Әлем • 07 Сәуір, 2022

Ұрыс қимылдары шығысқа ығысуы мүмкін

339 рет
көрсетілді
6 мин
оқу үшін

Еуразиядағы ірі қақтығыстың түйіні шешілмей тұр. Ресей әскерін Киев маңынан шығарғанымен, Батыс сарапшылары Украинаның шығыс аймақтарына қауіп төніп тұрғанын айтып отыр. Еуроодақ жаңа санкция салғанымен, Ресейдің газ-мұнай өнімдерінен толық бас тартуға дайын емес.

Ұрыс қимылдары шығысқа ығысуы мүмкін

НАТО-ға мүше елдердің сыртқы істер министрлері Украинадағы жағдайды талқылау үшін Брюссельге жиналды. Ұйымның бас хатшысы Йенс Столтенберг Ресейдің Украи­надағы амбициясынан бас тартпайтынын мәлімдеді. «Қазір біз әскердің қайта топтасып, қайта қаруланып, қатарын толықтыру үшін Киевтен шыққанын көріп отырмыз. Алайда олар назарын шығысқа аударады», деді НАТО-ның бас хатшысы. Жиынға қатысқандар Ресей әскері Беларусь еліне барып, керек-жарағын жинап, қайта ұйымдасып, техникасымен Ресей арқылы шығыс Украина бағытына өтуі мүмкін деген пікір білдірді.

«Алдағы апталарда біз Ресейдің Украинаның шығысы мен оңтүс­тігінде ұрыс жүргізіп, Донбасты басып алуға әрекет жасауын көруіміз мүмкін. Бұл – соғыстың шешуші кезеңі», деді Й.Столтенберг.

Ұйымға мүше елдердің жиы­нына дейін бас хатшы Йенс Столтенберг Украинаның сыртқы істер министрі Дмитрий Кулебаны НАТО штаб-пәтерінде қабылда­ған болатын. Д.Ку­леба бір ғана өті­ніш­­пен келгенін хабар­лады. Ол ұйымнан көбірек қару-жарақ беруді сұрады. Ол кезде­су­дің күн тәртібі «қарапайым» еке­нін айтып, Украина үшін Ресейді жеңу­дің ең жақсы тәсілі әскери қол­дауды күшейту екеніне сенім білдірді.

АҚШ Ресей әскерлерінің Киев пен Черниговтан шыққанын растап отыр. Ендігі назар Украинаның шығыс бөлігіне ауатынына сенімді.

Бучадағы жағдай бүкіл әлемге белгілі болғанда Батыс көшбас­шылары Ресей әскерінің әрекетін қатаң сынға алып, жаңа санкциялар енгізе бастады. Ұлыбритания мен АҚШ Ресейдің ең ірі банкі Сбербанктің активтерін бұғаттауды ұйғарды. Ал Еуропалық одақ басшылары Ресейдің әскери әрекетін тоқтату үшін қандай шаралар енгізуге болатынын талқылап жатыр. Ұсыныстардың бірі көмір импортына тыйым салу болды, алайда кейбір басшылар Ресей мұнайы мен газынан да бас тарту мәселесін көтерген.

Украина президенті Володимир Зеленский санкцияларды құптағаны­мен, олардың әлі де жеткіліксіз еке­нін алға тартты. Ол Батысты Ре­сей мұнайына бойкот жариялауға шақы­рып отыр. Жалпы, В.Зеленский ал­ғаш­қы үндеуінен бастап Батыс ел­дері­нен энергетика саласында батыл шешімдер жасауын сұрап келген-ді.

Ресей президентінің ресми өкілі Дмитрий Песков жаңа санкцияларға жауап бұрынғыдай болатынын айт­қан. Ол Ресей міндетті түрде қа­жет деп тапқан жолмен жауап бере­ті­ніне сендірді.

