Жоғары оқу орындарына қойылатын талаптар өзгерді

Білім және ғылым министрлігі баспасөз қызметінің хабарлауынша, мәселен, бұрын «Педагогикалық ғылымдар» бағыты бо­йынша оқытушылардың 45%-ында ғылыми дәреженің болуы міндетті болса, ал қазір бұл көрсеткіш кемінде 50%-ды құрайды. Бұдан басқа, жоғары оқу орындары дуалдық оқыту жүйесін енгізіп, іске асыруы қажет. Яғни студенттер білім беру ұйымдарында тәжірибеден өтіп, ЖОО-да оқу кезінде практикалық дағдыларды алуы тиіс. Бұл үшін университеттер білім беру ұйымдарымен және салалық мекемелермен тығыз байланыста болуы қажет. Былтыр педагогтерді даярлау бойынша талаптар енгізілген. Айталық, білім беру бағдарламаларының педагогтің кәсіби стандартына сәйкестігі және бейінді бағыт бойынша кемінде 7 лицензияның болуы қажеттігі туралы талаптар бар. Бұл педагогикалық бағыттар бойынша білім беретін жоғары оқу орындарының санын 86-дан 55-ке дейін қысқартуға мүм­­кіндік берді. Осы талаптарға сәйкес келе­тін жоғары оқу орындарының саны одан да аз болғандықтан, лицензияларды қайтару бойынша жұмыс жалғасатын болады. Мұндай жаңашылдықтардың нәтижесінде педагогтерді сапалы білім беру бағдарламалары мен білікті оқытушылар құрамы бар, сондай-ақ тиісті материалдық-техникалық базамен жабдықталған университеттер ғана дайындайтын болады.

«Денсаулық сақтау» бағытына келер болсақ, оқытушылардың құрамы мен дәрежесі бойынша талаптар өзгеріссіз қал­ды. Бірақ енді бейінді пәндерді жүргізетін оқытушылардың 50%-ында денсаулық сақтау ұйымдарында кемінде 5 жыл прак­ти­ка­лық және клиникалық жұмыс тә­жірибесі болуы тиіс. Бұған дейін денсаулық сақтау саласындағы оқытушыларға мұн­дай талаптар қойылмаған. Бакалавриат түлектерінің жұмысқа орналасу көрсеткіші олардың жалпы санының кемінде 80%-ын құрауы тиіс, ал бұрын 50% жеткілікті болатын.

«Сәулет және құрылыс» бағыты бойын­ша оқытушыларға кемінде 5 жыл прак­ти­калық жұмыс тәжірибесінің болуы туралы талап алғаш рет енгізіліп отыр. Мұндай оқытушылардың саны педагогтердің жалпы санынан 50%-дан кем болмауы тиіс. Сондай-ақ оқытушылар кемінде 5 жылда бір рет ғылыми-зерттеу, іздестіру, жобалау және өндірістік ұйымдарда біліктілігін арттыруы қажет. Бұдан басқа, жоғары оқу орындарында енді мамандандырылған аудиториялар (құрылыс материалдары мен құрылыс физикасы бойынша, студиялық сабақтар үшін, гипс фигуралар қоры бар макеттік шеберхана, сәулет бөлшектері, мольберттер және т.б.) және арнайы материалдары бар 3D-принтерлермен жабдықталған зертханалардың болуы талап етіледі.

«Құқық» бағыты бойынша студенттерге жыл басынан 72 ЖОО білім берсе, бүгінде олардың саны 67-ге дейін қысқарды. Дегенмен көпшілігінде білім сапасы көңіл көншітпейді. Сондықтан оқу орындарының білім беру бағдарламаларына қойылатын талаптар күшейтілді. Алғаш рет оқытушылардың кем дегенде 60%-ы кемінде 5 жыл тәжірибесі бар заңгерлер болуы керек деген талап енгізілді. Ғылыми дәрежеден өткен оқытушылар саны 50%-ға дейін өсуі тиіс. Бұрын бұл көрсеткіш 40%-ды құрайтын.

