Еліміздің Ата Заңында: «Жергілікті өкілетті органдар – мәслихаттар тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністегі халықтың еркін білдіреді және жалпы мемлекеттік мүдделерді ескере отырып, оны іске асыруға қажетті шараларды белгілейді, олардың жүзеге асырылуын бақылайды» делінген.
Халықтың еркін білдіру – әр депутатқа мерейлі міндет жүктеп, өзінің құзыры арқылы билікке араласуға мүмкіндік береді. Мәслихаттар жүйесі алғаш құрылған күнінен бастап, әкімшілік-аумақтық бірлікті басқаруда жергілікті басқару тетігінің құзыретін кеңейтуге атсалысып келеді. Бұл талаптар еліміздің жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы заңнамасында көрініс тауып, әр азаматтың биліктің қайнар көзі бола алатындығын айқындайды. Сондықтан аталған заңнаманы қолдану тәжірибесі жергілікті өкілетті органдардың жұмысындағы жағымды жақтарын көрсетумен қатар, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару органдары қызметінің кемшін тұстарын да анықтап берді. Мәслихат депутаттары жұмысының тиімділігін артыру үшін жоғарыдағы заңнамаға бірнеше рет өзгертулер мен толықтырулар енгізілгені де жұртшылыққа мәлім. Онда жергілікті өкілетті органдардың құзыретін кеңейтуге барынша назар аударылды. Бұған мемлекеттік бағдарламаларды тиімді жүзеге асыру үшін жедел шешімдер қабылдау арқылы еліміздің экономикалық даму қарқынының өсе түскені ықпал етті. Осы орайда, жергілікті өкілетті және атқарушы органдар арасында жергілікті мәселелерді шешуге мүмкіндік беретін өзара жедел қарым-қатынас пайда болғанын айта кеткен жөн. Бүгінгі таңда біздің аудандық мәслихатта 13 депутат бар. Олардың дені халық арасында беделді азаматтар. Атап айтқанда, кәсіпкерлік, аграрлық сектор, білім беру, медицина салаларының қызметкерлері халықтың өкілі ретінде өңір дамуына өз үлестерін қосып жүр. Әсіресе, әріптестерімнің жұртты толғандырған барлық мәселелерде белсенді азаматтық ұстанымдарын көрсететіні, принциптілік танытатыны олардың ел арасындағы беделін өсіре түскенін айтқан жөн. Халық қалаулылары өз сайлаушыларымен тұрақты түрде кездесіп, әртүрлі құқықтық көмектер көрсетіп, жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп аталған мәселелерді шешуге ықпалдасады. Сайлаушылар алдында есеп беру, тұрғындарды өтініштері бойынша қабылдау өкілетті органды халықпен жақындастыра түсті. Мұндай қабылдаулар тек жұмыс орындарында ғана емес, сонымен қатар, бекітілген кесте бойынша «Нұр Отан» партиясының аудандық филиалының қоғамдық қабылдауында да жүргізіледі. Қандай өтініш болсын, жерде қалмай, тіркеуге алынып, дер кезінде жауаптар қайтарылады. Сонымен бірге, түрлі сипаттағы ақыл-кеңестер беріліп, құзыретті органдар арқылы мәселені шешу тәртібі түсіндіріледі. Біздің депутаттарымыз әкімдіктің тұрғын үй, ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген әлеуметтік сала мамандарына материалдық көмек көрсету жөніндегі комиссиялардың, үкіметтік емес ұйымдардың, дін істері, жастар саясаты, отбасы және демографиялық саясат жөніндегі кеңестері жұмыстарының бел ортасында жүреді. Ең бастысы, халық қалаулылары ауданның қоғамдық өміріне белсене араласып, түрлі іс-шараларға ұйытқы бола білетіндігінде деуіміз керек. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың халыққа арнаған Жолдауларын жан-жақты түсіндіру жұмыстарына да барынша атсалысып, арнайы үгіт-насихат топтарына кіріп, тиянақты қызмет атқару депутаттарымыздың басты ұстанымы. Себебі, Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың жүргізіп отырған саясаты қолдау тауып, әлемдік деңгейде де көптің көңілінен шығып отыр. Қазіргідей жаһандық қаржы дағдарысынан қиындықсыз шығудың қамын жасап жатқан Елбасымыздың қажыр-қайраты өз халқын өркениет биігіне көтеруге ұмтылған талпынысын көрсетсе керек. Сондықтан, бұл істе мәслихат депутаттарының үні басым шығатыны айқын. Мәслихат жұмысының көпсалалы қызметінің тұтқасы – сессиялар болып табылады. Өткен жылы осындай он бес сессия өтті. Онда қарастырылған мәселелердің жиынтығы да әр алуан болды. Өңір тіршілігіндегі өзгерістерге байланысты жергілікті бюджет, оны қабылдау және өзгертулер