20 Сәуір, 2010

ЖЕҢІС – ҮМІТ ПЕН ТОЛҚУДЫҢ ЖЕМІСІ

632 рет
көрсетілді
12 мин
оқу үшін
“Жас қанат” өз жеңімпаздарын анықтады “Егемен Қазақстан” га­зеті­нің сай­тын жиі ашып қарай­тын адам он­да тұрақты шығып тұратын “Апта­ның сұрағы” атты шағын блоктың бар екенін жақсы біледі. Ол әр апта­да қоғамда болып жат­қан маңызды оқиғаға бай­ланысты рейтингтік сарап­тама жүргізуді көздейді. Апта сайын ауысып отыратын осы блокта өткен аптада “Жас қанат” ән бай­қауы шын мә­нін­де жас таланттарды анық­тай ма?” деген сауал қойыл­ғанын көрдік. Бір апталық дауыс беру нәтижесі бойын­ша “жоқ, анықтал­майды” деп жауап бергендер 32 пайызды, “иә, анықтайды” деушілер 29 пайызды, “иә, солай шығар” – 23 пайыз, “білмеймін” деу­ші­лер 16 па­йыз­ды құрайты­ны анықталды. Соны­­мен, бұл жолғы ХІХ респуб­ли­ка­лық “Жас қанат” байқауы қанша­лық­ты деңгейде әділ өтті, нағыз талант иегері қалай сұрыпталды деген әңгімені басы­нан бастап баян­дасақ. Алайда, бір айтарымыз, жоға­ры жақта басым дауыс бергендер егер бай­қаудың үшкүндігіне қаты­сып, дүбірге толы доданың қалай өт­кен­­дігін өз көздерімен көріп, құ­лақ­­тарымен естіген болса, өздері­нің қатты қателескендерін білер еді. Қазақ эстрадасының қанат жа­йып өркендеуіне тікелей ықпал ет­кен “Жас қанат” байқауына биыл 15 үміт­кер қатысатындығын газеті­міздің өт­кен санында айтқан бола­тынбыз. Осы 15 үміткердің үш күн ішінде кімнің бағы жанып, “алтын қанатқа” кімнің ие бола­тындығы баршамызды бей-жай қалдыр­мағаны белгілі. Мұны біз бәсекелі дода неғұрлым қыза түскен сайын Конгресс­-Холл­ға жиналған қауым­ның солғұрлым арта түскенінен байқадық. 16 сәуір – байқаудың алғашқы күні. “Жас қанаттың” өтуі туралы алдын ала берілетін жарнама биыл бұрынғыдай болмай шықты. Биылғы жарнама әлсіз шыққан болуы керек, кіру билетінің тегін екеніне қара­мас­тан зал ішіндегі бос орындар әжеп­тәуір көзге ұрып тұрды. Алайда, адам­ның аздығы қатысушылардың көңіл-күйлеріне кері әсер еткен жоқ. Мәдениет министрлігі, Астана қаласы әкімдігі, “Хабар” агенттігі мен “Азия дауысы” халықаралық фес­­ти­валі­нің ұйытқы болуымен өткен аталмыш байқауға Астана қаласы әкімінің орынбасары Аида Балаева, “Хабар” агенттігі төраға­сы­ның орын­басары Қанат Са­хария­нов, Мәжіліс депутаты Т.Берді­­оң­ғаров, Қазақ ұлт­тық өнер универси­тетінің проректоры, білім беру сала­сының құрметті қыз­мет­кері Раиса Мұсаходжаева, Қа­зақ­­­стан Ком­позиторлар одағын­ың мүше­сі, рес­пуб­ли­калық және ха­лық­аралық бай­қау­лардың лауреаты Бейбіт Орал­ұлы, республикалық және халық­ара­лық бай­қаулардың лауреаттары, әнші Ба­қыт Шадаева, Медеу Арынбаев, К.