Аталған аудан аумағындағы Керегетас, Ойшыбар, Қалыбай, Демеубай, Сарысай, Қызылсай, Ермек, Борсеңгір, Пионер, Байқоңыр және басқа да елді мекендер аумағындағы дала шөбі бой бермей өртеніп кеткен болатын. Кейбір деректерге қарағанда, сол кездері 20-ға тарта дала өртінің ірі ошақтары болған екен.
Осы төтенше оқиға кезінде бір адам қаза тауып, кейбір шаруа қожалықтарының малы қырылып қалды. Мәселен, бір ғана Жангелді ауылдық округіне қарасты «Әбдібеков» шаруа қожалығының өзінде 200 қой мен он шақты ірі қара отқа күйіп өлді. Сол кезде аудан бойынша төтенше жағдай жарияланып, апатты ауыздықтауға көп мөлшерде күш-қуат жұмсалған еді.
Ресми мәліметке сенсек, Ұлытаудағы өрттің шығуына найзағай себепші болған екен. Ал көп жағдайда оттың тұтануына адамдардың өздері кінәлі болып жататыны белгілі. Мәселен, сөндірілмей лақтыра салған шылым тұқылының өзі, табиғат аясындағы демалыс кезінде жағылған от та сұрапыл өрттің шығуына әкеп соғатынын жұрттың бәрі біледі. Бірақ кейбір тәртіптен жұрдай жауапсыз жандардың осыны біле тұра бәрін керісінше істейтіні қынжылтады...
Ұлытау демекші, таяуда аталған ауданның солтүстік-шығыс аумағында тағы да өрт шықты. Өрт сөндірушілер тілсіз жаумен екі күн алысып, ақыры оны ауыздықтады. Тілсіз жауды құрықтауға Төтенше жағдайлар департаментінің бөлімшелері, орман шаруашылығы мен жергілікті әкімдіктердің өкілдері, полиция қызметкерлері, жергілікті тұрғындардан құралған ерікті жасақтар атсалысты. Әйтеуір, жедел іс-қимылдың нәтижесінде өрттің өршуіне жол берілмей, өткендегідей апаттың жолы дер кезінде кесілді.
Ресми мәліметтер бойынша, биыл Қарағанды облысындағы мемлекеттік орман қорына қарасты 77 гектар жерді қамтитын аумақта 20-ға жуық, даладағы 48 190 га жерді шарпыған 173 өрт оқиғасы тіркеліпті. Бір өкініштісі, ұлан-ғайыр даладағы өртті бірден байқау көбіне мүмкін болмай жатады.
Сол себепті өрт сөндірушілер жеткенше, тілсіз жау орасан зор шапшаңдықпен талай жердің түгін жалмап үлгереді. Шөптің өзі ғана жанса жақсы ғой, дала өртінің адамдардың өміріне, мал шаруашылығына да зор қатер төндіретініне Ұлытауда болған төтенше оқиға кезінде көзіміз анық жеткен.
Осы орайда облыстық төтенше жағдайлар департаментінің 2014 жылдан бері «Қазақстан ғарыш сапары» ҰК» АҚ-мен келісімшарт жасасып, табиғи өрт ошақтарын анықтап, оларға мониторинг жасап отыру ісін жүзеге асырып келе жатқанын айта кетуге болады. Мұның өзі даладағы өртті дер кезінде байқап, оны жоюға септігін тигізуде.
Қазіргі таңда облыста дала өртімен күреске айрықша назар аударыла бастаған. Мысалы, бүгінде өңір аумағында 31 өрт бекеті жұмыс істейді. Бұл бекеттер 40 мыңдай тұрғыны бар 63 елді мекеннің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Алдағы үш жылда облыс аумағында тағы да 20 өрт бекеті ашылмақшы.
Бұдан бөлек, соңғы бес жыл ішінде жергілікті атқарушы органдар тарапынан өрт қауіпсіздігі жоғары деген алты аймақта 42 мобильді кешен сатып алынған. Жоспар бойынша дәл осындай техниканың 17-сі алдағы уақытта сапқа қосылмақшы. Дегенмен бір шетінен екінші шетіне жеткенше ұшқан құстың қанаты талатын сайын даланы от-жалыннан аман сақтап қалу үшін мұның аздық етері сөзсіз. Жасыратыны жоқ, кейбір елді мекендерге техника күші, өрт сөндірушілер жердің шалғайлығына байланысты жете алмай жатады. Ондай жағдайда ауыл тұрғындарына тайлы-тұяғы қалмай өртті жалаңаш қолмен сөндірулеріне тура келеді. Міне, осындай мәселелер төтенше жағдайлар департаменті мен жергілікті әкімдіктер тарапынан тығырықтан алып шығар кешенді іс-шаралардың қабылдануын қажет етеді.
Облыстық төтенше жағдайлар департаментінің басшылығы тұрғындарды табиғат аясында өрт қауіпсіздігі шараларын қатаң сақтауды ескертудей-ақ ескертіп келеді. Өкінішке қарай, кейбір жауапсыз жандар осындай өтініштерді құлағына іле бермейді. Дегенмен бұл бағыттағы түсіндіру жұмыстары ұдайы жүргізілуде. Далада немесе орманды алқапта өрттің шығуына себепкер болған кінәлілерге қатысты қылмыстық жауапкершілікті күшейту де көзделген.
Шілденің басында Ұлытау ауданында болған сұрапыл өрт бұл саладағы қауіпсіздік жұмыстарының кемшіл тұстарын көрсетіп бергені мәлім. Бір ғана мысал: шаруа қожалықтары басшыларының аптап ыстықта құрғақ шөптің лап етіп тұтанып, өрт шығуы мүмкін екенін біле тұра, өздерінің қауіпсіздік мәселесіне салдыр-салақ қарайтыны ащы шындық. Егер де жағдайы бар фермерлердің соқа жегілген тракторлары қандай да бір жағдайларға сақадай-сай дайын тұрса, тілсіз жаудан келетін қауіптің дер кезінде алдын алуға болушы еді. Негізі бұл баяғыдан келе жатқан тәсіл: тілсіз жаудың алдын орай жерді жыртып, қарсы от қойса, кез келген өртті өшіруге болушы еді.
Ауа райын болжаушылар алдағы күндері аптап ыстықтың басылмайтынын айтады. Бұл дегеніңіз – қандай да жағдайға болсын дайын отыруды қажет ететін дабыл біле білгенге. Осы мәселеде жауапкершілік жеке адамдар болсын, арнайы қызметтер үшін бәріне бірдей ортақ: өрт қауіпсіздігіне жүрдім-бардым қарау – соңы қатты опық жегізетін салғырттықтың нағыз өзі.
Қарағанды облысы
