«Әлем экономикасының біртіндеп өзінің ұзақ мерзімді өсім үрдісіне оралуы шикізатқа деген сұраныстың артуына және қазақстандық экспорттың негізгі позициялары бағасының қымбаттауына әкелді», дейді Ұлттық банк төлем балансы басқармасының басшысы Нұрлан Оспанов.
Экспорт өсімінің 27,2 пайызға (60,2 млрд доллар), импорт өсімінің 6,6 пайызға (39,4 млрд доллар) өсуі себепті өткен жылы сыртқы сауда 18,1 пайызға, 99,6 млрд долларға өсім көрсеткен. Сауда балансы 20,7 млрд доллар профицитпен қалыптасқан. Экспорт өсіміне мұнай, газ конденсаты, түсті және қара металл елеулі әсер еткен. Айта кетейік, мұнай мен металдың өзі экспорттың 70 пайызын толтырады.
«Импорт 6,6 пайыз, 39,4 млрд долларға ұлғайып, 2019 жылғы дағдарысқа дейінгі деңгейіне жақындады. Тұтынушылық импорт соңғы алты жылдағы рекордтық межеге жетті – 12,3 мдрд доллар. 2020 жылы кейінге қалдырылған шығыстарды іске асырылуына, карантин шектеулері мен халықтың төлем қабілеті сұранысының өсуіне байланысты импорттық автокөлік, компьютер және мобильді телефондарды сатып алу қарқыны артты. Бұл тауарлардың жиынтық өсімі 1,5 млрд долларды (+53,3 пайыз) құрайды», дейді Н.Оспанов.
Ұлттық банк өкілінің сөзіне қарасақ, импорт 2015 жылдан бері экспорттан басым түсіп келе жатыр.
Қазақстан былтыр сыртқы сауданы негізінен Азия елдері арқылы жүзеге асырыпты. Көрсеткіш 33,3 млрд долларды немесе 32,8 пайызды құраған. Одан кейінгі орында 32,8 млрд доллармен (32,3 пайыз) ТМД елдері орналасса, үштікте 31,5 млрд доллармен (31,1 пайыз) Еуропа құрлығы орналасқан.
Ұлттық статистика бюросының ақпарынша, 2021 жылы Қазақстан Еуропа елдеріне көбірек тауар экспорттаған. Бір жылда кәрі құрлыққа 25,2 млрд доллардың тауары жеткізіліпті. Бұл бүкіл экспорт көлемінің 41,8 пайызы. Соның 8,8 млрд доллары – Италияға, 4,3 млрд доллары – Нидерландыға, 2,3 млрд доллары Францияға тиесілі. Ал Қазақстанға тауар жеткізу тұрғысынан Ресейдің (17,3 млрд доллар) және Қытайдың (8,3 млрд доллар) бәсі жоғары.
Жалпы, тауар айналымы бойынша еліміздің ең ірі 10 сауда серіктесі қатарына – Ресей, Қытай, Италия, Нидерланды, Түркия, Өзбекстан, Оңтүстік Корея, Германия, Үндістан және Испания кіреді.
Елімізден өзге елдерге негізінен қандай өнімдер сатылатынын ішінара жоғарыда атап өттік. Соны толықтыра кетер болсақ, Қазақстан былтыр шикі мұнайды, мысты, ферроқорытпаларды, табиғи газды, уран мен руданы, темір мен бидайды көп сатқан. Есесіне, есептеу машиналарын, автокөлік шанағы мен көлік бөлшектерін, телефон аппараты мен дәрі-дәрмекті, вакцина мен сарысуды сырттан әкеліпті.
