Шектеулі мүмкіндікке – шектеусіз қамқорлық

Облыстық Жұмыспен қамтуды үй­лес­тіру және әлеуметтік бағдар­ла­­­ма­лар басқармасының басшысы Алмира Жүсіпованың айтуынша, мақ­сат – өмір­лік қиын жағдайға тап болған жан­дардың мұқтаждықтарына барын­ша сергек қарап, көмек қолын созу. Бұл күндері өңірдегі 1 739 нысан мүм­кін­дігі шектеулі жандарға арналған бе­йімдеу жұмыстарын жасағаны тура­лы құжаттарын алды. Енді қалған 349 нысанды бейімдеу жұмыстары жал­ғасуда. Мүгедек жандар, балалар, жасөс­пі­рім­дер­ қоғамда өзін емін-еркін сезінуі үшін әр­бір нысандағы бейімдеу жұмысы өте қажет.

Биыл өңірдегі ерекше қажеттіліктері бар жандарды әлеуметтік оңалтуға 1,9 млрд теңге бөлініпті. Ата-анаға немесе қамқоршыға берілетін жолдама құ­ны­ның 50 пайызын өтеу үшін қалалар мен аудандар осы мақсатқа 40 АЕК беруге дайын.

Дегенмен ерекше жандардың мұқ­таж­дықтарына барынша адам­гер­шілік тұрғысынан қарайтындар қатары әлі де сирек. Бұл жайында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Алматы қала­сын одан әрі дамыту мәселелері жөнін­дегі кеңес барысында айтып, әлеу­мет­тік салаға жауапты құрылым қыз­мет­кер­лер­інің өз жұмысын талапқа сай атқара алмай отырғанын сөз етті. Яғни ерекше күтімге мұқтаж жандарды қолдаудың және оларға барынша қолайлы орта қа­лыптастырудың маңыздылығын жет­кізіп, оны мемлекеттің әлеуметтік сала­да­ғы басты міндеттерінің бірі екені ай­тыл­ды.

Мысалы, облыстық әкімдіктің қа­был­дау бөлімі арқылы келіп түсетін арыз-шағымдардың көпшілігі мүмкіндігі шек­теулі жандарға тиесілі болса, облыс әкімі Әбілқайыр Сқақовтың атына осы жылдың өткен екі айы арасында әлеуметтік қолдау алу мәселелеріне байланысты 100-ге жуық өтініш келіп түскен. Шағымданғандар негізінен мем­лекеттік қызметкерлердің өз мін­дет­терін дұ­рыс атқармайтынына, қағаз­бас­ты­лық­қа реніштерін жеткізген.

«Кішіпейілдік пен адами қарым-қатынасты ұмытпау керек. Мұндай өті­ніштерге үлкен жауапкершілікпен қа­рау керек», деді мүмкіндігі шектеулі жан­дар­дың мәселелеріне арналған кезекті жиында облыс әкімі.

Сонда бұл қызметкерлер Үкіметте «Әлеу­меттік кодекс» тұжы­рым­да­ма­сы­ның әзірленіп жатқанынан, әлеуметтік бағдарламалар қызметі құрылатынын, елімізде әлеуметтік қамсыздандыру сая­сатын қайта жаңғырту мәселелері өзге­ретіні, яғни мемлекет көмекке мұқ­таж азаматтарды қолдауға басымдық бере­тіні жайлы жаңашылдықтарға мән бер­меген сияқты.

Үлгі боларлық мысал, облыстық «Қызыл Жарты ай» қоғамының басшысы Гүлнәр Исақанованың айтуынша, қоғам мүшелері шетелдік демеушілердің көмегімен Павлодар қаласындағы төрт, Екі­бастұздағы екі және Ақсу қала­сын­дағы бір оңалту орталығына барып, ондағы өмірлік қиын жағдайдағы 120 балаға, 220 ересек адамға жылы көрпе­лер, төсек-орын жабдықтарын және балалар киімдерін апарған.

