– Мырзағали Құланұлы, Ташкенттегі толағай табыспен құттықтаймыз. Жаңа ғана Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың қабылдауында болдыңыздар. Бұл ерекше сәттеріңіздің бірі екені сөзсіз...
– Иә, құрметтеп, қошеметтеп жатқан барша қазақ халқына дән ризамыз. Ташкент төрінде де еліміздің түкпір-түкпірінен келген жерлестеріміз, жергілікті қазақтар қолдау көрсеткенде құдды өз елімізде жүргендей сезіндік. Бокс халқымыз ерекше сүйетін маңызды спорт түрі ғой. Президенттен бастап, қарапайым халыққа дейін құттықтап, жылы лебізін білдіріп жатыр.
Біз мұнымен тоқтап қалмаймыз. Құраманың өзге боксшылары қазірдің өзінде түрлі жарыста қолғап түйістіріп жүр. Ал әлем чемпионатына қатысқандар сәл ғана үзіліс алып, кезекті оқу-жаттығу жиынына қатысады.
– Дұрыс екен. Мұндай жетістік бірден келмейтіні белгілі ғой. Оның үстіне әлем чемпионатында төрт алтын алу қиынның қиыны емес пе?
– Қаңтар айында бас бапкер болып қайта тағайындалғаннан кейін бірінші кезекте бапкерлер құрамына тәжірибелі Марат Жакиевті шақырдым. Ол кісіні таныстырудың өзі артық. Ол – Әділбек Ниязымбетов секілді Олимпиаданың екі дүркін күміс жүлдегерін, сондай-ақ Ердос Жаңабергенов, Бекзат Нұрдәулетов сынды әлем чемпиондары, Берік Әбдірахманов секілді әлем біріншілігінің қола жүлдегерін шыңдаған бапкер. Мен бас бапкерліктен кеткеннен кейін ғылыми топ өзінің жұмысын тоқтатқан екен. Сол ғылыми топты қайта жандандырдым. Кезінде Олимпиадаларда, әлем және Азия ойындарында бізге көмектескен Ғалия Нұрбекқызын шақырып, сол кісімен жұмысты қайта бастадық. Командада физиолог жоқ еді, соны алдық. Одан бөлек физикалық дайындығымызды күшейту үшін кезінде Украина боксшылары Ломаченко, Усик секілді Олимпиада чемпиондарын даярлаған жаттықтырушы Донатас Янушевичусты АҚШ-тан арнайы шақырттық. Ол біздің балалардың дайындығына көңілі толып, бізбен бірге жұмыс істеуге келісім берді. Әрине, мұның барлығы қосымша, көзге көріне бермейтін жұмыстар ғой. Бұл атқарылған жұмыс та жігіттердің жеңіске жетуіне септігін тигізері анық.
– Әлем чемпионатына дейін құрама жігіттері аралас құраммен Еуропаның бірнеше мемлекетіне жарысқа қатысты. Нәтижелері де әртүрлі болды. Сындар да айтылды. Бұған не дейсіз?
– Ең бастысы, жігіттеріміз осы жарысқа тыңғылықты дайындалды. Өте сапалы жаттығулар болды. Бұл ретте барлық жағдай жасаған Қазақстан бокс федерациясының басшысы Кеңес Рақышевқа, сондай-ақ бізге қолдау көрсеткен Мәдениет және спорт министрлігіне үлкен алғыс айтқым келеді.
Сондай-ақ жылдық күнтізбелік жаттығуларды дұрыс жоспарладық. Қажетті жарыстарға ғана қатыстық. Біз өз жұмысымызды, кімге, қайда дайындалып жатқанымызды білеміз. Өзге елдің мықты деген боксшыларына арнайы дайындалдық. Жігіттер ерінбей тер төкті, жемісін көрді.
– Сонда жүлдесіз қалған шәкірттеріңіздің дайындығы ойдағыдай болмады ма?
– Жеңілген жігіттерге ешқандай өкпе жоқ. Барлығы тең дәрежеде бокстасты. Спортта жеңіс пен жеңіліс қатар жүреді. Нағыз кәсіби спортшы сондай сындарды көтере білуі керек.
– Әлем чемпионатында әттеген-ай деген сәттер болды ма?
