Шалғайдан келіп шөп шабысқан шарапатшыл ағайынға зор алғыс

«Павлодар өңірінің даласы жасыл шөпке толы. Оңтүстікке де, батысқа да жеткізсек, шөп жетеді. Суы мол, күнде жаңбыр. Бұл жерден 5-10 мың вагон шөп жинауға болады. Бұл жақтың малы тоқ, шөбі де, суы да мол. Біз Арал мен Маңғыстаудың малы қырылып қалмас үшін шөп жинауға келген бетіміз еді», дейді ерікті Құрмет Талапқазы.

Мұндағы бір мәселе шөптің солтүстіктен батыстағы елге жетуінде ғой. Еріктілерге еліміздің Ауыл шаруашылығы министрлігі мен «Қазақстан теміржолы» ҰҚ» АҚ вагон жағынан қолдау көрсетуге әзір екен.

«Қысқы шөп қорын жинау бо­йынша Май, Ақтоғай, Тереңкөл және Аққулы аудандарындағы орман шаруашылықтары аумағынан жалпы көлемі 7,5 мың гектар жер бөлінді. Бұл қосымша 12 мың тонна шөп дайын­дауға мүмкіндік береді. Және де 211 мың гектар пайдаланылмай тұрған жер учаскелерінен 80 мың тонна шөп әзірлеуге жағдай жасалуда. Ер­тіс өзені жайылмасындағы 56,4 мың гектар жерден тұрғындар үшін 85 мың тоннадан аса мал азығы әзірленуде», дейді ауыл шаруа­шы­лығы басқармасы­ның басшысы Нұрболат Мақашев.

Жазғы маусымда шөп шабу, жинау, жемшөп дайындау нау­қа­нына 4 мың тонна дизель отыны бөлінген. Литрінің бағасы – 164 теңге. Қазіргі күні елімізде 1 қазаннан бастап мал азығын әзірлеудегі шығындарды субсидиялау ісі де қарастырылған. Бұл мақсатқа 2,5 млрд теңге қаражат бөлінбек. Өтініштерді қабылдау 5 тамыздан басталды.

Ал мал азығын дайындау үшін Железин, Ертіс, Тереңкөл, Успен және Шарбақты аудан­да­рының шаруа­шы­лықтарымен «Азық-түлік келісімшарт корпорациясы» ҰК» АҚ-на 60 мың тонна арпа тапсыру жөнінде келісілген. Қордағы арпа қысқы маусымда тұрғындарға сатылады.

Жоспар бойынша Баянауыл ауданында да 270 мың гектар жерден 100 мың тонна мал азығын дайындау жұмыстары жүргізілуде. Мысалы, Тереңкөл ауданында 97,5 мың тонна шөп, 115,9 мың тонна пішен, 22,5 мың тонна сүрлем, 29,8 мың тонна құрама жем дайындау жоспарланған. Аудандағы «Агро-Даму» ЖШС-інде қысқы мал азығы үшін 30 мың тоннадан аса жемшөп қажет болса, серіктестікке қарасты аумақ­­тағы шабындықтардың өнім­ділігі – гектарына 5-8 центнер. Шаруа­шы­лықтың машина-трактор пар­кінде техника жеткілікті. Қа­зір сүрлем дайындау үшін жүгері ору басталады.

Ал астықты аймақ саналатын Ертіс ауданының әкімі Аян Бей­се­­киннің мәліметінше, биыл 300 мың гектарға жуық ал­қап­тан өнім жиналмақ.

«Бұл санның 224 мың гектары – дәнді дақылдар, 45 мың гектардан астамы – майлы және азық дақылдары. Мысалы, «Три К» шаруа қожалығында 400 гектардан күнбағыс, 250 гектардан жүгері жинамақ. Басқа да шаруа қожалықтарын аралап, диқандармен кездестік. Өнім жинауға жақсы болжамдар жасалуда», дейді аудан әкімі.

Ауданда егін жинауға жұмыл­дырылатын 1 070 техника бар, 565-і астық жинайтын комбайндар. Сонымен қатар Ақсу қаласына қарасты Дос­тық ауылдық аумағында «Шы­ғыс-Альянс» ЖШС инвестиция нәтижесінде бидай және қара­құмық алқаптарын кө­бейт­кен. Ауылдық аумақтан 1 500 гектар жерді жалға алған шаруашылық биыл оның 450-іне бидай, 90 гектарына қара­құмық егіпті. Суармалы жер­лерді кеңейту бағдарламасы ая­сында инфрақұрылымдар тар­тылған. Биыл тәжірибе ретінде бидайдың «Астана», «Темп» ата­латын қарақұмық тұқымы егілген. Қыркүйектің соңына қа­рай өнім жиналады.

