Үкімет жаңа Жолдауға сәйкес міндеттерді айқындады

Ұлттық экономика министрі Әлібек Қуантыров атап өткендей, Мемлекет басшысы ұсынған бастамалар елімізде жаңа саяси мәдениетті қалыптастыруға бағытталған реформалардың мұқият зерделенген бағдарламасы болып табы­лады. Атап айтқанда, еліміздің Конс­титуциясына 30-дан астам өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі, сондай-ақ жыл соңына дейін 20-дан астам заң қа­былданады.

Жолдауды іске асыру жөніндегі Жал­пыұлттық іс-шаралар жоспарының жобасы әзірленді. Мемлекет басшысының тапсырмаларын іске асыру мақсатында Ұлттық экономика министрлігі негізгі 3 бағыт бойынша жұмыс жүргізеді. 1.Елдің әкімшілік-аумақтық құрылымын жетіл­діру; 2.Жергілікті өзін өзі басқаруды орталықсыздандыру; 3.Дағдарысқа қарсы кезек күттірмейтін шаралар.

Министрлік басшысының айтуынша, Абай, Жетісу және Ұлытау облыстарын құру және халықтың пікірін ескере оты­рып, Қапшағай қаласын қайта атау мәсе­лесі пысықталуда. «Мемлекет басшы­сының Жарлығын дайындау жөніндегі жол картасы және оны іске асыру жө­нін­дегі ұйымдастыру шараларының жос­пары әзірленетін болады», деді Ә.Қуан­тыров.

Бұл құжаттарда әкімшілік-аумақтық қайта құруларға байланысты мынадай іс-шаралар атқарылады: Мемлекет басшысының облыстар мен елді мекендерді атау (қайта атау) мәселелерін қоса алғанда, облыстарды және олардың шекараларын бөлу (құру) туралы қажетті Жарлықтарын және Үкімет қаулыларын әзірлеу және қабылдау; жергілікті атқарушы органдардың және орталық мемлекеттік органдардың аумақтық бө­лім­шелерінің штат санындағы өзгеріс­тер; коммуналдық меншікті беру және қабылдау; заңнамалық актілерге өзге­рістер енгізу; жаңадан құрылған облыстарда мемлекеттік органдар құру. «Бұл облыстардың құрылуы тек осы аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуына ғана емес, бүкіл экономиканың дамуына оң әсерін тигізеді», деді министр.

Ә.Қуантыров Жолдауға сәйкес «Ха­лық қатысатын бюджеттің» функ­цио­налын кеңейту арқылы жергілікті өзін өзі басқару органдарын тікелей қаржыландыруды енгізу мәселесі де енгізілетінін айтты. Бұл ретте мәсли­хаттардың өкілеттіктерін кеңейту мақ­сатында оларға халық қатысатын бюджеттің қаражатын бөлу жөніндегі функциялар бекітілетін болады. «Шын мәнінде оны ауылдық округтер арасында нақты жобаларға бөлетін «қор» деуге болады. Бұл жобаларды жергілікті қо­ғам­дастықтың ұсыныстары бойынша ауыл әкімдері қалыптастырады», деді министр.

Сонымен қатар Украинада болып жатқан оқиғалар аясында әлеуметтік-экономикалық жағдайды тұрақтандыру мақсатында мемлекеттік органдардың, «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер пала­тасының, бизнес және сарапшылар қауымдастығы өкілдерінің қатысуымен Дағдарысқа қарсы шаралар жөніндегі жедел штабтың жұмысы жолға қойылды. «Жедел штабтың аясында көлік және логистика, инфрақұрылым, сауда және қаржылық орнықтылық бойынша жұмыс топтары ұйымдастырылды. Жұмыс топтарының өзара іс-қимылының белгілі бір алгоритміне сәйкес Украинадағы оқи­ғалардың сыртқы экономикалық жағдайға салдарын күнделікті мониторингтеу негізінде еліміздің экономикасына олар­дың ықпалының сценарийлері әзірленуде. Осы ақпарат негізінде жедел ден қою шаралары әзірленеді», деді Ә.Қуантыров.