Бай­сейітова атындағы опера және балет театры­ның бас хормейс­тері Ер­жан Даутов, Қа­зақ өнер уни­вер­ситетінің бірінші проректоры, ком­позитор Серік Ер­­­кім­беков, продю­сер Мұрат Ерға­лиев сынды өкілдерден тұра­тын әділ қазылар алқасы жинақ­талды. Төрайымы А.Балаева болып бекі­тіл­ген болатын. Жарыс ережесі бойын­ша 15 қатысушы бес-бестен 3 топқа бөлінді. Өздерінің жарыс алдын­да тартқан жеребелерінің сан­дарына сәйкес рет-ретімен шық­қан әнші­лер бірінен-бірі мық­ты шығып, алғаш­қы топқа қа­раған­да екінші топтағылар, ал екінші топқа қара­ған­да үшінші топтың озып шапқан­дары көрер­мен­­дерге де, әділ қазы­ларға да анық байқалды. Ара-тұра болып жатқан әділ қазылардың бағалау пікірлері де, ескертпелері де, өз­дерін сүйін­дірген, күйіндірген біраз мәселе­лер де ортаға салынды. Мәсе­­лен, сахналық мәдениетке сай әнші­лердің киген киімдері тым жұ­пы­ны болды. Дәл осыған бай­ла­ныс­ты біраз әншілерге жұмсар­тыл­ған ескертпелер де айтылып жатты. Үш сағатқа жуық созылған бай­­қау­дың алғашқы күнінде әділ­қазы­лар алқасының берген ұпайы жағы­нан да, көрермендердің ыс­тық қоше­меті жағы­нан да басым­дыққа ие бол­ған, 150 ұпай­­­дың 145-ін жинаған Қос­танайдан кел­ген 17 жасар Батырхан Мәліков болды. Сондай-ақ, 138 балл жинаған көк­ше­тау­лық 26 жастағы Арайлым Әбді­бекова өзінің ерекше таланты­мен көзге түсті. Бірінші күнде жарыс ере­жесі бойынша 15 қатысу­шы­­ның ішін­дегі ең төмен ұпай жина­ған 5 әнші бай­қаумен қош айтысып, келесі күнгі жарысқа қатыспайтын болады. Осылайша бірінші күні “Жас қанат” алматы­лық Қанатбек Пу­лат­бековпен, ақтөбелік Алтынай Ки­рее­ва­мен, Оралдан келген Асланбек Шайхин­мен, Талдықорғаннан келген Дәс­түр Асылханмен және павло­дар­лық Гүл­ниса Алдажаровамен қош ай­тысты. Бұл олардың әлсіз­діктерінің емес, бар болғаны, бәсе­келі өнерде олардан да мықтылар­дың бар екен­дігінің белгісі. Өйт­кені, олар “Жас қанатқа” қаншама жас әнші­лер­дің іштерінен іріктеліп алын­ды. Бұл байқауға қатысудың өзі олар үшін үлкен жеңіс болып қала бермек. 17 сәуір – жарыстың екінші күні. Қала тұрғындары жан-жақтан естіген болу керек, бұл күнгі көрер­­мендер са­л­ыст­ырмалы түрде көбей­ген. Залдың екі шетіне жайғасқылары  кел­мей, бәрі ортадан, жақсы көрі­нетін жерден орын алғылары келді. Билетте арнайы орын белгіле­меген­діктен жұрттың көпшілігі орын­ға таласумен әлек болды. Мұ­ның басты себебі неде дегенде, бай­қауды ұйымдастыру комитеті тегін бері­летін би­­лет­термен қоса, кейбір арнайы ме­ке­м­елерге шақыру­лар жө­нелткен екен. Ал олар үшін арнайы орын­дарды белгілеп берген. Сонымен бір-біріне өкпелей қара­ған көрермендердің үздіксіз қол шапа­лақтауының арқасында жарыс та басталды. Жартылай финалға жолдама алған он