясы Шымкент қаласында халықаралық экспедиция өткізді», дейді қалалық туризм басқармасының басшысы Олжас Шынтаев.
Экспедиция нәтижесі бойынша қала күніне орай Нұр-Сұлтан қаласында 1 ай көлемінде «Шырайлы Шымкент» фотокөрмесін ұйымдастырып, «National Geographic Russia», «National Geographic Kazаkhstan» журналдары мен ресми сайттарында қала туралы мақалалары жарияланды. Аталған фотокөрмені 22 күнде 500 мыңнан астам адам тамашалады.
Ағымдағы жылдың 22 мамырында Батыс Қазақстан өңірінің туроператорлары үшін ақпараттық тур өткізіліп, Шымкент қаласының туристік бизнес өкілдерінің қатысуымен В2В кездесу ұйымдастырылды.
Қалаға келетін өзге де қонақтарға, оның ішінде БАҚ өкілдері, блогерлер, туроператорларға өңірдің көрікті жерлерін таныстыру бойынша жұмыстар жүргізілуде. Маусым айында Румыния, Польша мемлекеттерінен танымал телеарналар келсе, тамызда Еуропа және Азияның 14 мемлекетінен 20 БАҚ өкілі және 7 елдің блогерлері танымдық турға қатысты.
Қала тұрғындары мен қонақтарын өңірдің туристік нысандарымен таныстыру мақсатында әлеуметтік желілерде Visit_shymkent_kz ресми туристік парақшасы іске қосылды. Аталған парақша қаламыздың туристік көрікті жерлері, тарихи орындары мен қалада өткізілетін мерекелік іс-шаралар жөнінде тұрақты түрде хабардар етіп отырады. Туристерге ақпараттық қолжетімділікті арттыру үшін бірқатар жарнамалық ақпараттық материалдар шығарылуда. Атап айтқанда, «Шымкент 24 сағатта», «Шымкент. Тарих ізімен», «Балаларға арналған Шымкент» тақырыбында 60 мың бүктеме, 77 мыңнан астам туристік карталар, «Шымкенттегі үлкен экскурсия» атты 350 кітапша шығарылды.
Бұның барлығы өткен жылдың еншісіндегі шаруалар. Дегенмен індеттің беті қайтып, құрсауы босап жатса, елдегі ішкі туризм саласына көңіл бөлу басты назарда. Оның ішінде Шымкенттің үлесі көп деп айтуға толық негіз бар. Алдағы уақытта Ескі қалашық пайдалануға беріліп, этноауыл кәсіпкерлікке пайдалануға берілмек. Бұл біріншіден, өңір тұрғындарының кәсіптенуіне, екіншіден, қалаға туристер тартуға таптырмас сәт болғалы тұр.
Қалада туризм саласын дамыту үшін қолға алынған жақсы бастаманың бірі – туристік ақпараттық дүңгіршек қызметі деп айтуға болады. Қазіргі таңда Шымкентте 6 туристік ақпараттық дүңгіршек жұмыс істейді.
Туристік дүңгіршек қызметкерлері қала тұрғындары мен қонақтарына мегаполистің туристік әлеуеті туралы кәсіби кеңес бере отырып, қаланың көрікті жерлері, мәдени оқиғалары мен мейрамханалары, жол карталары мен бүктемелері, туристік маршруттары, мәдени-бұқаралық іс-шаралардың анонстары туралы толық ақпаратты бір терезе принципі бойынша ұсына алады.
Мұндай ақпараттық дүңгіршектер еліміздің бірнеше қалаларында бар. Атап айтқанда Алматы, Нұр-Сұлтан, Тараз, Түркістан қалаларында жолға қойылған. Мақсаты – аймақ бойынша туризмді дамытып, шетелден келген қонақтарға өңіріміздің көрікті жерлерін таныстыру, оларға сапалы қызмет көрсету, қалаға қалай жету немесе келесі нысанға қалай баруға болатыны түсіндіріледі. Айта кететін жайт, орталықтағы барлық ақпараттық қызмет түрлері тегін көрсетіледі.
Қазіргі таңда дүңгіршектер тарапынан тұрғындар мен қонақтарға алдын ала жазылу бойынша (10 адамнан артық емес) тегін экскурсиялық қызмет (18.00 мен 20.00 аралығында) көрсетілетін болады. Бізде қазіргі таңда туристік маршруттар толығымен дайындалды. Болашақта әртүрлі туристік бағыттағы маршруттар әзірленіп, жетілдіру бойынша ауқымды жұмыстар жүргізіледі.
Алдағы уақытта осы дүңгіршектерден кез келген адам қала аумағындағы барлық қонақүйлер мен мейрамханалар, қолжетімді емдеу орталықтары, ондағы бағалар мен қызмет түрлері жайында толық мәлімет ала алады.
Елордада өткен ЭКСПО халықаралық іс-шарасында шетелден келген туристің қалтасын қағып кеткен көлік жүргізушісінің әрекетінен кейін елімізде туристік полиция қызметін жандандыру қажеттілігі туындағандай. Осы бағытта Шымкентте арнайы бөлімше – туристік полиция жұмыс істей бастады. Жаңа бөлімшенің жеке құрамында 25 адам қызмет етуде.
Туристік полиция қызметкерлері таңғы сағат 9:00-ден 1:00-ге дейін Арбат, Орталық саябақ, Наурыз алаңы, Қошқар ата өзенінің жағалауы сияқты қаламыздағы төрт ірі нысанында қызмет атқарады.
Бөлімшедегі полиция қызметкерлерінің міндеті қала туристері мен қонақтарына құқықтық көмек көрсетуге бағытталған. Егер турист өз құжаттарын жоғалтса немесе қандай да бір оқиғаға тап болса, полиция қызметкерлері қонақтарға көмек көрсетпек.
ШЫМКЕНТ
