Қақтығыста қаза тапқан шетел журналистері көп

Француз журналисі Фредерик Лек­лер-Имофф Северодонецк маңын­да қаза болған. 32 жастағы тіл­ші Фран­цияның BFM арнасына Дон­бас­с­тағы әскери қақтығыстарды хабарлап отырған, бейбіт тұрғындарды эвакуациялауды таспаға түсірген. Бұл оның Украинаға екінші сапары еді. Луганск облысының басшысы Сергей Гайдай журналист мо­йын тұсына тиген снаряд сынықтарынан жарақат алып, қаза болғанын хабарлады. Француз тілшісі мен әріптестері отырған бронды шағын автобусты Ресей әскерлері Лисичанск қаласына бара жатқан жолда атқылаған. Тағы бір француз журна­лисі Максим Брандстетер мен француз фиксаторы Оксана Леута да жаралан­ған. «Репортеры без границ» үкіметтік емес ұйымының мәлімдеуінше, қазір олардың өміріне ешқандай қауіп төніп тұрған жоқ.

«Ресей әскерилері қасақана шабуыл жа­сап отыр, сөйтіп, олар бейбіт тұр­ғын­дар мен БАҚ өкілдерінің халық­ара­лық құ­­қықтарын бұзуда», деп ресми түрде мәл­імдеді «Репортеры без границ» ұйы­мының бас хатшысы Кристоф Делуар.

«Журналистерді қорғау комитеті француз журналисі Фредерик Леклер-Имоффтың Украинадағы соғысты жариялау кезінде қаза болуына байланысты қайғырып көңіл айтады», деп хабарлады комитет директоры Роберт Махони. Ол Ресей мен Украина билі­гін оның өлімінің мән-жайын мұқият тексеруге шақырды. «Бұл Ресейдің Украинаға қарсы соғысы салдарынан бейбіт тұрғындардың жан түршігерлік жағдайда құрбан болуларының тағы бір мысалы. Журналистер – соғыс аймақтарынан репортаж жасағанда ерекше батылдық танытатын азаматтық тұлғалар, сондықтан олар әскерилердің нысанасына алынбауы керек, олардың құқықтары қатаң сақталуы керек», деп мәлімдеді Роберт Махони.

Ал ТАСС агенттігі Украина Қарулы күш­­терінің аккредитациясына сәйкес, Украина әскері журналистердің өміріне жауапты емес деп жазды ЛПР Жур­налистер одағының төрағасы Лео­нард Свидовскийдің сөзіне сілтеме жа­сап. Агенттік қызметкерінің айтуынша, фран­цуз тілшісі қаза болған кезде ол иден­тификациялық кеудеше кимеген.

Бұған дейін Журналистердің әділет­тілік қоры (JFJ) Ресей соғыс баста­ған­нан бері Украинада журналистер­ге жа­сал­ған 35 шабуыл актісін тіркеген. Қа­сақана шабуылдардың көбін ресейлік қарулы күштер жасады, деп хабарлады «Азаттық» радиосына берген сұхбатында Лондондағы қордың басшысы Мария Орджоникидзе.

«Украинадағы әскери қақтығыс кезінде Ресей күштерінің қолынан қаза тапқан өзге де журналистер қасақана шабуылдың құрбаны болған», дейді Журналистерді қорғау комитеті. Ни­колаев маңындағы ұрыс кезінде журналист Виктор Дудардың қаза болуы ең бірінші тіркелген оқиға болды. Сонымен қатар тікелей эфирдегі оператор Евгений Сакун Киевте зымыран шабуылы кезінде қаза болған. Ал америкалық видеожурналист және The New York Times газетінің бұрынғы тілшісі Брент Рено Ирпиндегі бақылау-өткізу бекетінде қаза болған. Брент Рено, сондай-ақ деректі кинорежиссер болған. Ол ағасы Крейгпен отты нүктелерден түсірілім жасаған. Олар – Ирак пен Ауғанстандағы соғыстарды, Гаитидегі жер сілкінісін, Мысыр мен Ливиядағы тәртіпсіздіктерді түсір­ген санаулы журналистің бірі. Аға­йын­дылар радио мен теледидарға қосқан үлесі және басқа да марапаттары үшін Пибоди сыйлығын алған.

