Тілсіз жауды жауаптылық тізгіндейді

Аталған аудан аумағындағы Кере­ге­тас, Ойшыбар, Қалыбай, Демеубай, Сарысай, Қызылсай, Ермек, Борсеңгір, Пионер, Байқоңыр және басқа да елді мекендер аумағындағы дала шөбі бой бермей өртеніп кеткен болатын. Кей­бір деректерге қарағанда, сол кездері 20-ға тарта дала өртінің ірі ошақтары болған екен.

Осы төтенше оқиға кезінде бір адам қаза тауып, кейбір шаруа қожа­лық­тарының малы қырылып қалды. Мәселен, бір ғана Жангелді ауылдық округіне қарасты «Әбдібеков» шаруа қожалығының өзінде 200 қой мен он шақты ірі қара отқа күйіп өлді. Сол кез­де аудан бойынша төтенше жағдай жа­рияланып, апатты ауыздықтауға көп мөлшерде күш-қуат жұмсалған еді.

Ресми мәліметке сенсек, Ұлытау­дағы өрттің шығуына найзағай се­беп­ші болған екен. Ал көп жағдай­да от­тың тұтануына адамдардың өз­дері кінәлі болып жататыны белгілі. Мәселен, сөндірілмей лақтыра сал­­ған шылым тұқылының өзі, табиғат аясындағы демалыс кезінде жағыл­ған от та сұрапыл өрттің шығуына әкеп соғатынын жұрттың бәрі біледі. Бірақ кейбір тәртіптен жұрдай жауапсыз жандардың осыны біле тұра бәрін керісінше істейтіні қынжылтады...

Ұлытау демекші, таяуда атал­ған ауданның солтүстік-шығыс аума­ғын­да тағы да өрт шықты. Өрт сөнді­ру­ші­лер тілсіз жаумен екі күн алысып, ақы­ры оны ауыздықтады. Тілсіз жау­ды құрықтауға Төтенше жағдайлар де­партаментінің бөлімшелері, орман ша­руашылығы мен жергілікті әкім­діктердің өкілдері, полиция қыз­мет­керлері, жергілікті тұрғындардан құ­­рал­ған ерікті жасақтар атсалысты. Әйтеуір, жедел іс-қимылдың нәтиже­сін­де өрттің өршуіне жол берілмей, өткен­дегідей апаттың жолы дер кезін­де кесілді.

Ресми мәліметтер бойынша, биыл Қарағанды облысындағы мемлекет­тік орман қорына қарасты 77 гектар жерді қамтитын аумақта 20-ға жуық, даладағы 48 190 га жерді шарпыған 173 өрт оқиғасы тіркеліпті. Бір өкініш­тісі, ұлан-ғайыр даладағы өртті бірден байқау көбіне мүмкін болмай жатады.

Сол себепті өрт сөндірушілер жеткенше, тілсіз жау орасан зор шап­шаңдықпен талай жердің түгін жалмап үлгереді. Шөптің өзі ғана жанса жақсы ғой, дала өртінің адамдардың өміріне, мал шаруашылығына да зор қатер төндіретініне Ұлытауда болған төтенше оқиға кезінде көзіміз анық жеткен.

Осы орайда облыстық төтенше жағ­дай­лар департаментінің 2014 жылдан бері «Қазақстан ғарыш сапары» ҰК» АҚ-мен келі­сім­шарт жасасып, табиғи өрт ошақтарын анықтап, олар­ға мониторинг жасап отыру ісін жү­зеге асырып келе жатқанын айта кету­ге болады. Мұның өзі даладағы өрт­ті дер кезінде байқап, оны жоюға септігін тигізуде.

Қазіргі таңда облыста дала өртімен кү­реске айрықша назар аударыла бас­таған. Мысалы, бүгінде өңір аума­ғында 31 өрт бекеті жұмыс істейді. Бұл бекеттер 40 мың­дай тұрғыны бар 63 елді мекеннің өрт қауіп­сіздігін қамтамасыз етеді. Алдағы үш жылда облыс аумағында тағы да 20 өрт бекеті ашыл­мақшы.

Бұдан бөлек, соңғы бес жыл ішінде жер­гілікті атқарушы органдар тарапынан өрт қауіпсіздігі жоғары де­ген алты аймақта 42 мобильді кешен сатып алынған. Жоспар бойынша дәл осындай техниканың 17-сі ал­дағы уақытта сапқа қосылмақшы. Де­генмен бір шетінен екінші шетіне жет­­кенше ұшқан құстың қанаты та­л­атын сайын даланы от-жалыннан аман сақтап қалу үшін мұның аздық етері сөзсіз. Жасыратыны жоқ, кейбір елді мекендерге техника күші, өрт сөндірушілер жердің шал­ғай­лығына байланысты жете алмай жатады. Он­дай жағдайда ауыл тұр­ғындарына тайлы-тұяғы қалмай өрт­ті жалаңаш қолмен сөндірулеріне тура ке­леді. Міне, осындай мәселелер тө­тенше жағдайлар департаменті мен жер­гілікті әкімдіктер тарапынан тығы­рықтан алып шығар кешенді іс-ша­ралардың қабылдануын қажет етеді.

Облыстық төтенше жағдайлар де­парта­ментінің басшылығы тұр­ғын­­дарды табиғат аясында өрт қауіп­сіздігі шараларын қатаң сақ­тауды ескертудей-ақ ескертіп келеді. Өкі­нішке қарай, кейбір жауапсыз жандар осындай өтініштерді құлағына іле бер­мейді. Дегенмен бұл ба­­ғыт­тағы түсіндіру жұ­мыстары ұда­йы жүр­гізілуде. Далада немесе ор­ман­ды алқапта өрттің шығуына се­беп­кер болған кінәлілерге қатысты қыл­мыстық жауапкершілікті күшейту де көзделген.

Шілденің басында Ұлытау ауда­нында болған сұрапыл өрт бұл сала­дағы қауіпсіздік жұмыстарының кем­­шіл тұстарын көрсетіп бергені мәлім. Бір ғана мысал: шаруа қожалықтары басшыларының ап­­тап ыстықта құрғақ шөптің лап етіп тұ­танып, өрт шығуы мүмкін еке­нін біле тұра, өздерінің қауіпсіздік мәсе­лесіне салдыр-салақ қарайтыны ащы шындық. Егер де жағдайы бар фер­мерлердің соқа жегілген тракторлары қандай да бір жағдайларға сақадай-сай дайын тұрса, тілсіз жаудан келетін қауіптің дер кезінде алдын алуға болушы еді. Негізі бұл баяғыдан келе жат­қан тәсіл: тілсіз жаудың алдын орай жерді жыртып, қарсы от қойса, кез келген өртті өшіруге болушы еді.

Ауа райын болжаушылар алдағы күн­дері аптап ыстықтың басылмайтынын айтады. Бұл дегеніңіз – қандай да жағдайға болсын дайын отыруды қажет ететін дабыл біле білгенге. Осы мәсе­леде жауапкершілік жеке адамдар болсын, арнайы қызметтер үшін бәріне бірдей ортақ: өрт қауіпсіздігіне жүрдім-бар­дым қарау – соңы қатты опық жегізетін салғырттықтың нағыз өзі.

Қарағанды облысы