Мемлекет басшысының тапсырмасын орын­дау мақсатында Ұлттық эконо­мика министрлігі дағдарысқа қарсы бағ­дарламаны іске асыруды бастады. Қазіргі уақытта министрлік жауапты мемлекеттік органдармен нақты ұсыныстарды пы­сық­тауда. «Ұлттық экономика министр­лігі Мемлекет басшысының Қазақ­стан халқына Жолдауында берген әрбір тапсырмасын толық әрі жедел пысық­тайтын болады. Жолдауды тиімді іске асыру үшін министрліктің жұмысы бюро­кратияны болдырмау және нәтижеге бағдарлану қағидаттарында жүргізілетін болады», деді Ә.Қуантыров.

Қаржы министрі Ерұлан Жамау­баев­тың айтуынша, Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес Есеп комитеті Жо­ғары аудиторлық палата етіп қайта құры­лады. Бұл ретте парламенттік бақылау күшейтіледі. Мұндай тәжірибе жекелеген батыс елдерінде бар. «Осының барлығы Конституцияны қоса алғанда, бірқатар заңнамалық актілерге өзгерістер енгізуді талап етеді. Барлық тиісті түзетулер мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп пысықталады», деді министр.

Жергілікті өзін өзі басқару органдарын қайта құруды ескере отырып, сатып алу тәртібін одан әрі оңайлату «Жергілікті өзін өзі басқару туралы» заң жобасы шеңберінде пысықталады. Жұмыста фор­мализм мен артық рәсімдерді жоюға, жергілікті өнім берушілерді қолдау­ға және жұмыс орындарын ашуға, халық­тың сатып алу процесіне және шарттар­дың орындалуына бақылауды жүзеге асы­руға қатысуына баса назар аудары­лады. Жалпы, Мемлекет басшы­сының Жолдауында Қаржы министр­лігінің құзыретіне қатысты басқа да тап­сырмалар бар. Олар бойынша тиісті ұсы­ныстар уәкілетті мемлекеттік орган­дарға ұсынылады. «Алдағы уақытта биылға арналған республикалық бюджет шығыстарының параметрлері мен бағыттарын нақтылау күтілуде. Президенттің тапсырмаларын іске асыру бойынша барлық жоспарланған шаралар уақтылы қабылданып, қажетті қаржы мәселелер бюджеттік бағдарламалар әкімшілерімен бірлесіп пысықталатын болады», деді Е.Жамаубаев.

Сауда және интеграция бірінші вице-министрі Ерлан Баттақовтың айтуынша, бүгінгі таңда елімізде 1,3 млн тонна азық-түлік тауарларының қоры бар, бұл халықтың қажеттілігін қамтамасыз ету үшін жеткілікті. Бұдан басқа, бағаның негізсіз өсуіне және алыпсатарлыққа жол бермеу үшін республикалық және жер­гілікті атқарушы органдар дүкендердің сауда үстемесін сақтауы бойынша тұрақ­ты тексерулер жүргізеді. «Айналым схе­масы» шеңберінде сатып алуды қаржы­ландыруды 54,6-дан 100 млрд теңгеге дейін ұлғайту туралы шешім қабылданды. Ал тұрақтандыру қорларын есепке алатын болса, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын сатып алу үшін қаржыландырудың жалпы көлемі 140 млрд теңгеге дейін жеткізілетін болады», деді Е.Баттақов.

Бағаны тұрақтандыру құралдарын жетілдіру мақсатында жаңа тәсілдер әзірленіп жатыр.

Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеевтің айтуынша, Мемле­кет басшысының Қазақстан халқына арнаған Жолдауында айтылған тапсырма­ларды орындау мақсатында Ауыл шаруа­шылығы министрлігі бірқатар шаралар қабыл­дауда. Көктемгі дала жұмыс­тары­ның барлық туындаған проблемалық мәсе­­лелерін жедел шешуге күш салатын Жедел штаб құрылды. Қазіргі таңда тех­ника дайын­дығы 95 пайызды құраса, көк­тем­гі дала жұмыстары жаппай жүргізіле бастаған уақытқа 100 пайызды құрамақ.

