Абай шығармалары – шет тілдерінде

Абай • 31 Шілде, 2020

Абай шығармалары – шет тілдерінде

68 рет көрсетілді

Қазақ елінің мәдени, әдеби, баспа тарихында тұңғыш рет қазақ халқының ұлы ақыны, данышпан ойшылы, өз ұлтын қалыптастыруға жанын салған дана тұлға – Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойына арнап «Халықаралық Абай клубы» тұғыры биік тұлғаның онтомдық толық шығармалар жинағын қазақ, орыс, ағылшын, француз, неміс тілдерінде шығарып, тарту жасады.

Талғат БАТЫРХАН

Ақынның шығармаларын шетелдердің тілдеріне аударған айтулы аудармашылар – жазушы Роллан Сейсенбаевтың әдебиеттегі және өмірдегі жақын достары.

Абайдың өлеңдерін орыс тіліне аударған орыстың ХХ ғасырдағы ұлы ақындарының бірі Юрий Кузнецов.

«Қарасөзін» («Ғақлия») орыс тілінде сөйлеткен белгілі аудармашы Клара Серікбаева.

Ақынның өлеңдері мен «Қарасөзін» ағылшын тіліне аударған ағылшынның әйгілі ақыны, аудармашы, түркітанушы Ричард МакКейн. Ричард МакКейн ағылшын тіліне түріктің ұлы ақыны Жүніс Емренің, Жалаладдин Румидің, орыстың ұлы ақындары Анна Ахматованың, Борис Пастернактың өлеңдерін аударып, Ұлыбританияның белгілі «Pеnguin» баспасынан шығарған.

Абайдың өлеңдері мен «Қарасөзін» француз тіліне аударған Антуан Гарсиа. Ол – Лев Толстойдың, басқа да атақты орыс жазушыларының шығармаларын аударып, Парижде кітап қылып шығарған белді аудармашы.

Ақынның «Қарасөзін» Гетенің тілінде сөйлеткен – қазақ жерінің тумасы, неміс, қазақ, орыс тілдерін жете меңгерген неміс қызы Лариса Захарова және алманиялық аудармашы Ханс Фрайтаг. Абайдың өлеңдерін неміс тіліне аударған белгілі аудармашы, баспагер Лео Кошут.

Абайдың философиялық дүниетанымын өз тілдерінде жеткізу үшін, аудармашылар, әлбетте, қазақ даласының кемеңгер ойшылы көтеріп отырған адами-құлықтық, рухани ой-толғамдарына алдымен өздері қанық болды. Өйткені Абайды толғандырған ойлар ХХІ ғасырда да бүкіл адамзат үшін дұрыс шешімін таппай жатқан өзекті мәселелер. Аудармашылардың Абайдай қазақ данасының шыққан жері, ұлылардың табаны тиген киелі топырақты көруге арнайы Жидебайға зиярат қылуға асыққандары сондықтан болар.

Абайдың еңбектерін шет тілдеріне алғаш рет аудартқан, кітап қылып басып шығарған Лондондағы «Абай үйін» ашқан Роллан Сейсенбаев болатын.

«Халықаралық Абай үйі» тұңғыш рет ақын шығармаларын факсимиле түрінде Түркияда басып шығаруды жоспарлауда. Осыдан төрт-бес жыл бұрын «Абай клубы» парсының ұлы ақыны Фирдоусидің «Шахнама» эпосының қыпшақ тіліндегі аудармасын Ұлыбритания мен Түркия баспаларында басып шығарған.

Абайдың біртомдық таңдамалы шығармалар кітабы Американың «Amazon» баспасында жарық көрмек.

Жинақтың тоғызыншы томы «Абай туралы сөз» кітабында әлем елдерінің әйгілі әдебиетшілері, ақын-жазушылары, ғалымдары, дін қайраткерлері Абай бабамыз туралы терең ойларын білдіреді. Бұл Абай әлемінің шалқар кеңдігін, асқақ биіктігін, бүкіл адамзатқа ортақ рухани құндылық екенін көрсетеді.

Мұхтар Әуезовтің «Абай лебі, Абай үні, Абай тынысы – заман тынысы, халық үні. Бүгін ол үн біздің де үнге қосылып, жаңғырып, жаңа өріс алып тұр», деуі тарихи шындыққа айналуда.