мен толықтырулар енгізу мәселелеріне көбірек назар аударылды. Біздегі тұрақты комиссиялар экономика және бюджет, әлеуметтік саясат, заң, құқықтық тәртіп және депутаттық этика мәселелері бойынша жұмыс істейді. Әр комиссия құрамында төрағаны есепке алғанда, алты депутаттан бар. Ал, енді олардың жұмысына тоқталсақ, биылғы жылдың басында депутаттардың біріне қала тұрғынынан Ақкөл қаласында қаңғыбас иттерді аулау бойынша жұмыс ойдағыдай орындалмайтындығы туралы электронды шағым келіп түсті. Үш жұмыс күні ішінде жедел түрде әлеуметтік саясат, заң, құқықтық тәртіп және депутаттық этика мәселелері жөніндегі комиссия отырысы өткізілді. Оған Ақкөл қаласы әкімдігінің өкілдері, «Ақкөл Ветсервис» шаруашылық жүргізу құқығындағы коммуналдық мемлекеттік мекеме басшысы шақырылып, депутаттар алдында олардың аталған сауалға сәйкес хабарламалары тыңдалды. Сөйтіп, арнайы мекеменің бұл бағыттағы жұмысты әлсіретіп алғаны сынға алынды. Комиссия аталған мәселені талқылай келіп, жауапты тұлғаларға ескертулер жасап, сәйкесінше қаулы қабылдады. Сөйтіп, өтініш білдірген қала тұрғынынан жағдайға жедел түрде шара қолданғаны үшін алғыс білдірген хат келіп түсті. Тағы бір айта кететін жағдай, аталмыш комиссия ауылдық округтерде өзінің көшпелі отырыстарын өткізуді дәстүрге енгізді. Мұндай жиындарды өткізудің мақсаты – жергілікті жердегі жағдаймен танысып, оған тиісінше шара қолдану болып табылады. Сайлаушылардың өздері де комиссия жұмысына араласып қатысуы, оның қызметінің тиімділігін жоғарылатуға мүмкіндік береді деп ойлаймыз. Мысалы, мәслихат комиссиясы Новорыбинка селолық округінің әлеуметтік-мәдени нысандарымен, атап айтқанда, мәдениет үйінің, мектептің жағдайына жан-жақты қанықты. Тұрғындармен кездесу өткізіп, олардың мұң-мұқтажына да құлақ түрді. Кездесу барысында селолық округ әкімі өзінің атқарып жатқан жұмысы туралы хабардар етіп, қазіргі күні ауылда оң өзгерістер орнықты. Осындай шара Қарасай ауылдық округінде де өткізілді. Онда округтің көкейкесті мәселелері қарастырылып, сайлаушылармен, округ басшылығымен пікір алмасылды. Барлық ескертулер мен ұсыныстар назарға алынып, оларға тиісінше шаралар қарастырылды. Халық қалаулылары «Үш бұлақ» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің құс фабрикасында да болды. Аталған нысан, жалпы алғанда, аудан және Ақкөл қаласы тұрғындары үшін әлеуметтік-экономикалық маңызы зор кәсіпорын болып табылады. Депутаттар құс фабрикасының өндірістік және әкімшілік ғимараттарымен танысып, өндіріс қуатын арттыру жөнінде ұсыныстар айтты. «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасын жүзеге асыру мәселесі де ұдайы назарда ұсталады. Жұмыссыздықты азайтуға ықпал ететін бағдарламаның өміршеңдігіне көңіл бөлініп, бұл бағытта мақсатты жұмыстар істеу тетіктері айқындалды. Өткен жылы мәслихат депутаттары «20 қайырымды іс» жобасының аясында әлеуметтік аз қорғалатындар санатына жататын азаматтарға, зейнеткерлерге азық-түлік, отын сатып алу, телефон орнату сияқты көмектер көрсетті. Ал, жыл сайын «Мектепке жол» акциясына белсене араласып, мұндай игі істен сырт қалмаудамыз. Биылғы акцияны депутаттардың бастап отырғаны жерлестер жүрегіне жылылық ұялатты. Бюджет қаражатын тиімді пайдаланып, оны мақсатты істерге ұқсата білу аса маңызды екенін назарда ұстаудамыз. Әсіресе, ақша үнемдеу негізінде бюджетті нақтылау, өз кезегінде Елбасы қойып отырған міндеттерді жүзеге асыруға септігін тигізді. Аудандық мәслихаттың депутаттары аймақ бюджетінің жобасын мұқият қарап, тиісті шешім қабылдауға өз үлестерін қосатын болады. Оның нақты қайтарымы тұрғындар игілігінің молаюынан көрініс беруде. Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаевтың «100 нақты қадам» – Ұлт жоспары жөніндегі реформалық бағдарламасы да аудан депутаттарын жігерлі жұмыстарға жұмылдыруда. Әсіресе, институттық реформадағы мемлекеттік билік әлеуетін жақсарту жөніндегі міндеттер күнделікті назардағы іс ретінде жауапкершілікті күшейткенін айтуымыз қажет. Елбасының қойып отырған талабы да осыға саяды.
Жұлдызай САЛЫБЕКОВА, Ақкөл аудандық мәслихатының хатшысы.
Ақмола облысы.
