Денсаулық сақтау министрі Алексей Цойдың айтуынша, Қазақстанда соңғы екі аптада аурушаңдық 35%-ға төмендеді. Соңғы аптада республика бойынша сырқаттанушылық деңгейі аптасына 31 мыңнан 25 мыңға дейін 14%-ға төмендеді. «ДДҰ бағалауы бойынша Қазақстанда репродуктивті сан соңғы төрт апта ішінде бір саннан төмен, бұл пандемия бақылауда екенін және сырқаттанушылықтың тұрақты төмендегенін көрсетеді», деді А.Цой.
Министрдің айтуынша, соңғы екі аптада республиканың 5 өңірі «қызыл аймақтан» «сары аймаққа» көшті, олар: Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Қызылорда, Батыс Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстары. Түркістан облысы «жасыл аймақта». Қалған 11 аймақ – «қызыл аймақта». Министр атап өткендей, эпидемиялық жағдайдың оң динамикасы ауырғандардың санымен салыстырғанда, сауығып шыққан науқастар санының артуымен де дәлелденеді. Сонымен, соңғы аптада сауығып шыққан науқастардың саны апта ішінде ауруға шалдыққандар санынан 1,5 есе көп болды. Инфекциялық және реанимациялық төсектердің жүктемесі 35%-ға дейін төмендеді. Бүгінгі таңда вакцинаның бірінші компонентін 7,1 млн-ға жуық адам, екінші компонентін 6 млн адам алды.
Мәселені қорытындылаған А.Мамин Батыс Қазақстан және Маңғыстау облыстарында вакцинамен қамтуды ұлғайту жөніндегі жұмысты күшейту қажет екенін айтып, қазіргі басты міндет «қызыл аймақта» орналасқан өңірлерде сырқаттанушылық деңгейін тұрақты төмендету екенін атап өтті. Бұл үшін санитарлық-эпидемиялық ахуал, әсіресе Алматы, Нұр-Сұлтан, Шымкент қалаларында, Қарағанды, Павлодар, Ақмола облыстарында тұрақты бақылауда болуға тиіс. Үкімет басшысы білім беру ұйымдарында санитарлық нормалардың сақталуын ерекше бақылауда ұстауды тапсырды.
Үкімет отырысында еліміздің 2021 жылғы қаңтар-тамыз айларындағы әлеуметтік-экономикалық дамуының және республикалық бюджеттің атқарылуының қорытындылары қаралды.
Ұлттық экономика министрі Әсет Ерғалиевтің айтуынша, есепті кезеңде нақты және қызмет көрсету секторларында өсудің оң динамикасы, өндіруші емес секторлардағы инвестицияның жоғары өсуі, сауда балансының оң сальдосының сақталуы байқалуда. «Осы жылдың қаңтар-тамызында нақты сектордағы өсім 3,5%-ды құрады» деді ол. Қызмет көрсету саласында іскерлік белсенділік 2,3%-ға дейін өсті. Өңдеу өнеркәсібі салалары бойынша фармацевтикалық өнім өндіру – 40,8%, машина жасау – 23,9%, оның ішінде автомобиль жасау – 34,2%, вагондар мен локомотивтер өндірісі – 48,9%, құрылыс материалдары – 11,6%, пластмасса бұйымдары – 26,5%, дайын металл бұйымдары – 18,6%, киім – 16,3% және жиһаз 16% деңгейінде серпінді өсім көрсетіп отыр. Осы жылдың сегіз айында орындалған құрылыс жұмыстарының көлемі 11,4%-ға өсіп, құрылыс секторы жоғары қарқын көрсетуде. Көрсеткіштің оң өсімі барлық өңір бойынша тіркелген.
Ұлттық банк төрағасы Ерболат Досаевтың айтуынша, биылғы сәуір мен тамыз аралығында жылдық инфляция 7%-дан 8,7%-ға дейін жылдамдады. Бағаның ай сайынғы өсуі 2008 жылдан бері алғаш рет тамызда ең жоғары болды. Инфляцияның өсу серпіні мен факторлары, экономиканың қалпына келу қарқыны және сәйкесінше сұраныс тарапынан күшейіп келе жатқан инфляцияға қарсы қысымды ескере отырып, Ұлттық банк биыл 13 қыркүйекте базалық ставканы 9,5%-ға дейін 0,25 пайыздық тармаққа көтерді. Экспорттаушылардың салық міндеттемелерін орындауы үшін шетел валютасын сатуы мұнай бағасының төмендеуі аясында теңгенің құбылмалылығын реттеді. Бір ай ішінде ұлттық валюта бір АҚШ доллары үшін 425,42 теңгеге дейін 0,2%-ға әлсіреді.