Сонымен қатар Журналистерді қорғау комитеті Украинада жұмыс істеп жүрген БАҚ өкілдеріне сағат сайын шабуыл жасалатынын айтып, дабыл қақты. Олар әскери журналис­тер­дің өмірлеріне алаңдап, мәлімдеме жасағанымен, еш нәтиже жоқ. «Ресей күштері халықаралық тәртіпке орай, қызметте жүрген азаматтарды, әсіресе журналистерге шабуыл жасауға болмайтынын қаперлеріне алмай отыр», дейді комитет басшылығы. Олар қазіргі таңда кісі өлтіруге оқталудың 10 фактісі тіркелгенін айтады. Комитеттің жазбаша мәлімдемесінде: «Швейцариялық журналист Гийом Брикет зардап шеккен, оны да ресейлік әскерлер тонап кетті; Чехиядағы Voxpot басылымының екі журналисі Майда Сламова мен Войтех Богачқа ресейлік әскерлер оқ жаудырды; Ekstra-Bladet-тің Даниядағы екі тіл­шісі, журналист Стефан Вейхерт пен фотограф Филтенборг Миккелсен тиген оқ­тан жарақат алды, ресейлік әскерлер бри­тан­дық Sky News телеарнасының қыз­мет­керлеріне – бас тілші Стюарт Рэм­си және оның төрт әріптесіне шабуыл жасаған. Олар Киевке қай­тып келе жатқанда шабуылға тап болған» делінген. Сонымен қатар «Азат­тық» радиосының журналисі Марьян Кушнир Киевтің шығысындағы Бары­шивкада жарақат алған. Журналист ре­дак­циялық тапсырманы орындап жат­қан кезде шабуыл басталып кеткен. Ал Киевте Ресейде шетелдік агент деп та­нылған «Азаттық» радиосының ук­раиналық­ бюросында жұмыс істеген жур­налист әрі продюсер Вера Гирич зымыранның көпқабатты тұрғын үйге түсуінен қаза тапты. Оның денесі үйін­ді астынан шығарылған. Медиа кор­по­ра­циясының президенті Джейми Флай «Вера Гирич өзі жақсы көретін ел­ін­де және қаласында қаза болды, алай­да жантүршігерлік жағдайда қаза болғаны жанға батады. Біз кәсібилігімен және миссиямызға адалдығымен есте қала­тын қымбатты әріптесімізден айы­рыл­дық», деп жазды. Ал БАҚ өкілдері 13 нау­рызда Киев түбіндегі Гута ауылын­да фототілші Макс Левин із-түссіз жо­ғалып кеткенін хабарлаған еді. Жур­налистің денесін сәуір айында тапқан. Сонымен қатар 2 сәуірде деректі фильм түсіретін литвалық журналист Мантас Кведаровичюс Мариупольде бақилық болды. Ол соғыс жайлы жаңадан деректі фильм түсірмек болып жүрген жерінде Ресей әскерінің шабуылынан қаза тапты. Бұл көз жұмғандардың ресми дерегі ғана, ал Журналистерді қорғау комитеті бұдан өзге көптеген журналист ұсталып, азапталғанын айтады.

6 маусым Украинада журналистер күні болып бекітілген. Осы күні Ресей мен Украина соғысы басталғалы 32 жур­налист қаза тапты, деп хабарлады әлеу­меттік желіде Украинаның мәде­ниет және ақпараттық саясат министрі Алек­сандр Ткаченко. «Соңғы 4 айдың ішін­де 32 әріптесімізден айырылдық, соң­ғы сегіз жылда одан да көп журналист қаза тапты. Сіздер – батырсыз­дар. Сіздердің батырлығыңыз бен қыз­меті­ңізге деген адалдығыңызға баға жетпейді», деп жазды ол.