қаты­сушының онының да осыдан ақ­тық сынға өтіп, жеңімпаз атанғы­лары келетін­дері бұл күні анық байқалды. Бірін­ші күнгі алған ескертпелерге құлақ асып, сахна­лық киімдерін безендіре киіп, әндеріне әртістік шеберліктерін де ұтымды ұштастыра келіпті. Бұл жолы әншілер 3 топқа бөлініп, жеребелік рет тәртібімен сахнаға шығып, әндерін айтып жатты. Қарап отырсаң әр әншінің де өзі­не тән ерекшеліктері бар. Бірінші күні бір қырынан қарасаң, екінші күні басқа қырынан танылып келеді. Қызу бәсеке нағыз жүй­рікті, нағыз мық­ты­­ны анықтайты­ны белгілі. Осы күнгі 2 сағатқа жалғасқан байқауда әділ қазы­лар да түрлі пікірлер айтып жатты. Мәселен, Медеу Арынбаев кеше­гіндей шығармашылық қарқын байқалмай­тын­дығын тілге тиек етсе, Аида Ба­лаева кешегі күнмен салыс­тырғанда, бүгінгі барлық­тарыңыздың репертуар­ларыңыз сәтті таңдалмаған сияқты. Алайда, сахналық киім­дері­ңіз­дің жақ­сарғанына қуанып отыр­мын. Бұдан былай да сахналық имидждеріңізге аса көңіл аудара­тындарыңызға сенімді­мін” деді өз сөзінде. Сахнаның қыр-сырын пе­да­­го­гикалық тұрғыда жақсы мең­герген Раиса Мұсаход­жаева өзінің көңілі толмай жатқан тұсын былай­ша жеткізді: “Жуырда біз Ұлы Жеңіс­т­ің 65 жылдығын той­лағалы жатырмыз. Біз үшін бұл үлкен мере­ке. Алайда, қарап отырсам бір де біреулеріңіз осы Жеңіске бай­ланыс­ты ән шырқамады­ңыздар. Бұл тақырыпқа арналған әндер өте көп. Бүгінгі сахнада осын­дай әндердің айтылмағаны өкінішті. Бұдан сіздерде шығармашылық ізденістің төмен екендігі байқалады. Сонымен қатар, сахнада әншінің өз-өзін ұстауы да аса маңызды”. Арнайы кәсіби мамандардың пікірлерінен кейін, “Шалқыма” би тобының мың бұралған арулары орындаған би қоңырқайлау тарт­қан­дай көрінген көң-күйді сәл де болса сергіткендей болды. Содан ән­ші­лердің ұпай сандарын жария­лау сәті де келіп жетті. Үміт пен үрей, қобалжу мен қуа­ныштың ор­та­сында тұрған жас өрендерге әділ қазы­лардың қойған бағалары­ның арқа­сында оза шап­қандар да бел­гілі болды. Алдындағы күнгі ұпай­лары­мен қоса есептегенде екінші күнгі алғашқы үштікке 24 жасар алматы­лық Айшүрек Үмбе­талива мен ал­ғашқы күннің жеңімпаз­дары Батыр­хан Мәліков және Арай­лым Әбдібекова ілінді. 18 сәуір – бәйгенің үшінші әрі шешуші күні. “Жас қанаттың” финалы болатындығын естіген шы­ғар, бұл күні зал лық толды. Көбі мек­­теп оқушылары мен жоғары оқу орындарындағы студент жастар. Жарыс басталардан сәл бұ­рын әділ қазылар алқасы мүше­лері бри­финг өткізген болатын. Бри­финг бары­сында осыған дейінгі “Жас қанаттың” жеткен жетіс­тік­терімен қоса осы жол­ғы қатысу­шы­лар­дың дара қабілетті­ліктері жайын­да сөз қоз­ғалды. Сондай-ақ, алдағы жылы “Жас қанат­тың” 20 