Ұлттық қордың активтері биылғы тамыз соңында 56,9 млрд доллар болды. Биылғы тамызда Ұлттық қорға түскен түсімдер 420 млрд теңге, оның ішінде шетел валютасында 506 млн доллар немесе баламасында 215 млрд теңге болды. Алтын-валюта резервтері бір айда 1,8 млрд долларға ұлғайып, биылғы тамыздың соңында 36,8 млрд долларды құрады. Ұлттық қордың активтерін қоса алғанда, жалпы халықаралық резервтер бір айда 1,8 млрд-қа ұлғайып, 93,7 млрд долларды құрады.
Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтері жыл басынан бері зейнетақы жинақтарын алу қарқынының төмендеуі аясында 52 млрд теңгеге немесе 0,4%-ға ұлғайып, биылғы тамыздың соңында 12,9 трлн теңгені құрады.
Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаевтың айтуынша, 8 айда мемлекеттік бюджетке 7, 139 трлн теңге сомасында кіріс түсті немесе жоспар 105,3%-ға атқарылды. Республикалық бюджетке 4,6 трлн теңге түсті немесе жоспар 100,7%-ға атқарылды. «Кірістер бойынша жоспар 30 млрд теңгеге асыра орындалды, оның ішінде салықтар – 17 млрд тг. Салықтар бойынша асыра орындаудың негізгі сомалары ішкі өндіріс тауарларына салынатын қосылған құн салығына, пайдалы қазбаларды өндіруге салынатын салыққа, корпоративтік табыс салығына тиесілі болды», деді Е.Жамаубаев.
Алайда шикі мұнайға салынатын экспорттық кеден бажы бойынша жоспар орындалмады. Бұл Теңіз кен орнында күрделі жөндеу жүргізілуіне және шикі мұнай өндіру көлемінің төмендеуіне байланысты болды.
Жергілікті бюджеттердің кірістері 115%-ға атқарылды және 2,547 трлн теңгені құрады. Жоспар 332 млрд теңгеге, оның ішінде салықтар бойынша 280 млрд теңгеге асыра орындалды. Кірістер бойынша жоспарлар барлық өңірде асыра орындалды.
Мемлекеттік бюджеттің шығыстары 99,2%-ға, республикалық бюджеттің шығыстары 99,7%-ға, жергілікті бюджеттердің шығыстары 98,8%-ға атқарылды. Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бюджеттердің барлық деңгейлерінде атқарылу көрсеткіші жоғары.
Сауда және интеграция министрі Бақыт Сұлтановтың мәлімдеуінше, биылғы 7 айдың қорытындысы бойынша шикізаттық емес тауарлар экспортының көлемі 23,4%-ға өсіп, 10,4 млрд долларды құрады. Соның ішінде, мыс пен катодтардың экспорты 40%-ға өсті, сондай-ақ ферроқорытпалар жеткізу 26,7%-ға, болат прокатын жеткізу 95,4%-ға өсті.
Сонымен бірге COVID-19 негізінен қызмет көрсету нарығына әсер етті. Осы жылдың бірінші тоқсанының қорытындысы бойынша қызметтер экспорты 21,2%-ға немесе 1,5 млрд-тан 1,2 млрд долларға дейін қысқарды.
Жыл басынан бері әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасы 9,7%-ға өсті. Жалпы өсудегі үлесі 5,9 пайыздық тармақты құрап отырған көкөністер едәуір қымбаттады. Сонымен қатар ішкі нарықты жаңа піскен отандық көкөністерімен қанықтыру нәтижесінде тамыз айының ортасынан бастап бағалар тұрақтанып, төмендей бастады.
Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Бейбіт Атамқұловтың айтуынша, биыл 8 айдың қорытындысында еліміздің өңдеуші өнеркәсібінде оң үрдіс сақталды. Жиынтық көрсеткіш 105,8% құрады. «Машина жасау саласында өсім 23,9%-ды кұрады. Автокөлік құралдары, трейлерлер және жартылай тіркемелер, машиналар мен жабдықтар өндірісі, өзге де көлік құралдары, компьютерлер, электрондық және оптикалық жабдықтар, электр жабдықтарын жасау, жөндеу және орнату артты», деді министр.
Түсті металлургияда нақты көлем индексі 97,3%-ды құрады. Маусымдық төмендеу бірінші кезекте тапсырыстар санының азаюына, «Қазақмыс корпорациясының» Құсмұрын кенішіндегі өндірістің технологиялық желісінің жоспарлы реконструкциясына, сондай-ақ «Қазмырыш» кәсіпорнындағы жоспарлы күрделі жөндеуге байланысты болды.
Құрылыс материалдары өндірісі 111,6% болды. Оған жылу оқшаулағыш материалдар, портланд-цемент, гипс, кірпіштер және құрылыс ерітінділері өндірісінің артуы есебінен қол жеткізілді.
Энергетика министрі Мағзұм Мырзағалиевтің айтуынша, көрсетілген кезеңде 56,1 млн тонна мұнай және конденсат өндірілді. Бұл осы жылға жоспарланған көрсеткіштің 99,3% құрайды. Есепті кезеңде Қарашығанақ жобасында жоспардың толық орындалмауы байқалады. Себебі Орынбор газ өңдеу зауытында жөндеу жұмыстарының жүргізілуіне орай газды қабылдау шектелді.
