Бастауыш кәсіподақ ұйымдарының қазіргі жай-күйі талқыланған басқосуға Қазақстан Республикасының Кәсіподақтар федерациясы төрағасының орынбасары Мұхтар Тінікеев, Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева, облыстық кәсіподақ орталығының төрайымы Ирина Аронова, Қостанай облысындағы кәсіпорындардың бастауыш кәсіподақ ұйымдарының өкілдері қатысты. Жиын барысында өңірдегі еңбек ұжымдарының өзекті мәселелері талқыланып, агроөнеркәсіп кешені жұмыскерлерінің еңбек және әлеуметтік-экономикалық құқықтары мен мүдделерін қорғау жүйесін жетілдіру жөнінде ұсыныстар айтылды.
– Биыл 22 ақпанда басталған «Қалың қалай, бастауыш ұйым?» акциясы аясында біз Федерация басшылығымен бірлесе отырып, әр саладағы бастауыш кәсіподақ ұйымдарымен, еңбек ұжымдарымен кездесу өткіздік. Бүгін онлайн режімде ұйымдастырылып жатқан жиын – сол шаралардың жалғасы. Басты мақсат – салалық кәсіподақ ұйымдарының жұмысын жандандыру, сондай-ақ бастауыш ұйымдармен тікелей байланыста болу, өздерін толғандырған мәселелер жөнінде қатардағы кәсіподақ мүшелерінен тікелей хабар алып отыру және Кәсіподақтар федерациясы басқарушы және атқарушы органдарының жұмысшылардың әлеуметтік-экономикалық және еңбек құқықтарын қорғау жөніндегі мүшелік ұйымдардың жұмысын жандандыруға бағытталған жаңа жобаларын, қабылдаған шешімдерін, атқарып жатқан жұмыстарын бастауыш кәсіподақ ұйымдарына хабардар етіп отыру. Тағы бір айта кететін жайт, биыл біз салалық кәсіподақ филалдарымен бірге үш бірдей жаңа бастауыш кәсіподақ ұйымының ашылуына ұйтқы болдық, – деді облыстық кәсіподақ орталығының төрайымы И.Аронова.
Жиын барысында Заречный ауылында орналасқан «Терра» шаруашылығындағы бастауыш кәсіподақ ұйымы төрағасының орынбасары Татьяна Салко онлайн байланысқа шығып, жиынға қатысушыларды шаруашылықтың тыныс-тіршілігін, өзі басшылық ететін ұйымның жұмысымен таныстырды.
Кәсіподақтар федерациясы төрағасының орынбасары Мұхтар Тінікеевтің айтуынша, биыл федерация басшылығының қатысуымен әртүрлі саладағы 343 бастауыш кәсіподақ ұйымымен онлайн-кездесулер өткен. 30 мыңға жуық кәсіподақ мүшесі қамтылған мұндай кездесулерде негізінен еңбеккерлердің өмір сапасын жақсартуға байланысты мәселелер көтерілген. Кәсіподақ мүшелерін әсіресе лайықты жалақы, әлеуметтік кепілдіктер, зейнеткерлік жасты төмендету, 3 жасқа дейінгі бала күтімі бойынша жәрдемақы төлемдері, шипажайда емделу сияқты мәселелер толғандырады.
– Онлайн кездесулерде көтерілген 228 мәселенің 48-і аймақтық деңгейде, 8-і республикалық деңгейде шешілді. 170 мәселе бақылауға алынды, оларды шешу жұмыстары жалғасуда. Қиындығы сол, бұл тек қолданыстағы заңдарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы ғана шешім табады. Соңғы кездері біздің елімізде 40-тан аса кәсіпорында еңбек дауынан басталған жанжал туындады. Осы кәсіпорындардың 18-інде ғана бастауыш кәсіподақ ұйымдары бар екен. Осыған қарамастан, біздің федерация өкілдері, аумақтық кәсіподақ бірлестіктерінің басшылары осы жанжалдардың бәріне дерлік араласып, тараптарды ымыраға шақыру шараларын жүргізді. Бұл дауларда негізінен жалақыны көтеру, еңбек жағдайын жақсарту, жұмысшыларды арнайы киіммен қамтамасыз ету, дұрыс тамақтандыру сияқты мәселелер көтеріліп жатады, – деді М.Тінікеев.
Кәсіподақтар федерациясы төрағасы орынбасарының сөзінше, қазіргі қолданыстағы еңбек кодексіне өзгерістер енгізу қажет. Өйткені қазіргі еңбек кодексі бойынша көп жағдайда жұмыс берушіге құқықтық басымдық берілген.
– Бұл кезінде ірі бизнесті дамыту үшін өңірлерге инвестор тарту мақсатында жасалған болатын. Қазір жағдай өзгерді. Сондықтан аталмыш құқықтық кодекс өзгерістер енгізуді талап етеді. Бұл туралы Жоғарғы Сот төрағасымен болған кездесуде де айтылды. Қазіргі соттар көбіне еңбек дауына қатысты шағымдардан бас көтере алмайтын жағдайға жетті. Сондықтан қазіргі еңбек кодексі еңбек адамының құқығын толық қорғап қала алмайды, – деді федерация төрағасының орынбасары.
Жиында еңбек кодексіндегі олқылықтардың нәтижесінде әр облыс орталығында ымыраға шақыру орталығы құрылғаны туралы айтылды. Бүгінге дейін бұл орталықтарға 40 мыңнан аса еңбек дауына қатысты шағым келіп түскен.
Кәсіподақ мүшелері сонымен қатар мемлекеттік еңбек инспекциясының қызметін күшейту туралы мәселе қозғады. Айтуынша, елімізде қазір 240-тан аса мемлекеттік еңбек инспекторы жұмыс істейді екен. Заң бекіткен ереже бойынша 1 инспекторға 10 мың адамнан келу керек болса, қазір әр инспекторға 23 мың адамнан келеді екен. Мұның сыртында, қазіргі еңбек инспекторлары кәсіпорындардың 3-ақ пайызын қамтып отырған көрінеді. Жиынға қатысушылар алдағы уақытта еңбек инспекциясы қызметін әкімдіктерден алып, оны министрліктің құзырына тапсыру керек деген ұсыныс әзірлеу қажет деген шешімге келді.
Қостанай облысы
