Жайлы мектептердің салынуы мен пайдалануға берілуі еліміздің білім саласындағы маңызды кезең. Себебі кейінгі жылдары мектептегі орын тапшылығы, ауыл мен қала арасындағы алшақтық, апатты жағдайдағы мектептердің көбеюі мәселесі өзекті бола түсті. Президент соңғы жолдауында «Осы өте маңызды жұмысты «Самұрық-Қазына» қоры қадағалап отыр. Үкімет пен әкімдер бұл шаруаға белсене атсалысуға тиіс. Депутаттар да ортақ істен шет қалмайды деп ойлаймын. Үкімет жайлы мектептерді арнайы басқару жүйесін енгізуді ойластыруы керек», деп маңызды тапсырма берді.
«Жайлы мектеп» ұлттық жобасын жүзеге асыру екі кезеңге бөлінген. Бірінші кезеңде 2024 жылдың соңына дейін 208 жайлы мектепті пайдалануға беру жоспарланса, екінші кезеңде 2025 жылдың соңына дейін 151 мектеп салу жоспарланған.
Ал биыл 1 қыркүйектен бері 21 «Жайлы мектеп» жұмысын бастап кетті. Оның ішінде Астана қаласында 9, Қарағанды қаласында 1, Ақмола облысында 4, Алматы облысында 3, Алматы қаласында 1, Жамбыл облысында 1, Қызылорда облысында 1, Түркістан облысында 1 мектеп пайдалануға берілді.
Ұлттық жоба бойынша салынған мектептердің сыйымдылығы 300, 600, 900, 1200, 1500, 2000, 2500 орынға арналған. «Жайлы мектептің» жай мектептен атап айтар артықшылықтары да көп.
Біріншіден, жайлы мектептердің ауданы қарапайым типтік мектептерден 15-20 пайызға кең, ал техникалық жарақтандыру үлесі 4 есе артық.
Екіншіден, спорт залдардың саны да көп. Мәселен, 300 орындық мектептерде 1 үлкен спортзал, 600 орындық мектептерде 1 үлкен және 1 кіші спортзал бар. 900 және 1200 орындық жайлы мектептерде 1 үлкен және 2 кішкентай спортзалдан қарастырылған. 1500 орындық нысандарда 1 үлкен және 3 кішкентай зал болса, 2000-2500 орындық мектептерде 2 үлкен және 2 кіші спортзал бар.
Үшіншіден, ерекше балаларға арналған кедергісіз орта жасалып, пандустар, лифттер, арнайы дәретхана бөлмелері мен инклюзивті білім беру кабинеттері жасақталған.
Төртіншіден, әр қабатқа ауыз су бұрқағы қойылып, әр оқушыға жеке заттарын сақтайтын шкаф қарастырылған.
Бесіншіден, барлық жайлы мектеп біркелкі етіп салынған. Қаладағы және ауылдағы оқу ошақтары бір-бірінен сыртқы жағынан да, ішкі жабдықталуы бойынша да ерекшеленбейді.
Алтыншыдан, білім ошақтары озық STEM-зертханалармен, робототехника кабинеттерімен, хореографиялық зал, демалыс және коворкинг аймақтарымен жабдықталған.
Жетіншіден, мектептер ең заманауи бейнебақылау, кіріп-шығуды бақылау жүйелерімен қамтамасыз етілген. Ғимараттар өрт қауіпсіздігі, санитарлық және басқа да талаптарға толық сай келеді.
«Жайлы мектеп» жобасы Қазақстандағы білім беру жүйесінің жаңаруында маңызды рөл атқарады. Мектептерде жасалған жайлы жағдай оқушылардың шығармашылық әлеуетін дамытатыны, оқуға деген ынтасын арттыратыны анық. Жоғарыда атап өткеніміздей, білім ордаларында қауіпсіздік шаралары қатаң сақталады.
«Жақында ашылған 103 мектеп жайлы мектепте балалардың, білім алушылардың, жалпы жұмыс істеп жатқан педагогтердің қауіпсіздігіне қатысты шаралар бірінші жолға қойылған. Яғни баланың кіріп-шығуын қадағалайтын ішкі-сыртқы бейнекамералар бар. Расында да жобаның талаптарына сәйкес бала қауіпсіздігі бірінші орында тұр. Сондай-ақ бала тәрбиесі де – негізгі мәселе. Қазіргі кезде «Таза Қазақстан» бағдарламасы бойынша да іс-шаралар жүзеге асырылып жатыр», дейді қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Жұмагүл Мұсабек.
«Жайлы мектеп» жобасы ерекше білім беруді қажет ететін оқушыларды да назардан тыс қалдырмаған. Оларға арнайы сынып бөлмелері бар.
«Бұл мектептің басқа мектептерден ерекшелігі балаларды әрі қарай дамытуға арналған құрал-жабдықтармен толық жабдықталған. Оқушылар сыныптағы заттарды қолымен ұстап, түсін анықтап көре алады. Мысалға, бізде сөйлемейтін немесе тілінде кемістігі бар балалар болуы мүмкін. Оларға түсін ажыратып, санын көзімен көріп, қолымен ұстатуға барлық жағдай жасалған және біздің басты мақсатымыз ерекше балаға ерекше қолдау көрсету», дейді 103 жайлы мектептің инклюзивті білім беру мұғалімі Мадина Сағындық.
«Жайлы мектептердің жағдайы ауылда да, қалада да бірдей. Бұл үнемі сапасы қаладағы білім ошақтарынан қалыс қалып қоятын ауыл мектептері үшін зор қуаныш. Мәселен, пайдалануға берілген 21 мектептің 8-і ауылда орналасқан.
«Өткен жылы өзіміздің кішігірім ауылымызда астаналық мектептерден ешбір жері кем емес осындай заманауи, әдемі мектеп ашылады деп елестете де алмап едік. Енді, міне, немерем жаңа мектептің табалдырығын аттады. Ел болып қуанып жатырмыз», деді Қараөткел аулының тұрғыны Гүлнұр Аманова.
Ал Алматы облысы, Қарасай ауданы, Долан аулының тұрғыны Абылай Шаймерден «Жайлы мектеп» жарқын болашақтың кепілі екеніне сенім білдірді.
«Бұрын балалар бастауыш сыныпты жабдықталмаған үй секілді ғимаратта оқыған еді. Мына мектепті көріп қуанып жатырмыз. Шынында басталғаннан бері көріп жүрміз. Сыртынан келіп қарап кетеміз. Немеремді осы мектепке орналастырсам деп жүр едім. Балам қазір осында бесінші сыныпта оқып жүр. Мұнда барлық мүмкіндік бар екен. Ішінде де, сыртында да жақсы жұмыстар жүріп жатыр. Әлі де жақсы болады деген ойдамын. Осы жайлы мектепке армандап келіп отырмыз. Балалар жан-жақты дамитынына сенеміз», дейді ауыл тұрғыны.
«Жайлы мектеп» жобасының тағы бір маңызды аспектісі – саламатты өмір салтын насихаттау. Жаңа мектептерде спорттық, мәдени, шығармашылық іс-шараларға арналған кеңістіктер ұйымдастырылып, оқушылардың дене шынықтыруы мен рухани дамуы үшін мүмкіндіктер артады. Спорттық алаңдар, асханалар, демалыс аймақтары балалардың денсаулығын сақтау мен әлеуметтік ортада өзін-өзі дамытуына жағдай жасайды.
«Жайлы мектептің» жүзеге асуы білім беру саласындағы өзгерістердің бастамасы. Бұл жоба білім беру жүйесін жаңартып, сауатты ұрпақ тәрбиелеуге жол ашады.