Министрдің айтуынша, өңірлерге арзандатылған дизель отыны жөнелтіле бастады, жалпы көктемгі дала жұмыс­тарын жүргізуге нарықтық бағадан 12-15%-ға төмен бағамен 400 мың тонна бө­лінді, бұл 2021 жылмен салыстырғанда 20 мың тоннаға көп. 2,3 млн тонна тұқым немесе жоспардың 100 пайызы дайын­далды. Қазіргі уақытта импорттық тұқым материалын жеткізу мәселесі пысықталуда. Бұлар – Ресейден келетін 19,5 мың тонна жүгері, бидай, арпа және қара бидай тұқымы және Еуропадан жеткізілетін 80 тонна жүгері мен қант қызылшасының тұқымы. «Минералды тыңайтқыштардың қолжетімділігіне келер болсақ, жұмыстар жоспарлы түрде жүргізілуде. Үкімет қолдауы арқылы диқандардың сұранысын қанағаттандыру мақсатында отандық минералды тыңайт­қыштарды өндірушілермен уағда­лас­тыққа қол жеткізілді. Аммиак сели­тра­сының бағасы 200 мың теңгеден 160 мың теңгеге дейін төмендеді», деді Е.Қарашөкеев.

Көктемгі егіс жұмыстарын жүргізу үшін ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер «Кең дала» бағдарламасы арқылы 70 млрд теңге көлемінде, Азық-түлік келісімшарт корпорациясының форвардтық сатып алу бағдарламасы арқылы 80 млрд теңге көлемінде жеңіл­детілген кредитпен қамтамасыз етілген. Бұл ретте, биыл форвардтық сатып алу көлемі 2 есеге артты. 17 наурыз­дағы жағдай бойынша, «Кең дала» бағ­дар­ламасы арқылы 94,8 млрд теңге сомасына өтінімдер келіп түсіп, оның 46,6 млрд теңгесі қаржыландырылды.

Ақпарат және қоғамдық даму министрі Асқар Омаровтың айтуынша, Мемлекет басшысының берген тапсырмасына сәйкес ашық ақпараттық кеңістік пен бәсекеге қабілетті отандық бұқаралық ақпарат құралдарын құруға ерекше назар аударылмақ. «Осыған орай бүгінгі таңда министрлік алдында бұқаралық ақпарат құралдарының рөлін, мәртебесін және жауапкершілігін нығайту бойынша бірқатар міндет тұр», деді А.Омаров.

Біріншіден, қоғамның сұраныстары мен мемлекеттің мүдделерін ескере отырып, бұқаралық ақпарат құралдары туралы заң қайта қаралатын болады. «Бұл процесс кең қоғамдық және сарап­та­малық талқылау негізінде жүзеге асыры­латынын атап өткен маңызды. Осылайша, журналистік қоғамдастықтың ағымдағы заңнамаға қатысты барлық өзекті мәселелері ескеріледі», деді А.Омаров.

Екіншіден, азаматтық бақылауды жүзеге асыратын «төртінші билік» ре­тін­­де әрекет ететін бұқаралық ақпарат құ­­рал­­дары үшін ашық бәсекелестік орта дамиды.

Үшіншіден, мемлекеттік ақпараттық жұмыс бойынша жаңа тәсілдер әзірленеді.

Мемлекет басшысы сондай-ақ ма­ңызды әлеуметтік мәселелерді шешудегі үкіметтік емес сектордың рөлін және азаматтық қоғам институттарын жүйелі түрде қайта жаңғырту қажеттігін атап өтті. Осыған байланысты, министрлік қоғамдық кеңестердің қызметін жетіл­діру және құрамын жаңарту жөніндегі жұмысты жалғастырады. Қазір 102 қоғам­дық кеңес құрылған, 111-і қалып­тасу барысында. «Биыл алғаш рет Қазақстан Республикасындағы қоғамдық кеңестердің қызметі туралы Ұлттық баяндама дайындалады. Онда қоғамдық кеңестер жұмысының тиімділігіне және оның одан әрі дамуы перспективаларына талдау жасалады», деді А.Омаров.