Сондай-ақ өңірдегі «Ақ­тоғай-Агро» ЖШС-нің иелі­гінде 3 мың гектар суармалы жер бар. Кәсіпорынның бас инженері Виктор Дубовицкийдің мәлі-метінше, былтыр 300 гектар суармалы алқап іске қосылған. Биыл 1 100 гектар суармалы жерге картоп, 250 гектарға сәбіз, 900 гектарға жүгері, 200 гектарға жоңышқа егілсе, 5 мың гектар бидай алқабы табиғи жолмен өсіп-өнуде.

«Суармалы алқап тиімді. Кәдімгі жүгерінің 1 гектарынан 50-80 центнер өнім алсаңыз, суар­­малы алқаптан 150-500 цент­нер жинауға мүмкіндік бар. Картоп та жетеді. Картоптың 9 түрін өсірудеміз. Айдың соңына қа­рай дүкендерге түседі. Соңғы үлгі­дегі қондырғылармен жаб­дық­­­талған жалпы сыйым­ды­лы­ғы 42 мың тонналық қой­ма жұ­­мыс істейді», дейді В.Дубовиц­кий.

Бұл күндері өңірімізде 70 мың гектар көлемінде суармалы алқап бар. 2022 жылға дейін суарылатын егістіктердің көле­мін 140 мың гектарға жет­кізу жоспарлануда. Шаруа­шылықтардың иелігіндегі суар­ма­лы алқаптардың 17 669 гектарына жемшөп дақылдары егілсе, 12 мың гектардан астам алқапта картоп, 11 981 гектарын­да астық өсіріледі.

В.Дубовицкийдің айтуынша, көкөніс алқабын әрта­раптандыру мақсатында биыл 540 гектарға супер элиталы бидай, 180 гек­тарға арпа, 181 гектарға жү­гері және 262 гектарға рапс себілген. Шаруа­шылықта тауарлы сүт фер­масының құрылысы жүр­гізілуде.

«Бастысы – мал азығы жет­кілікті. Сүттің өнімділігін арт­тыру сиырларға берілетін азыққа байланысты. Малдың жем-азығы сапалы болса, әр сиырдан тәулігіне 20 литрден аса сүт алуға болады», дейді «Ақтоғай-Агро» ЖШС бас инженері.

Ал облыстық кәсіпкерлік және индустриялық-инно­ва­циялық да­му басқар­масының мәлі­ме­тінше, өңірде картоп пен сәбіздің бағасы тұрақты. Ерте пісетін түрлері дүкендерге де жетті. Тамыздың соңында жиын-терім басталады. Биыл облыста 563 мың тонна картоп, 198 мың тонна сәбіз жиналмақ. Ерте пісетін көкөністерді Ақсу қаласы ауылдық аумағындағы, Павлодар ауданындағы шаруа­шы­лықтар өсіруде. Қазір олар өнімдерді жинауға кіріс­кен. Өнім жиналғаннан кейін тұрақтандыру қорына жөнел­тіледі.

Аудандағы ерте пісетін кар­топ, сәбіз, көкөніс өсіретін шар­­уа­­­шылықтар қазір өнімдерін жинай бастады. Мысалы, бір ғана Черноярка ауыл­дық аумағында 137 шаруа қожа­лы­ғы тіркелсе, 98-і – «Чер­нояр­ский-2017» әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясының құ­рамында. Биыл да 2 мың гек­­тарға сәбіз, 600 гектарға жуық картоп, 100 гектардай қы­­­зылша, 70 гектарға пияз және 15 гектарға орамжапырақ егіл­­ген. Алқаптардағы кар­топ­тың өнімділігі – гектарына 250 цент­нер, көкөніс – 280 центнер. Қоймалар да дайын.

Жалпы, өңірде биыл жиналатын шөптің көлемін 911 мың тоннадан 1,5 млн тоннаға дейін арттыру жоспарланған. Қазіргі күндері өңір аумағында 532,4 мың тонна шөп әзірленген. Шөп­тің шығымдылығы орташа есеп­пен гектарына 6 центнер, ал өзен жағалауындағы тоғай шөбінің өнімділігі 16,1 центнерге тең.