жыл­дық мерей­тойын тойлау туралы да әңгіме қозғалып, кейбір іс-шара­лар­дың жос­пары баян­далды. Бұл жолғы бай­қау­ды ұйымдастыру­дағы кейбір ар­тық­шы­лық­тар мен ерекшеліктерді, әсіресе, сахна­лық безендіруге, үміт­кер­лердің жоғарғы деңгейде, қатаң талап­тардың арқасында сұрыптал­ғандығын әділ қазылар ерекше атап өтті. “Биылғы байқауды қаншалық­ты деңгейде әділ өтті деп ойлайсыз­дар?” деген сұрағы­мызға, Бейбіт Орал­ұлы: “Әділ қазы алқасы болған­дықтан, біз қашан­да әділ шешім қабылдауға, ешкімге обал жасамауға, бәріне бірдей қарауға міндеттіміз, жұмыс­тары­­мыз да дәл осы ұстаным бойынша жүргізіледі. Оның үстіне біздің қойып жатқан әділ бағалары­мызды көрермен қауым да дәлел­деп, айшықтап бере алады”­, деп нақты жауап қайтарды. Сонымен тартысты өткен байқау­дың соңғы әрі жүрек лүпілін жиілетіп соқтыратын сәті де алыс емес еді. Фи­налға шыққан 5 үміт­кер­дің өнер­лерінен кейін, нақты, әділ шешім қабылдау үшін әділ қазылар залдан шығып, жеке бөл­меге ауысты. Осы сәтте әншілердің өздерімен қоса көрермендер де қобал­жи бастады. Бірақ, байқау барысында кімнің өнері ерекше көз­ге түскенін, қайсысының та­ланты көрерменмен қоса әділ қазыларды да тәнті еткенін отырған қауымның бәрі білетін еді. Көп ұзамай әділ қазылар да қайта­дан сахнадан көрінді. Жеңім­паздың кім екендігі жарияланбас бұрын әр өңірден байқауға демеу­шілік жасаған ұйымдар өздерінің сыйлықтарын қа­ла­ған әншілеріне үлестіріп, табыстап жатты. Алайда, жұрттың бәрі үлес­тірілген сыйлық­ты емес, “алтын қа­нат­тың” кімге бұйыратынын көргісі кел­ген еді. Сонымен жеңімпазды жа­рия­лайтын сәт те келіп жетті. Осын­­дай жеңім­паздың есімін жариялайтын кезде үміткер мен көрерменнің жылдам соғып жатқан жүрегін одан да жылдамдата түсейін дей ме, әйтеуір сөз сөйлеуші бір сөзді сағыздай созып, бір айтқанын он қайталап, жүйкесі шымырлап бара жатқан­дарды одан әрмен тығырыққа тіреді. Сонымен, соң­ғы нәтижелер бойынша “Жас қа­нат­тың” арнайы дипломдарымен Астана қаласының 24 жастағы тұр­ғыны Мөлдір Тоқбаева мен павлодар­лық “Спа­си­бо” тобы иеленсе, “қола қанатты” Ай­шүрек Үмбеталива, “күміс қа­нат­ты” Батырхан Мәліков, “алтын қанатты” Арайлым Әбдібекова иеленді. “Алтын қанат” иегерінің аты-жөні айтылған сәтте, залдың іші тағы да дүр ете түсті. Кейбір көрер­мен­дер тіпті қуанғандарынан көз­деріне жас та алып үлгерді. Бай­қаудың соңы Арайлым Әбді­беко­ва­ның айтқан әнімен аяқталды. Иә, үш күнге созылған үміт пен тол­қуға толы бәсекелі бәйге де өз мәресіне жетті. Алда бізді мерей­тойлық республикалық ХХ “Жас қанаттың” қызықтары күтіп тұр. Соған бәріміз бірге жетейік! Арай ҮЙРЕНІШБЕКҚЫЗЫ. Суретті түсірген Ағыбай АЯПБЕРГЕНОВ.