– Бақыт мырза, биылғы пандемия барлық федерациялардың жұмысын тұралатып, спортшыларға да ауыр соққы болғаны рас. Осы орайда карантин паралимпиадашыларға қаншалықты кері әсерін тигізді?
– 2020 жылдың 30 наурызында Халықаралық Олимпиада комитеті, Халықаралық Паралимпиада комитеті және Жапония үкіметі коронавирустық пандемияға байланысты Токиода өтетін XVI жазғы Паралимпия ойындарын кейінге қалдыру туралы бірлескен шешім қабылдады. Әлемдегі жағдайды ескере отырып, ойындар 2021 жылдың 24 тамызы мен 5 қыркүйегі аралығында өтеді деп жоспарланған. Жаһандық пандемияға байланысты көптеген халықаралық және республикалық іс-шара кейінге шегерілді.
Дегенмен спортшыларымыз онлайн жаттығулар жасап, онлайн жарыстарға қатысуда. Пара садақ ату спортынан, пара пауэрлифтингтен спортшыларымыз ресейлік, әлемдік кубоктарға қатысты. Мысалы, пара пауэрлифтинг спортшысы Давид Дегтярев онлайн Әлем кубогында бірнеше ай жалғасып келе жатқан кезеңдерден көш бастап, финалға шықты. Оған жиырма шақты елден спортшылар қатысуда. Онлайн жарыстың нәтижесі қарашаның соңында белгілі болады. Карантин уақытында қашықтықты сақтауға қойылатын талаптарды ескере отырып, барлық спорт түрі бойынша жаттығу процесі онлайн режімінде жүргізіліп, бақыланды.
– Осы уақыт аралығында Паралимпиадашыларға Ұлттық паралимпиада комитеті мен мемлекет тарапынан қолдау көрсетілген шығар?
– Ұлттық Паралимпиада комитеті (ҰКП) карантин кезінде спортшылардың жаттығуын онлайн түрде қатаң қадағалады. Паралимпиадашылар мен жаттықтырушылар күнделікті жаттығуларын есеп ретінде жіберіп тұрды. Мемлекет тарапынан ең басты көмек – ол биыл алғаш рет ҰПК-ның мемлекеттік тапсырысқа ие болуы. Яғни 2020 жылдан бастап ұлттық құрама сапындағы паралимпиадашыларымыз толықтай мемлекет тарапынан қаржыландырылып, жарыстарға қатысуға мүмкіндік алды. Оның ішіне құрама сапындағы спортшылар мен жаттықтырушылардың айлық жалақысы, спорттық құрал-жабдықтар, оқу-жаттығу жиындары мен шетелдік жарыстарға қатысу кіреді. Өкінішке қарай, биылғы көптеген жарысымыз кейінге шегерілді. Бірақ әрбір қиыншылықты басқа жағынан қарап, оны одан сайын сапалы дайындалуға берілген уақыт деп қабылдауға тырысамыз.
– Жалпы елімізде спорт саласы мемлекет тарапынан жан-жақты қолдауға ие болып келеді. Осы орайда мемлекет тарапынан қандай жобаларыңыз қолдау тауып жатыр? Солардың ең негізгілерін атап айтсаңыз.
– Бүгінгі таңда паралимпиадалық спорт заңмен реттеледі. 2016 жылы Парадимпиадалық спорт түрлері Олимпиадалық спорт түрлерімен, соның ішінде медальдар үшін сыйлық төлемдері заңды түрде Олимпиада медальдары үшін төлемдер мөлшеріне теңестірілді. 2017 жылы Ұлттық Паралимпиадалық комитет «Дене шынықтыру және спорт туралы» Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 3 шілдедегі No 228-V заңында мемлекет тарапынан ресми танылды. 2020 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Ұлттық Паралимпиада комитеті алғаш рет паралимпиадалық спорт түрлері бойынша ұлттық құрама командалардың спортшыларын даярлау туралы Мәдениет және спорт министрлігінен мемлекеттік тапсырма алды. Ол бойынша спортшылар республикалық, халықаралық жарыстар мен оқу-жаттығу жиындарына барып-келуі қаржыландырылады.
Одан бөлек өңірлерде жергілікті атқарушы ұйымдардың қолдауымен инваклубтар дамытылып жатыр. Өңірлерде іріктелген спортшылар Қазақстан чемпионаттарына қатысып, ұлттық құрама сапында ел намысын халықаралық ареналарда қорғайды.
– Спортшылардың алдағы жарыстарға дайындықтары туралы айтып өтсеңіз. Спортшыларымызды алда қандай додалар күтіп тұр?
Жылдың басында паралимпиадалық ат спортынан халықаралық рейтингтік жарыс, пара шаңғы жарысы мен пара биатлоннан, пара дзюдо мен пара пауэрлифтингтен Әлем кубоктары, пара жүзуден Беларусь Республикасының ашық чемпионаты, сонымен қатар пара дзюдодан, пара пауэрлифтингтен, пара садақ ату спортынан, голболдан республикалық чемпионаттар өтті.
Карантин уақытында спортшыларымыз өздерінің тұратын жерлерінде, спорт түріне байланысты мүмкіндігінше күнделікті жаттығу жасауда. Мүмкіндік болмаса, үйде шынығады. Күзде Токио ойындарына дайындық, әртүрлі спорт түрлері бойынша оқу-жаттығу жиындары басталды. Олар барлық санитарлық талаптарды сақтай отырып жүргізіледі. Жыл соңына дейін аз уақыт қалды. Өкінішке қарай, қазіргі таңда пандемияға байланысты қандай да бір жарыстарға қатысу тоқтатылған. Дегенмен жақында барлық санитарлық талапқа сай пара садақ ату спортынан Қазақстан Республикасының чемпионаты өтті. 2021 жылы болатын халықаралық жарыстардан нақты хабар келмегеннен кейін, жарыстардың барлығы ойдағыдай жоспарлануда.
– Қазіргі уақытта Токио паралимпиадасына пара таэквондо мен жүзуден 7 жолдама жеңіп алдыңыздар. Алдағы уақытта қай спорт түрлерінен тағы қанша лицензия алуға мүмкіндік бар?
– Бүгінде пара таэквондо бойынша спортшымыз Нұрлан Домбаев Паралимпиада ойындарына алғашқы болып лицензия жеңіп алды, пара жүзуден алты орын біздікі. Барлығы 7 лицензия ұтып алынды. Мемлекеттік тапсырманы іске асыру шеңберінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Паралимпиада комитеті 11 спорт түрінен ұлттық құрама командасын алдағы Токиодағы ойындарға дайындайды, соның ішінде нысана көздеу, жеңіл атлетика, жүзу, дзюдо, пауэрлифтинг, таэквондо және отырып ойнау волейболы сияқты спорт түрлерінен 11 лицензияны жеңіп алуды жоспарлап отырмыз.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен
Әли БИТӨРЕ,
«Egemen Qazaqstan»
