Суретті түсірген – Ерлан ОМАР, «ЕQ»
Еліміз аумағының 5%-ы ғана орманды алқап саналады. 17 мыңнан аса орманшы қызмет атқарады. Былтыр 1 шілдеден бастап орман шаруашылығында еңбек ететін қызметкерлердің жалақысы 100%-ға артты. Орташа айлық жалақы – 250 мың теңге.
2021 жылы елімізде 66 мың гектар орманды алқапқа 138 млн көшет егілген. Бұл сол жылғы жоспардың асыра орындалғанын көрсетеді. Өйткені 61,7 мың гектарға 130 млн ағаш отырғызылу жоспарланған. Бес жыл ішінде 970 млн көшет егіліпті. Осылайша, бес жылда еліміздің орманды алқабы 267 мың гектарға ұлғайды.
Үкімет отырысында Экология және табиғи ресурстар министрі Ерлан Нысанбаев Мемлекет басшысының орман қорын ұлғайту жөніндегі тапсырмасының орындалуы туралы баяндап, бес жыл ішінде 970 млн түп көшет егілгенін атап өтті. Соның нәтижесінде, орманды алқап көлемі 267 мың гектарға ұлғайған. Мемлекет басшысының тапсырмасына орай 2 млрд түп ағаш көшеті егілсе, орман қоры 14,5 млн гектарға ұлғаймақ. Бұған қоса 2027 жылдың соңына дейін тағы 1 млрд ағаш көшетін егіп, өсіру міндеті жүктеліп отыр. Айтуға жеңіл болғанымен, іске келгенде ауыр соғатыны анық. Ең алдымен, тапсырманың тиянақты орындалуын қатаң қадағалау маңызды. Себебі жергілікті әкімдіктегілер санда бар, санатта жоқ деректерді тізіп, жұмыстың «ерекше қарқынмен жүріп жатқаны» жөнінде есеп беру фактілері де бар.
Кейінгі жылдары болған алапат өрт – тілсіз жауға қарсы тұруда, төтеннен төнер апаттың алдын алуда әлсіз жақтарымызды әйгілеп берді. Қостанай, Абай облыстарындағы бірнеше адамның өмірін қиған өрттен кейін орман шаруашылықтарында, саябақтар мен резерваттарда өртке қарсы арнайы дабыл жүйесін орнатып, техника, қажетті құрал-жабдықпен қамтамасыз ету қолға алынды. Былтыр орман шаруашылығының жұмысын күшейту мақсатында, өртке қарсы 2305 техника сатып алуға 52 млрд теңге бөлінді. Мемлекеттік орман қорының 900 мың гектар аумағына өрттің ошағын ерте анықтау жүйесі енгізілді. «Бурабай ұлттық паркінде» орнатылған хабар беру жүйесі апаттың алдын алуға септігін тигізіп отыр. Мұндай жүйе енді «Семей орманы» резерватына да енгізіледі.
Орман шаруашылығы саласында қызметкерлер санының жеткілікті болмауының басты себебі – жалақының аздығы. Мәселе бұған дейін Мәжіліс мінберінде де көтеріліп, депутаттар әр өңірдегі орманшылардың мардымсыз жалақы алғанымен, міндеттемесі көп екенін ашып айтқан еді. Айлық жалақы мөлшері 100%-ға артқанның өзінде мардымсыз екенін осы салаға жауапты Экология және табиғи ресурстар министрі Ерлан Нысанбаев та жасырмайды. «Орман шаруашылығында лауазымдық жалақының мөлшері аз. Жастардың орман шаруашылығы саласына жұмысқа келуге қызықпайтынының басты себебі де осы. Сондықтан олардың жалақысын екі-үш есеге өсірсе де артық етпейді», дейді министр.
Мардымсыз жалақы төленетін, жүктелер жауапкершілігі жоғары, атқаратын жұмысы ауыр салаға жастар қызыға ма? Осы сауалды Орман және өсімдіктер әлемін өндіру және пайдалану басқарма бас сарапшысы Данабек Алпамысқа қойдық.
– Орман шаруашылығында 160 мекеме жұмыс істейді, осы мекемелерде 17 429 қызметкер жұмыс атқарады (8 165 – министрлік тарапынан, 9 264 – жергілікті атқарушы органдар тарапынан). Орман шаруашылығы саласына орман шаруашылығы инженерлері, орманшылық басшысы, орман шебері, орманшы, қорықшы, ағаш құлатушы, аңшылық маманы, сондай-ақ маусымдық жұмысшылар да тартылады. Елімізде орман шаруашылығы саласында кадрлар даярлайтын 10 университет, 16 колледж бар. 2023 жылға дейін орман шаруашылығы саласындағы мамандардың жалақысы төмен болды. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, 2023 жылдың шілде айынан бастап орман шаруашылығы қызметкерлерінің жалақысына лауазымдық айлық ақының 100% мөлшерінде қосымша үстемақы белгіленді. Сонымен қатар 2024 жылдың екінші жартысынан бастап орман өрт сөндірушілері мен десантшылар-авиациялық орман күзетінің өрт сөндірушілерінің жалақысы да 100%-ға көтерілді, – деді Д.Алпамыс.
Бұл да болса орман шаруашылығы саласын дамытуға, насихаттауға, жастарды орманшы болуға ынталандыруға оң септігін тигізетіні сөзсіз. Бірақ жалақының еселеніп өскені мәселені түбегейлі шешеді деген сөз емес. Инфрақұрылымның жоқтығы да жастарды орман шаруашылығында жұмыс істеуге қызықтырмайды. Мәселен, 513 орманшылықтың тек 256-сында ғана интернет бар. Сонымен қатар жұмысшылардың баласын балабақша мен мектепке орналастырудың да машақаты көп. «Атадан мал қалғанша, тал қалсын» дейді дана халқымыз. Осы орайда сол ел байлығын, жер сәулетін қызғыштай қорып жүрген орманшылар қауымының еңбегі қандай құрметке болсын лайық, жан-жақты қамқорлыққа, қолдауға зәру.