Студенттердің практикалық дағдыларды алу мүмкіндігі болуы үшін жоғары оқу орындарында әділет және/немесе ішкі істер органдарымен (полициямен) және/немесе прокуратурамен және/немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметпен және/немесе экономикалық тергеу қызметімен және/немесе адвокаттар алқасымен және/немесе нотариаттық палаталармен және/немесе заң консультанттары палаталарымен келісімшарт болуы қажет. Студенттер тек университеттердегі кітапханаларға ғана емес, сонымен бірге лицензияланған халықаралық және ұлттық құқықтық ақпарат қорына да қол жеткізе алуы тиіс.

«Біз барлық жаңашылдықты жоғары оқу орындары білім алушыларға теориялық қана емес, практикалық білім беруі үшін және студенттер таңдаған мамандығын теория бойынша емес, тәжірибе жүзінде игеруі үшін енгіземіз. Өзгерістерді енгізбес бұрын, бұл тетіктерді болашақта ЖОО түлектерін жұмысқа қабылдайтын жұмыс берушілермен талқыладық. Яғни қазір оқытушылардың ғылыми дәрежесінің болуы және олардың дәріс оқуы жеткіліксіз. Оқытушылардың бір бөлігі студенттерді қазіргі еңбек нарығының сұраныстарына сай оқыта алатын тәжірибелі мамандар болуы маңызды. Оқытушы жұмыс іс­тей­тін саласына сәйкес сабақ беруі тиіс. Сонда студенттеріміз өздерінің әрі қарай жұмысында қолданылатын білім мен дағдыларға ие болады. Жаңашылдықтар оқытушылар құрамына да, білім беру бағдарламалары, практика базалары және материалдық-техникалық жарақтандыруға да қатысты. Осы кешенді өзгерістердің барлығы оқыту сапасы мен кадрларды даярлау процесін жақсартуға бағытталған. Бірінші кезекте, бұған жоғары оқу орын­да­ры­ның өздері мүдделі болуы тиіс», деп атап өтті БҒМ Білім және ғылым саласында сапаны қамтамасыз ету комитетінің төрайымы Гүлзат Көбенова.

Сонымен қатар БҒМ «Журналистика», «Қоғаммен байланыс», «Мейрамхана ісі», «Бухгалтерия», «Туризм», «Қызмет көрсету», «Қаржы», «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар», «Стандарттау және сертификаттау», «Көлік қызметтері» сияқты білім беру бағдарламалары бойынша талаптарды өзгертті. Мысалы, егер бұрын журналистика немесе IT саласындағы оқытушылардың кемінде 40%-ында ғылыми дәреженің бар болуы талап етілсе, ендігі кезекте білім беру процесіне тәжірибесі бар мамандарды тарту үшін дәрежелілік пайызы айтарлықтай төмендеді. Штаттағы оқытушылардың болуына қойылатын талаптар бойынша да өзгерістер енгізілді. Енді осы бағыттар бо­­­­йынша дайындықты жүзеге асыратын жо­ға­ры оқу орындары практиктер мен жұмыс пен оқыту процесін қатар алып жүретін мамандарды тарту мүмкіндігіне ие болды.

«Журналистика», «Қоғаммен байланыс», «Мейрамхана ісі», «Туризм» және т.б. бағыттар бойынша кадрлар даярлаудың ерекшеліктеріне сәйкес, біз бұл салаларда оқытушылардың ғылыми дәрежелерінің болуы жөніндегі талапқа басымдық беріл­мейтінін түсінеміз. Мамандардың прак­тикалық білімі әлдеқайда маңызды. Мәсе­лен, өз тәжірибесімен бөлісіп, қазіргі жур­налистика саласында мамандарға қо­йылатын талаптар туралы айта алатын тә­жі­ри­белі журналист сабақ берсе, журна­лис­тика факультетінің студенттері оқуға көбірек қызығушылық танытады. Бұл бағдарламашылар, бухгалтерлер немесе аудиторларды даярлауға да қатысты. Жұмыс берушілер арасында жоғары оқу орнын бітіргеннен кейін қазіргі заманғы еңбек нарығының талаптарына сай мамандар сұранысқа ие екенін білеміз», – деді Гүлзат Көбенова.