Теңіз жобасында аталған кезеңде 17,1 млн тонна мұнай өндіріліп, осы жылғы жоспар 100% орындалды. Қашағанда мұнай өндіру көлемі 10,2 млн тоннаны құрады, жоспар 102% жүзеге асты. Қарашығанақ жобасы бойынша бұл көрсеткіш 7,8 млн тонна болды. Бұл жоспардан 7% төмен.
Биылғы қаңтар-тамыз айларында 44 млн тонна мұнай экспортталды.
Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеев хабарлағандай, осы жылдың қаңтар-тамыз айларында жалпы ауыл шаруашылығы өнімінің көлемі 2%-ға ұлғайып, 2 887,9 млрд теңгені құрады. Бұл өсім негізінен мал шаруашылығындағы өндіріс көлемінің 3,6%-ға ұлғаюы есебінен қамтамасыз етілді.
«Бұл ретте өсімдік шаруашылығы өнімдері 919,7 млрд теңгеге өндірілді, бұл нақты мәнде өткен жылдың тиісті кезеңі деңгейінен 1,3%-ға аз. Төмендеу вегетациялық кезеңде қалыптасқан топырақ пен атмосфера құрғақшылығына байланысты орын алып, дақылдардың өсуіне, дамуына теріс әсер етті», деді Ауыл шаруашылығы министрі.
Мәселені қорытындылаған А.Мамин Қазақстан экономикасының көрсеткіштері пандемияға дейінгі деңгейге жеткенін және сенімді қалпына келу серпінін көрсетіп отырғанын атап өтті. Биылғы сегіз айдың қорытындысы бойынша ІЖӨ өсімі 3%-ды құрады. Өңдеу өнеркәсібінде 5,8%-ға, сауда саласында 9,1%-ға, байланыс саласында 12,8%-ға, сондай-ақ құрылыста 11,4%-ға өсу қарқынының күшеюі жалғасуда. Осы жылдың 8 айында елімізде 8,9 млн шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді, бұл өткен жылмен салыстырғанда 10,5%-ға артық.
Биылғы қаңтар-тамыз айларының қорытындысы бойынша Алматы, Жамбыл, Қостанай, Маңғыстау облыстары және Шымкент қаласы барлық 7 негізгі макрокөрсеткіш бойынша, Ақмола, Ақтөбе, Атырау, Қарағанды, Қызылорда, Павлодар, Солтүстік Қазақстан облыстары және Нұр-Сұлтан қаласы 6 көрсеткіш бойынша, Шығыс Қазақстан, Түркістан облыстары мен Алматы қаласы 5 көрсеткіш бойынша әлеуметтік-экономикалық даму өсімін қамтамасыз етті. Батыс Қазақстан облысы ең төменгі көрсеткішке ие.
Үкімет басшысы әкімдіктерге көрсеткіштердің төмендеуі мен баяулауы байқалатын экономика секторларында өсу қарқынын арттыруды, экономиканы одан әрі әртараптандыру, инвестициялар тарту және жұмыс орындарын құру жөніндегі жұмыстарды жалғастыруды тапсырды. Мемлекеттік органдардың басшылары мен әкімдерге бағаны ұстап тұруды күшейту, Сауда және интеграция министрлігіне Инфляцияға қарсы әрекет ету шаралары кешенін іске асыруды нақты үйлестіру тапсырылды. «Барлық өңірлер әлеуметтік-экономикалық дамудың жоспарланған көрсеткіштеріне қол жеткізуді және Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев алға қойған міндеттерді тиімді іске асыруды қамтамасыз етуі қажет», деді А.Мамин.
Үкіметтің селекторлық отырысында өңірлердің алдағы күзгі-қысқы кезеңге дайындығы қаралды. Жылыту маусымына әзірлік бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы Энергетика министрі Мағзұм Мырзағалиев, Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Бейбіт Атамқұлов, Атырау облысының әкімі Махамбет Досмұхамбетов, Қарағанды облысының әкімі Жеңіс Қасымбек, Павлодар облысының әкімі Әбілқайыр Сқақов баяндады.
Үкімет басшысы әкімдіктерге инженерлік желілерде, білім беру, денсаулық сақтау объектілері мен үйлерде жоспарланған жөндеу жұмыстарының бәрін белгіленген мерзімде аяқтауды, аса қысқа мерзімде жылыту маусымын өткізуге әзірлік паспорттарын алуды қамтамасыз етуді жүктеді. Сондай-ақ барлық автономды жылу көздерін отынның нормативтік қорымен қамтамасыз етуді, көмір тапшылығына жол бермеу үшін өңірлерде көмір жеткізушілермен белсенді өзара іс-қимыл жасасуды және коммуналдық-тұрмыстық қажеттілік үшін әрі тұрғындарға отын жеткізуге ұдайы мониторинг жүргізуді тапсырды.