АҚШ-тың қаржы министрі Ресей мұнайын импорттауға толық тыйым салу Еуропада энергия бағасының «аспандауына» себеп болатынын ескертті. Еуропа елдерінің энергетика саласына қатаң санкиялар жа­рияламауының себебі де осы.

Жақында Ресей президенті Владимир Путин Мажарстанның премьер-минстрі Виктор Орбан­мен сөйлесіп, бүгінгі ахуалды тал­қы­лағаны хабарланды. В.Орбан Ресей басшысынан Украинадағы атысты тоқтатуды сұрағанын айт­қан. Ол баспасөз мәслихатында Пу­тинді Украина мен Франция прези­денттерімен, сондай-ақ Германия канцлерімен бірге Мажарстанға бейбіт келіссөздерге шақырғанын мәлімдеді. Оның айтуынша, Путин бірқатар шартын айтып, келіскендей болған. В.Орбан сонымен бірге журналистерге Ресейдің мұнай мен газ импортына санкцияларды арттыру бойынша қысымға ұшырамайты­нын айтып, Ресейдің газы үшін рубль­мен төлеуге дайын екенін жеткіз­ген. Осылайша, Мажарстан Мәскеудің өз валютасымен төлеу туралы талабына қарсы болған Еуроодақтың біртұтас келісімін бұзды.

Украина президенті кеңсесінің кеңесшісі Михаил Подоляк Орбан­ның мәлімдемесіне түсініктеме бере отырып, Киев келіссөз туралы ұсыныс­ты қарастырмайтынын айтты. Ол Ресей-Украина келіссөздері онлайн форматта жалғасып жатыр, бірақ Будапешттегі көшбасшылардың кездесуі талқыланбады деді.

Мажар үкіметі басшысының ұс­та­нымын Еуропадағы өзге әріптес­тері де сынға алған-ды. Олар В.Ор­банның Путинді қолдайтын көз­қарасын айыптап отыр. В.Зеленский де В.Орбанды осыған қатысты сы­нағаны бар. Алайда Мажарстан басшысы өз шешімін ел мүддесін қорғауымен байланыстырады.

Ресеймен серіктес өзге елдерге де осындай ескертулер келіп жатыр. Мәселен, АҚШ Үндістанды Ресеймен жақын серіктестіктен сақтандырып, «салдары ауыр әрі ұзақ» болатынын ескерткен.

«Біздің Үндістан үкіметіне жолдауымыз – Ресеймен жақын стратегия­лық серіктестіктің шы­ғындары мен салдары айтар­лықтай және ұзақ мерзімді болады», деді Ақ үй­дің ұлттық экономикалық кеңесі­нің директоры Брайан Диз. Ол сон­дай-ақ журналистерге соңғы оқиға­ларға байланысты Қытай мен Үнді­станның кейбір шешім­дері­нен көңілі қалғанын мәлімдеді. Үндістан Ресей­ге қарсы санкция­ларды қолдаудан бас тартқаны белгілі.

Келіссөзге келер болсақ, Беларусь президенті А.Лукашенко Украин-Ресей кездесуін Беларусьсіз өткізуге болмайтынын мәлімдеді.

«Беларусьтің қатысуынсыз келіс­­сөздер болуы мүмкін емес. Біз­ді Батыс елдері бұл оқиғаға ара­лас­­тырған екен, кездесуде біздің де ұс­­танымымыз айтылуы керек. Сон­дықтан Беларусьтің артында ешқандай бөлек келісім болуы мүм­­кін емес. Ресей бұл ұстанымды түсі­не­тініне толық сенімдімін», деді Александр Лукашенко Қауіпсіздік кеңесінің кеңейтілген отырысында.

Алғашқы келіссөздер Беларусь елінде өтіп, кейінірек бейнебайланыс режімінде жалғасқаны белгілі. Ал соңғы кездесу Түркия астанасында ұйымдастырылды. Сол жерде Ресей әскерін Киев маңынан шығаруға келіскен.