Конгресстің бюджеттік басқармасы қарыз шығындары 2023 жылы одан да аз болады және онжылдықтың көп бөлігі үшін төмен болып қалады деп есептейді.
«Пандемия кезінде барлығы дерлік қарыз алған болса, қазір көпшілігі қарызды төлей бастады. Бірінші тоқсанда елдер үкіметтерінің, үй шаруашылықтарының, бизнестің дүниежүзілік қарыздарының мөлшері соңғы 2,5 жылда алғаш рет төмендеді - бұл көрсеткіш 1,7 трлн-ға, 289 трлн долларға дейін азайды», деп хабарлады Халықаралық қаржы институты.
Қаржы институты мәлімдегендей, әлемдегі ең ірі қарыз көлемі АҚШ-ның үлесінде
Пандемияның басталуымен салыстырғанда, қарыз мемлекеттік және жеке қарыздарды қосқанда 30 триллион долларға көп. Дамушы елдердің қарыздары бірінші тоқсанда 86 триллионға өсті.
2021 жылдың екінші жартысына қарай әлемнің көптеген елдері COVID-19-ға байланысты карантиндік шектеулерді жеңілдетіп, тұрақты дамуға орала бастады. COVID-19 пандемиясымен үкіметтер өз экономикаларын қолдау үшін шығындарды көбейтуге мәжбүр болды. Бірақ сонымен бірге, салық түсімдерінің төмендеуіне байланысты егеменді кірістер қысқарып, бүкіл әлем бойынша мемлекеттік қарыз айтарлықтай өсті.
Мемлекеттік қарызды көбінесе қарыздың ІЖӨ-ге қатынасы арқылы дәл талдайды. Бұл көрсеткіш ұлттық қарызды ел экономикасының ауқымында орналастыруға көмектеседі. Мысалы, мемлекеттік қарызы 27 триллион доллардан асқан АҚШ-ты алайық. Бұл көрсеткіш қорқынышты көрінеді, бірақ ІЖӨ-нің пайыздық үлесінде - 133% - бұл қорқынышты емес. Бұл формат сонымен қатар елдер арасындағы салыстыруларды жақсартуға мүмкіндік береді.
Мемлекеттік қарыздың ЖІӨ-ге қатынасының ең төменгі деңгейі - 1% - Гонконгта. Қазақстанда бұл көрсеткіш 27%-ға жетеді. Ұлттық банктің мәліметтері бойынша, мемлекеттің қарыздары 2021 жылдың 1 қаңтарына 15,2 миллиард долларды құрады. Салыстыру үшін: 2016 жылдың 1 қаңтарында - 12,2 миллиард доллар.Бес жыл ішінде жалпы өсім 24,6 пайызды құрады. Тұтастай алғанда елдің сыртқы қарызына келетін болсақ, ол 163,3 миллиард доллардан асып, бес жыл ішінде 6,4 пайызға немесе 9,8 миллиард долларға өсті. Бірақ Қазақстан Қытай алдындағы қарызын - 23,8%, Гонконг - 19,2% және Ұлыбритания - 6% төмендете алды.
Жапония мемлекеттік қарыздың ЖІӨ-ге қатынасы 257%-бен әлемдік тізімде көшбасшы болып қала береді. Ел үшін бұл көрсеткіш 1990 жылдары 100%-дан асты, ал 2010 жылы бұл ел 200%-ға жеткен алғашқы дамыған экономика болды.
Бұл маңызды қарыз ауыртпалығы алдымен Жапония, содан кейін басқа елдер жүзеге асырған дәстүрлі емес ақша-несие саясатының нәтижесі болып табылады. Мысалы, 1990 жылдардың аяғында Жапония Банкі дефляцияға қарсы тұру және экономикалық өсуге ықпал ету үшін пайыздық мөлшерлемені нөлге теңестірді