Басқарманың мәліметінше, өңірдегі әлеуметтік осал топтар санатында 80 мыңнан астам адам бар. Олардың үш­тен бірі – мүмкіндігі шектеулі жандар. Биылдан бастап әлеуметтік көмек­тің жаңа түрлері енгізіліп, қолда­ныс­та­ғы кейбір төлемдердің мөлшері ұлғай­ты­луда. Мысалы, жалғызбасты және жа­лғыз тұратын I, II және III топ­тағы мүгедектердің әлеуметтік төлем мөл­шеріне, атаулы әлеуметтік көмек алмайтын, бірақ табысы ең тө­менгі күнкөріс деңгейінен төмен аз қам­тыл­ған отбасыларға өтемақы енгі­зіл­ді. Жалғызбасты 500 мүгедекке бері­ле­тін ай сайынғы төлем мөлшері үш есеге ұлғайтылып, 1 235 аз қамтылған отбасына ай сайынғы өтемақы берілмек.

Сонымен қатар тұңғыш балалары туғанда мұндай отбасыларға 20 АЕК мөлшеріндегі біржолғы төлем та­ғайын­да­лады. Табысы күнкөріс деңге­йі­нен төмен жүкті әйелдер жүктілік есебіне 12 аптаға дейінгі мерзімде тіркелген жағ­дайда белгіленген бірыңғай төлем мөлшері – 20 АЕК.

«Бірақ кейбір мәселелерді министрлік арқылы емес, жергілікті жердегі ден­сау­лық сақтау, әлеуметтік сала бойынша қызмет жасайтын басқармалар еш дәлелсіз-ақ жасауға болады. Мысалы, емханаға барғанда арнайы құжаттарды көрсетуге, дәрігерге кезексіз жүгінуге бола ма деп сұрау қажет. Осындай дә­лел­деуді қажет етпейтін қажетсіз шектеулер болмас үшін барлық емханада кабинеттердің есіктеріне «Мүгедектігі бар жандар, балалар қабылдауға кезексіз кіреді» деген тақтайша ілу керек», дейді ерекше қажеттіліктері бар балалардың аналары.

Сондай-ақ арнайы әлеуметтік қыз­мет­тер порталында берілетін жая­лық­тардың сапасының нашарлығы және ерекше қажеттіліктері бар бала­ла­рын емханаларға алып барудың қиын­дық­та­рын қала әкімі Ержан Иманслям бас­та­ған денсаулық сақтау, әлеуметтік қор­ғау салаларының және Nur Otan пар­­тиясының өкілдерімен кездескен ба­ла­­лар­дың аналары айтып берді. Қоғам бел­сендісі Елена Юрченконың айтуынша, облысқа сыйымдылығы 500 адамнан артық болатын оңалту орталығы қажет. Жалпы, ауруханалардың екінші қабаттарында мүгедектігі бар адамдар үшін жағдай жасау, ауруханаға жатқызу кезінде ерекше баланы ата-анасының бірімен тегін алып жүру, санаторлық-курорттық емдеу, жағалауда, өзен айла­ғын­да, құтқару стансасында, жаға­жай­ларда арбамен жүрушілерге арналған пандустар орнату қажет.

«Қазір орталықтың нақты жобасы бар, жер де бөлінуде. Облыс орта­лы­ғын­­дағы Малайсары батыр көшесі, 52 мекенжайында құрылыс салынбақ. Орта­лық күніне 150-ге жуық мүгедек бала­лар­ды қабылдай алады. Ашылуы 2022 жылға жоспарланған», деді қала әкімі.

Ал облыс орталығында Мүгедек балалар мен ересектерге арналған көп бейінді қазіргі заманғы оңалту орта­лы­ғын салу жайы жылдар бойы айтылып келеді. Өңірде 3 мыңға жуық мүгедек бала бар, бұл балаларға арналған оңалту және санаторлық-курорттық орын­дар да жеткіліксіз. Әрине, жаңа орта­лық жұ­мы­сының негізгі бағыттары меди­ци­налық көмек, ерекше қажеттілігі бар адам­дарды оңалту және сауықтыру екені түсі­нікті.

Ашылуы 2022 жылға жоспарланған орталық – өңір үшін өте қажетті жоба. Тағдыры талайлы, өмірлік қиын жағ­дай­ға тап болған мұқтаж жандардың асыға кү­тіп жүргендерін де ойлайық.

 

Павлодар облысы