Өнер • 14 Наурыз, 2022

Суретші

540 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Ғасырдың таңдаулы әңгімелерінің бірі – «Иуданың кескіні» әңгімесі. Шығарманың қысқаша мазмұнын Ш.Қазездің аудармасы бойынша баяндап өтсек, атақты қылқалам шебері Сицилиядағы үлкен шіркеудің тұтас қабырғасына Ғайса пайғамбардың ғұмырнамасын салуға тапсырыс алады. Суретші жігітке басында жұмыс жеңіл жүргендей көрінеді. Ендігі сәтте Ғайса мен опасыз Иуданың бейнесін кескіндеу ғана қалған-тын.

Суретші

Бір күні көшеде кетіп бара жа­тып, топ баланың ішінен жүзі нұр шашып тұрған ұлды көреді. Ғайсаның бейнесі. Суретші баланы ертіп алып, Пайғамбар образында әлгі нәрестенің жүзін қа­бырғаға көшірді. Бірақ суретші Иудаға үлгі болатын жанды таппай қиналады. Ол тіпті ондай об­­разды «Ғұмырымның соңына дейін кездестірмейтін шығармын» деп ойлайды. Жыл артынан жыл өтеді. Суретші әбден қартаяды. Көп жылдарын шулы шарапханаларда өткізеді. Сөйткен күндердің бірінде өңі жүдеу, киімі қырық шоқпыт әлдекім қисалаңдап келіп табалдырықтан аттар-аттамастан «Шарап, шарап!» деп құлай кетеді. Суретші оны сүйеп тұрғызып, бе­тіне қарағанда, жүрегі зу ете қа­лады. Мұның жүзінен адамзат әле­міндегі опасыздық, озбырлық, қыл­мыс атаулыға қымсынбай баратын қара жүрек қаныпезерлік мен­мұндалап тұрғандай еді. Иу­даның бейнесі.

Қарт суретші әлгі жанды дереу шеберханасына алып кетіп неше жылдан бері тоқтап тұрған суретін аяқтауға кіріседі. Бір күні әлгі жігіттің кенет сиқы қаша сас­қа­лақтап, өң-түсі өзгеріп сала бе­реді. Қанталаған көздері өзінің су­ретіне үрейлене қадалып қалады. Қарт суретші оның бұлайша ала­сұрғанының мәнін түсінбей: «Са­ған не болды? Бәрі дұрыс па?» дейді. Әлгі адам басын салбыратып, екі алақанымен бетін басып, қыстығып жылап жібереді. Біраз уақыттан кейін ол басын көтеріп, қарт суретшіге қадала қарап:

«Сіз шынымен-ақ мені ұмытып қалдыңыз ба? Талай жылдың алдында сіз мені Қасиетті нәресте Исаның да суретін салғанда осында алып келген едіңіз ғой» дейді.

Кейіпкер тағдырымен қанша­лықты ойнауға болады?

Есімізге Оскар Уайльдтың «До­риан Грей портреті» түседі. Жа­нын Ібіліске сатқан кейіпкер еш қартаймайды. Уақыттың адам бе­тіне түсіретін шимай-әжімі жылдар бойы кейіпкердің майлы бояумен салынған портретіне түседі. Уыздай жас Дориан ғұмырының соңында күнәһар шалдың бейнесі кескінделген портретті пышақтап жатады...

Жо-жоқ. Олай емес. Үй жинап жүрген кә­низактар жап-жас Дорианның бейнесі салынған кар­тинаның қасында өзіне-өзі қол жұм­саған, беті әжім-әжім қа­рияны тауып алады.

Әлгі суретші Ғайсаның суретіне сол баланы нысан етпегенде, оның тағдыры мүлдем басқаша өрілер ме еді?! Иә, М.Булгаковтың «Мастер и Мар­гаритасындағы» Иудеяның бесінші прокура­торы Понтий Пилатты Шебердің, яғни жазушының екі мың жылдан кейін босататыны сияқты...

Шығарма десек те шындық, бәлкім Ғайса боп туу – тағдыр, Иуда боп өлу – тәлкек.

Сіздің кейіпкеріңіз кім?

Сіз кімнің кейіпкерісіз?