Қаржы • 23 Қараша, 2020

Қолма-қол ақша көбейді

1354 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Төлем карталар нарығының дамуы мен қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың айтарлықтай ұлғайғанына қарамастан қазанда елімізде айналымдағы қолма-қол ақшаның көлемі 2,8 трлн теңгені құрады. Ranking.kz порталының ақпаратына сәйкес, кейінгі бес жылда Қазақстанда қолма-қол ақша айналымы жылына орта есеппен 18,8%-ға өсіп келеді.

Қолма-қол ақша көбейді

Былтырғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда 2020 жылы республика аумағында қолма-қол ақша көлемі 25,8%-ға көбейіп, соңғы төрт жылда ең жоғары нәтиже тіркелді. Ақша айналымының мұндай өсіміне дағдарысқа байланысты мемлекеттің халық пен ШОБ-ты қаржылай қолдау амалдары негіз болды.

Қолма-қол ақшаға қатысты тәуекелдердің бірі – жалған ақша айналымы. Әлем елдерінде секілді Қазақстанда да жалған ақша жасау кең таралған қыл­мыстың түрі. Алайда осы жылы жалған купюралар саны екі есе азайғанын айта кеткен орынды. Айталық, жеті айда 1,2 млн теңгені құрайтын 381 жалған банкнот анықталды. Осы кезеңде жалған монеталар табылған жоқ. Жыл басынан бері жалған ақша белгілерінің саны былтырғы сәйкес кезеңімен салыстырғанда 46,9%-ға төмендеді (718 банкнот және алты монета теңге). Бұл ретте 2020 жылы номиналы 2000 (41,47 %) және 5000 теңгелік (31,5%) банкноттар жиі қолдан жасалғанын еске сала кетейік.

Жалған купюралар санының азаюы оларды жасаудағы қиын­дықтармен байланысты. Өйткені теңге әлем валюталарының арасында қолдан жасаудан мықтап қорғалған ақшаның бірі.

Еліміздегі жалған банкнот­тардың басым бөлігі түпнұсқа ақшаның нақты бір белгілерін ғана ұқсататын жеңіл технология бойынша дайындалады. Жалған купюраларды арнайы жабдықсыз анықтауға болады. Ұлттық валюта банкноттары арнайы қорғау элементтеріне ие. Әр купюрада кем дегенде 6 қорғаныс элементі бар.

Қазақстанның ұлттық валю­тасының банкноттары әлем­дегі ең әдемі және стильді банкнот­тардың бірі саналады. Ха­лықаралық банкноттық қа­уым­дастық (IBNS) жыл сайын әлемдегі әдемі валюталарды іріктеп, бағалаудың басты талабына ақшаның көркемдігі мен инновациялық қауіпсіздік элементтерінің үйлесімдігі жатады.

Кейінгі он жылда теңгенің үш банкноты «Жыл банкнотасы» аталымын жеңіп алды. Бұл орайда еліміздің төл ақшасы бұл атақты үш жыл қатарынан иеленді. Осылайша, 2011 жы­лы IBNS нұсқасы бойынша Қа­зақстан Тәуелсіздігінің 20 жыл­дығына арналған номиналы 10000 теңгелік банкнот жылдың ең үздік банкноты ретінде танылды.