Осыған қоса, мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс жүйесі арқылы ҮЕҰ жобаларын жоспарлау тәсілі қайта сарапталады. «Мәселен, қазір Парламентте тиісті заң жобасы қаралуда, ол ҮЕҰ-ны мемлекеттік қолдаудың сапасы мен ашықтығын айтарлықтай дәрежеде жақсартатыны анық», деді А.Омаров.

Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Серікқали Брекешев көктемгі егіс жұмыстары барысында ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін суармалы сумен қамтамасыз ету үшін барлық шаралар қабылданғанын айтты. «Еліміздің негізгі өзен бассейндері су аздығы цикліне биыл да тап болып отыр. Осыған қарамастан, фермерлер көктемгі егіс жұмыстары барысында қажетті суар­малы сумен қамтамасыз етіледі», деді С.Брекешев.

Оның айтуынша қабылданып жатқан шаралардың нәтижесінде Тоқтоғұл су қоймасында судың жиналуына байланысты жағдай біртіндеп қалыпқа келе бастаған. Сонымен қатар вегетация кезеңінде қосымша су көлемін алу бойынша Қырғызстанмен келісімге қол жеткізілді. Шардара су қоймасына барынша ең жоғары ағынды қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдануда. Оның басты мақсаты – Түркістан облы­сының Шардара, Отырар және Арыс аудандарындағы Қызылқұм алқабын, сондай-ақ Қызылорда облысының фер­мерлерін сумен қамтамасыз ету. «Өзбек және тәжік тараптарымен жүргізілген жұмыстың нәтижесінде Шардара су қоймасына құятын ағын су көлемі ұлғайтылды. Нақты айтсақ, ақпан айын­дағы көрсеткіш қаңтармен салыстырғанда 22%-ға артты. Сондай-ақ ақпан айында «Бахри Точик» су қоймасынан Қазақстан жаққа қосымша 181 млн текше метр су ағызылды» деді министр.

Әділет министрі Қанат Мусин Мем­лекет басшысы Жолдауын іске асыру жө­ніндегі Жалпыұлттық жоспардың жобасы әзірленгенін айтты.

Маңызды мәселені қорытындылаған Премьер-Министр Әлихан Смайылов Президент ұсынған саяси реформалар мемлекеттік құрылысты нығайтудың жаңа тарихи кезеңі әрі «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» ұстанымының айқын көрінісі екенін атап көрсетті.

Жолдаудағы тапсырмаларды орын­дауға жеделдетіп кірісу үшін Премьер-Министр Ұлттық экономика министр­лігіне Ұлттық банкпен және жауапты мемлекеттік органдармен бірлесіп, 2022 жылғы 25 наурызға дейін Үкімет­ке Дағдарысқа қарсы жоспарды енгі­зуді міндеттеді. «Мемлекет басшысы дағдарысқа қарсы шаралар пакетін тез арада жүзеге асыруды тапсырды. Дағдарысқа қарсы шаралар эконо­ми­каны қолдауға, инфляцияны бақылау­ды күшейтуге, валюта нарығын тұрақ­тан­дыруға, жаңа жұмыс орындарын құруға, сондай-ақ кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған», деді Ә.Смайылов.

Сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдарға Мемлекет басшысы ұсынған реформаларды қамтамасыз ету үшін қажетті заң жобаларын әзірлеуге және оларды талқылауға дереу кірісуді тап­сырды. «Мемлекет басшысы алдымызға елімізді қарқынды түрде дамыту, эко­номиканың тұрақтылығы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру және халықтың тұрмыс деңгейі мен әл-ауқатын жақсарту жөнінде аса ауқымды міндеттер қойды. Қазір арқаны кеңге салатын заман емес. Баршамыз Мемлекет басшысы бастап берген реформаларды табанды іске асыруға жауаптымыз. Біз халқымыздың сенімін ақтауға тиіспіз», деді Премьер-Министр.