– Әрине, ондай сәттер болады. Соқыр жеребе командамыздың көшбасшысы Қамшыбек Қоңқабаевтың ширек финалда өзбек боксшысы Баходир Жалоловпен кездестіріп қойды. Әлем чемпионы, Токио Олимпиадасының қола жүлдегері Сәкен Бибосыновтың жеңімпаздар қатарынан көрінбеуі де көңілді қынжылтады.
– Әлем чемпионаты алдында құрама жігіттері екі алтын алса, соның өзі үлкен жетістік деген пікірлерді бокс мамандарының
аузынан естідік. Ал өздеріңіз қанша медаль аламыз деп жоспарладыңыздар?
– Негізі, арық сөйлеп, семіз шыққанды жақсы көремін. Жоспар бойынша бұдан да көп медаль алуымыз керек еді, оған қауқарымыз жетеді. Іштей 7-8 медаль аламыз деп бардық. Кейбір жігіттердің бағы жанбады.
– Ташкентке баратын боксшыларды таңдауда қандай қиындық болды? Мысалы, биылғы әлем біріншілігіне 2021 жылғы әлем чемпионы Теміртас Жүсіпов бармады.
– Құрамада әр салмақта бәсекелестік бар. Екі-үш мықты үміткер болды, оларды жарыстарға жіберіп алдық. Нәтижесінде, шын мықтыны таңдадық. Кейбір салмақтарда таңдау өте қиын болды. Мысалы, өзіңіз айтқан 48 кг. Бұл жолы тәжірибелі Теміртас Жүсіповтен гөрі жас Санжар Тәшкенбайға сенім артылды.
– Қазақ боксы қазір өзінің биік деңгейіне шықты деп ойлайсыз ба?
– Олай деп айтуға әлі ерте. Бірақ төмен деп те айта алмаймыз. Тыңғылықты жұмыс істесек, бұрынғы өз деңгейімізге көтерілетініміз анық.
– 2009-2018 жылдар аралығында Қазақстан құрамасының бас бапкері болғаныңызды білеміз. 2023 жылға дейін жеке шәкірттеріңізді дайындадыңыз. Осындай үзіліс сізге көмегін тигізген сияқты ма, қалай?
– Мен құраманың бас бапкерлігінен кеткенменен құрама жаттығуларынан қалған емеспін. Себебі жеке шәкірттерім Азия, әлем Олимпиадаларында жүлде алып жүр. Бір жағынан үзіліс жасаған, демалған адам тың оймен, жаңа күш-қуатпен келеді емес пе? Енді Токио Олимпиадасында кеткен есемізді Парижде қайтарамыз деп отырмыз.
– Бәрекелді! Әлем чемпионатына қатысқандар күзде өтетін лицензиялық Азия ойындарына баруы мүмкін бе?
– Бізде кезек күтіп отырған құраманың екінші, үшінші немесе төртінші нөмірлі боксшылары да бар екенін ұмытпауымыз керек. Сондықтан Азия ойындары қарсаңында кім дайын, сол ел намысын қорғайды.
– Азия ойындарында 7 салмақта ғана медаль үлестіріледі. Яғни 48 килода Санжар Тәшкенбай, 54 кило салмақтағы Махмұд Сабырхан, 67 кило салмақтағы Дулат Бекбауовтың тағдыры не болмақ? Олар басқа салмаққа ауыса ма, қалай?
– Сәуегейлік жасап немесе болжам айтқанды көңілім қаламайды. Сіз менен төрт-бес ай алдағы жоспарды сұрап отырсыз. Біз енді ғана әлем чемпионатынан оралдық. Барлығы – уақыт еншісінде.
– Жалпы, бапкер ретінде қанша әлем чемпионатына қатыстыңыз?
– 2009 жылғы әлем чемпионатын есептемегенде, 2005 жылдан бастап жеке бапкер ретінде, бас жаттықтырушы ретінде барлық жаһандық додаларға бардым. Жеке бапкер ретінде екі шәкіртім Олимпиаданың қола жүлдегері болды. Үш әлем чемпионын шығардым. Ал бас бапкер ретінде бірнеше Олимпиада мен әлем чемпиондарын даярладым.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен
Алмас МАНАП,
«Egemen Qazaqstan»
